Rk ceza hukuku ders notlari

280 Bkz. Ranieri, Manuale di diritto penale, Parte generale, Padova 1968, s. 285; Id. Colpevolezza e personalita' del reo, Milano 1933; Id. Il problema della colpevolezza e l' avvenire del diritto penale, La scuola positiva, Milano-Roma 1964, s. 169 vd.

281 Antolise, Manuale, s.326.

282 Antolisei, Manuale, s. 340

283 Antolisei, Manuale, s. 341

284 De Marsico, Coscienza e volonta’ nella nozione di dolo, Napoli 1930; Gallo, Il dolo. Oggetto e accertamento, Milano 1953; ID., Dolo ( dir. pen.), Enclopedia del diritto, XIII, Milano 1964; Pecoraro Albani, Il dolo, Napoli 1961;

285 Alimena, La copla nella teoria generale del reato, Milano 1947; Cecchi, Il delittocolposo, S.Maria C.V. 1950; Altavilla, La copla, Torino 1957; Pioletti, Contributo allo studio del delitto colposo, Padova 1990.

286 Antolisei, Manuale, s. 369.

287 Bettiol, Diritto penale, s. 453 ; Mantovani, Diritto penale, s. 293 ; Mezger,…..

288 Mantovani, Diritto penale, s. 293.

289 Antolisei, Manuale, s. 371.

290 Antolisei, Manuale, s. 372.

291 Antolisei, Manuale, s. 374.

292 Antolisei, Manuale, s. 377

293 Dolce, Delle sicusanti nel diritto penale, Milano 1975.

294 Antolisei, Manuale, s. 407.

295 Cavallo, La forza maggiore nel diritto penale, Napoli 1945.

296 Pecoraro-Albani, Il concetto di violenza nel diritto penale, Milano 1962; ID. Costrincgimento fisico, Enclopedia del diritto, XI, 1962, s. 242; Viaro, Violenza e minaccia, Novissimo digesto italiano, XX, 1976, s.967.

297 Frosali, L’ errore nella teoria del diritto penale, Roma 1933; ID., Errore ( dir. pen. ), Novissimo digesto italiano, VI, Torino 1960, s. 676; Penso, Ignoranza ed errore nel diritto penale, Messina 1936; Galli, L’ errore di fatto nel diritto penale, Milano 1948; Santucci, Errore ( dir. pen ), Enclopedia del diritto, XV, Milano 1966, s. 280; Ersoy, İgnoranza ed errore nel diritto penale, Ankara 1968.

298 Antolisei, Manuale, s. 409.

299 Carnelutti, Teoria generale del reato, Padova 1933, s. 168

300 Manzini, Trattato, II, s. 29

301 Centel,………Timurbaş……

302 Antolisei, Manuale, s. 424.

303 Ayrıca, bkz., İCK., m. 60/3, 47, 59/2.

304 Paliaro, Diritto penale, s. 443; Mantovani, Diritto penale, s. 244.

305 Dönmezer-Erman, C. II, s. 312.

306 Fornasari, Il principio di inesigibilita’ nel diritto penale, Padova 1990; Scarano, La non esigibilta’ nel diritto penale, Napoli 1948; Dolce, Delle scusanti, s. 130 vd.

307 Antolisei, Manuale, s. 432 vd.

308Bettiol, Diritto penale, s.545.

309Petrocelli, Il delitto tentato, Padova 1955; Scarano, Il tentativo, Napoli 1952; Cavallo, Il delitto tentato, Napoli 1934; Vannini, Il problema giuridico del tentativo, Milano 1952; Santoro, Tentativo D diritto penale ), Novissimo digesto italiano, XVIII, 1971, s. 1133; Montanara, Tentativo ( diritto vigente ), Enclopedia del diritto, XLIV, 1992, s. 117.

310Carrara, Programa, p. 358.

311İmpallomeni, İstituzioni di diritto penale, Torino 1908, s. 348

312Manzini, İstituzioni, s. 138.

313Antolisei, Manuale, s. 491.

314Conci, İl reato putativo e il reato impossibile, Messina 1940; Fiore, Il reato impossibile, Napoli 1959; Neppi Modona, İl reato impossibile, Milano 1965; ID., Reato impossibile, Novissimo digesto italiano, XIV, 1967, s.974;

315 Manzini, Istituzioni, s. 139; Maggiore,

316Vannini, Manuale di diritto penale, Parte generale., Firenze 1948, s. 197

317Piecenza, Reato putativo, Novissimo digesto italiano, XIV, 1967, s. 1003.

318Tolomei, Il pentimento nel diritto penale, Torino 1926; Latagliata, desistenza volontaria, Napoli 1963; Serianni, La desistenza volontaria e il ravvedimento attivo, Milano 1966; Rossi, Natura giurudica e struttura della desistanza volontaria, Cosenza 1968; Flora, Il ravvedimento del concorrente, Padova 1984; Ravvedimento operoso, Enclopedia del diritto, XXXVIII, 1987, s. 750 vd.

319Kanun koyucu, Gönüllü vazgeçme ve Etkin pişmanlık kurumlarını düzenlerken, her nedense yerleşik doktrin ve uygulamaya itibar etmemiş, inandırıcı bir gerekçe göstermeksizin, Alman Ceza Kanununu ( § 24 StGB ) esas almıştır. Alman Ceza Kanundaki düzenlemenin eleştirisi hakkında bkz. Fornasari, I pricipi del diritto penale tedesco, CEDAM, Padavo 1993, s. 413 vd.

320Antolisei, Manuale, s.507.

321 Antolisei, Manuale, s. 510.

322Pedrazzi, Il concorso di persone nel reato, Palermo 1952; Dell’ Andro, La fattispecie plrisoggetiva in diritto penale, Milano 1956; Gallo, Lineamenti di una teoria del concorso di persone nel reato, Milano 1957; Boscorelli, Conributo alla teoria del concorso di persone nel reato, Padova 1958; Frosali, Concorso di persone nel reato, Novissimo digesto italiano, III, Torino, 1959, s. 1018; Latagliata, Concorso di persone nel reato ( dir. pen.), Enclopediia del diritto, VIII, Milano 1961, s. 568; ID., I principi del concorso di persone nel reato,Napoli 1964; Pecoraro albani, Il concorso di persone nel reato, Milano 1961.

323 Antolisei, Manuale, s. 551.

324 Antolisei, Manuali, s.562.

325Vannini, Manuale, s. 214.

326 Antolisei, Manuale, s.565.

327 Mantovani, Diritto penale, s. 480.

328 Antolisei, Manuale, s. 566.

329Frosali, Concorso di norme e concorso di reati, Citta’ di castello, 1937; ID., Concorso di reati, Novissimo digesto italiano, III, Torino 1959, s. 1046; Moro, Unita’ e pluralita’ di reati, Padova 1945; Pagliaro, I reati connessi, Palermo 1956; ID., Concorso di reati, Enciclopedia del diritto, VIII, Milano 1961, s. 660 vd.; Fiore, Le forme di manifestazione del reato. Concorso di reati, e concorso di norme. Le sanzioni, Torino 1995.

330^ Ranieri, Il reato coplesso, Milano 1940; Piacenza, Reati complesso, Novissimo digesto italiano, XIV, 1967, s. 963; Vassalli, Reato ingenerale: Reato complesso, Enciclopedia del diritto, XXXVIII, 1987,s. 816.

331 Mantovani, Diritto penale, s. 405; Antolisei, Manuale, s. 516. İtalyan ve Alman Ceza Hukukları hakkında, Fornasari, I principi, s. 470 vd.

332Mantovani, Diritto penale, s. 405; Erem, C. I, s. 372.

333Antolisei, Manuale, s. 518; Pagliaro, Principi, s. 585; Bettiol, Diritto penale, s. 609; Dönmezer-Erman, C. II, s.384 vd.

334Pillittu, Il reato continuato, Padova 1936; Pisapia, Reato continuato, Napoli 1938; Proto, Sula natura giuridica del reato continuato, Palermo 1950; Punzo, Reato continuato, Padova 1951; Leone, Reato continuato, Novissimo digesto italiana, XIV, 1967, s. 67; Coppi, Reato continuato e cosa giudicata, Napoli 1969; Zagrebelesky, Reato continuato, Milano 1976.

335 Kaynak yaz

336Dönmezer-Erman, C. II, s. 339 vd.

337Manzini, Istituzioni, s. 125.

338Antolisei, Manuale, s. 457.

339 Mantovani, Diritto penale, s. 356.

340 G. Del Vecchio, İl soggetto attivo e passivo del reato, Milano 1930; Ondei, Il soggetto attivo del reato, Padova 1948; Leone G., Alla comune ricerca di un sistema penale piu’ aderente alla personalita’ del reo, “ İndice penale“ 1973, s. 437 vd.

341Mestica, La responsabilita’ penale delle persone giuridiche, Roma 1933; Bricola, Il costo del principio “societas delinquere non potest” nell’ attuale dimensione del fenomeno societario, Il diritto penale delle societa’ commerciali, Milano 1971, s. 29; Conti, Diritto penale commerciale, I, Torino 1965, s. 72.

342Antolisei, Manuale, s. 598.

343Lombroso, L’uomo delinquente studiato in rapporto alla antropologia, alla medicina legale e alle discipline carcerarie, 1876.

344 Florian, Trattato, PG., 4. ed., Milano 1934.

345 Di Tullio, Antropologia criminale, Roma 1940

346Manhaım, Trattato di criminologia comparata, A cura di Franco Ferracuti, Presentazione di giuliano Vassali, Volume, 1-2, Giulio Einaudi Editore, Torino1975

347^ Antolisei, Manuale, s. 606.

348^ Fornasari, I principi, s. 527.

349^ Fornasari, I principi, s.319

350^ Ör., Dönmezer - Erman, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, Cilt,ll, İstanbul 1997, s.145 ; Toroslu Ceza Hukuku, Ankara 2005, s245. Yazarlar " isnat yeteneği" terimini kullanmaktadırlar. İçel, Suç Teorisi, İstanbul 1999, s.210; Demirbaş, Ceza Hukuku, Ankara 2005, s. 288; Centel/Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku, İstanbul 2003, s.400. Yazarlar "Kusur yeteneği" terimini kullanmaktadırlar. Erem, Türk Ceza Hukuku,cilt l, s.568. Yazar "ceza ehliyeti" kavramını kullanmaktadır. İster o isterse bu terim kullanılsın, işin esası, kendisinden hasıl olan bir fiilin kişinin kendisine isnat edilebilmesi, yüklenebilmesidir. Başka bir deyişle, etik bir değer olan kişinin, fiilinin sorumluluğunu üstlenebilmesi erkidir.

351^ Battaglini – G. Grifo’, Imputabilita’, Novissimo digesto italiano, VIII, Torino 1962, s. 451; Sesso, Imputabilita’ e sistema del reato, Milano 1962; Marini-Portigliatti Barbos, La capacita’ di intendere e di volere nel sistema penale italiano, Milano 1964; Crespi, Imputabilita’ ( dir. pen. ) Enclopedia del diritto, XX,Milano 1970, s.763; Cerquetti, L’ imputabilita’ nella sistematica del diritto penale, Perugia 1979.

352Büyük mutasavvıf, Kaygusuz Abdal, “ NEFES ” isimli şiirinde, “ Adem’i balçıktan yoğurdun yaptın/ Yapıp da neylersin bundan sana ne/ Halk ettin insanı saldın cihana/ salıp da neylersin, bundan sana ne & Bakkal mısın teraziyi neylersin/ İşin gücün yoktur gönül eylersin/ Kulun günahını tartıp neylersin/ Geçi ver suçundan bundan sana ne & Katran kazanını döküver gitsin/ Mümin olan kullar dîdara yetsin/ Emr eyle yılana tamuyu yutsun/ Söndür şu ateşi bundan sana ne & Sefil düştüm bu alemde naçarım/ Kıldan köprü yaratmışsın geçerim/ şol köprüden geçemezsem uçarım/ Geçir kullarını bundan sana ne & Kaygusuz Abdal der: Cennet yarattın/ Cehenneme nice kulları attın/ Nicesin ateş-i aşk ile yaktın/ Yakıp da neylersin bundan sana ne “ diyerek ( Vasfi Mahir Kocatürk, Tekke Şiirleri Antolojisi, Buluş Kitabevi, Ankara 1955, 155 ) daha XV. Yüzyılda, davranışından sorumlu tutulan insanın, çelişkili yazgısını, büyük bir isyanla dile getirmiştir.

353Pagliaro, Principi, s. 625.

354Fornasari, I principi, s. 321, 322.

355Bettiol, Diritto penale, s. 393.

356Antolisei, Manuale, s. 609.

357Manzini, İstituzioni, s. 68.

358Leone, L’ imputabilita’nella teoria del reato, Rivista italana di diritto penale, Padova 1937, s. 361.

359Antolisei, Manuale, s. 324, 615.

360Antolise, Manuale, s.616.

361Kanunda isnat yeteneğini kaldıran nedenler arasında “ Geçici nedenler….” madde başlığını taşıyan 34. maddesinin gerekçesinde, doktrinde genelde sebebinde serbest hareketlere örnek olarak gösterilen, “yatağında bebeğini emzirdiği sırada uykuya dalan ve onun ölümüne neden olan anne “ örneğinin , kanunun anladığı anlamda isnat yeteneğini kaldıran “ geçici nedenler” ile ilgili olduğu söylenemez. Gerçekten, Kanun, 34/1. maddesinde “ geçici bir nedenle…….işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayamayan veya fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği önemli derecede azalmış olan kişiye ceza verilmez “ derken, gerekçede annenin uyku halinde isnat yeteneğinin olmadığını kabul ederken, “ uykuya geçmeden önceki dönemde gerçekleştirdiği davranışları göz önünde bulundurmak gerekir “ diyerek anneyi cezalandırması, isnat yeteneğini kaldıran geçici nedenlerle ilgili değildir, sebebinde serbest hareketlerle ilgilidir. Öyle sanıyoruz ki, kanun koyucu, yeterli özeni göstermeyerek, sebebinde serbest hareketlerle, geçici nedenleri birbirine karıştırmıştır. kanun, 34/1. maddede, geçici nedenler isnat yeteneğinden yoksun kalan “kişiye ceza verilmez” demekte; ancak gerekçede verdiği örnekte, kuraldan ayrılarak faili cezalandırırken, cezalandırmanın esasını, bu kez sebebinde serbest hareketlere bağlamaktadır.

362Gerçekten, isnat yeteneğini, İCK., “Genel Olarak Suçlar” başlığını taşıyan Birinci Kitabının, “Suçlu, suçun mağduru” başlığını taşıyan IV. Bölümünün I. Başlığı altında “ İsnat yeteneği” ( DELLA IMPUTABİLİTA’ ) adıyla, 85 vd. maddelerde, bağımsız bir biçimde düzenlemiştir.

363Manzini, Istituzioni, s. 100.

364Non e’ imputabile chi, nel momento in cui ha commesso il fatto, era, per infermita’ , in tale stato di mente da escludere la capacita’ d’ intendere e di volere. Fiili işlediği sırada, akıl hastalığından ötürü, anlama ve isteme yeteneği ortadan kalkacak akli durumda olan kimse, isnat edilebilir değildir.

365Fornasari, I principi del diritto penale tedesco, CEDAM, Padova 1993, s. 324 vd., özellikle, 332.

366Majno, Ceza Kanunu Şerhi, C.1, s.189 vd.

367Madde 89, Chi, nel momento in cui ha commesso il fatto, era, per infermita’ , in tale stato di metne da scemare grandamente, senza escluderla la capacita’ d’intendere ve di volere, risponde dal reato commesso; la pena e’ diminuita. Fiili işlediği esnada, akıl hastalığından ötürü, anlama ve isteme yeteneği, ortadan kalkmamış ama önemli bir biçimde azalmış olan kimse, işlediği suçtan sorumludur; ceza indirilir.

368Fornasari, Age., s. 332.

369Doktrindeki yaygın kanaat kesin hükmün geri alınamayacağı yönündedir. CMK, doktrine uygun olarak, kesin hükmün ihlal edilemeyeceğini, yani geri alınamayacağını kabul etmiş bulunmaktadır ( m. 311 vd. ). Kanun bu hükmü ile kesin hüküm kuralını ihlal etmiştir. Burada, mümkün olan düzenleme, hakimin, hüküm esnasında, cezayı suçlunun şahsına uydururken, cezayı veya güvenlik tedbirini seçmesine imkan verilmesidir. Hükümlünün cezasını çekerken akıl hastalığında bir değişiklik olması hali kuşkusuz ayrı bir düzenlemenin konusudur.

370^ Rocco, La pena ele altresanzioni giuridiche, Rivista penale, Roma 1917, s. 329; Bobbio, Sanzione, Novissimo digesto italiano, XVI, 1959, s. 530 vd.; Benvenuti, Sul concetto di sanzione, Jus, 1955, s. 223; Allorio, Osservazioni sula sanzione, Rivista di diritto civile, 1956, II, s.1; Mandrioli, Apputi sula sanzione e sua attuazione giuristizionale, Jus 1956, s. 86; Kelsen, La dottrina pura del dritto.., s. 35; Pagliaro, Il fatto di reato, s. 23; Cattaneo, Fondamenti filosofici della sanzione penale, Problemi della sanzione, Roma 1978, s. 411.

371^ Bobbio, Teoria della norma, s. 176; ID., Sanzione, s. 530, 537; Rocco, L’ oggetto, s. 72 vd., ve dn. 6, 442; Hafızoğulları, ceza normu, s. 142

372Bobbio, Teoria della norma, s. 187; ID., Teoria della scienza, s. 186

373Kelsen, Lineamenti ( Causalita’ e imputazione ), s. 207 vd. ; Teoria generale delle norme, 50 vd.

374 Bir kısım eski kaynaklarda ( Carmignani ) ceza hukuku “juris criminalis “ olarak ifade edilmiştir. Anglo-Amerikan kaynaklarında ceza hukukuna “Criminal Law” denmektedir.

375^ Bobbio, Teoria della norma, s. 186, 225; Garilli, Appunti su alcuni problemi della norma giuridica, Milano 1959, s. 66, 67, 94; Rocco, L’ O getto, s.447; Miceli, La norma giuridica, Palermo 1906, s. 138.

376^ Rocco, L’ Oggetto, s.448; Grispigni, Diritto penale, s. 114; Maggiore, Diritto penale, s. 657; Battaglini, Le norme penali e i loro destinatari, Roma 1910, s. 149.

377^ Rocco, Sul concetto del diritto subiettivo di punire, Prato 1904, s. 13 ; Le mmisure di sicurezza e gli altri mezzi di tutela giuridica, Estratto dalla rivista di diritto penitenziario, IX, Roma 1930, s. 14,

378^ Rocco, Le misure, s. 14 vd.

379Rocco, Le misure, s. 15. Ayrıca krz. ID., Oggetto, s. 233 vd., 287 vd., 446 vd.

380Rocco, L’ Oggetto, s. 448; Grispigni, Diritto penale, s. 120, 123, 126; Maggiore, Diritto penale, I, s. 622; Bobbio, Sanzione, p. 3-11.

381Rocco, L’ Oggetto, s. 448 ; Gripigni, Diritto penale, s. 124.

382Rocco, L’ Oggetto, s. 448.

383Bu düşünce ilk kez, Romagnosi ve Feuerbach tarafından savunulmuştur. Nuvolone,Delitto e pena nel pensiero di G. D. Romagnosi, Riv.It.di dir e proc. pen. 1961, s.959 vd.

384Rocco, L’ Oggetto, s. 453.

385 Rocco, L’Oggetto, s. 455.

386 Maggiore, Diritto penale, I, PG., TS., s. 690 : “Cezanın tek başına bir amacı vardır; o da suçlunun kötülüğünü ödemesidir”.

387Rocco, L’ Oggetto, s. 455; Kelsen, Teoria generale delle norme, Trad. Mirella Torre, Torino 1985, s. 210; Antolisei, Manuale di Diritto Penale, Milano 2003, s. 675 vd.

388Rocco, L’Oggetto, s. 458.

389Bobbio, Sanzione, s. 534; Rocco, L’ Oggetto, s.459; Maggiore, Diritto penale, I, s. 660.

390Liszt, La teoria dello scopo nel diritto penale, A cura di Calvi, Milano 1962, s. 10.

391Rocco, L’ Oggetto, s. 459.

392^ Rocco, L’ Oggetto, s. 460.

393^ Antolisei, Manuale, s.525 .; Grispigni, Diritto penale, 116; Rocco, L’ Oggetto, s. 461.

394 Rocco, L’ Oggetto, s. 462.

395^ Rocco, L’ Oggetto, s. 463.

396Rocco, L’ Oggetto, s.465.

397 Rocco, L’ Oggetto, s.448.

398 Bobbio, Sanzione, s. 531, 534.

399 Antolisei, Manuale, s. 513.

400 Özel hukuk cezaları, kişinin kendisinde etkisini gösteren yoksunluklardır. Bunlar, ör. ailenin, özel hukuk tüzel kişilerinin uygulamakta oldukları çeşitli yosunluklar, mirastan ıskat, evlenme yasağı, vs. gibi kişinin kendisinde etkisini gösteren zarar ve kötülüklerdir.

401Antolisei, Manuale, s. 124 vd.

402Erem, Ceza Hukuku, GH., II, s. 519.

403 Gölcüklü, İdari Ceza Hukuku ve Anlamı, İdarenin Cezai Müeyyide Tatbiki, SBFD., XVIII, No. 2, s. 143.

404 Erem, Ceza Hukuku, II, s. 519.

405Antolisei, Manuale, s. 568; Bettiol, Diritto penale, s. 536; Rocco, L’ Oggetto, s. 359; Zanobini,İdari müeyyideler, Çev. Y. Günal, Ankara 1964, s. 41

406Antolisei, Manuale, s. 568; Bettiol, Diritto penale, s536; Maggiore, Diritto penale, I, s. 772; Rocco, L’ Oggetto, s. 360.

407^ Guerneri, Misure di sicurezza, Novissimo digesto italiano, X, Torino 1964, s. 34; Caraccioli, I problemi generali delle misure di sicurezza, Milano 1970; Nuvolone, Misure di prevenzione e misure di sicurezza, Enclopedia del diritto, XXVI, Milano 1976, s. 631; Musco, La misure di sicurezza detentiva, Milano 1978.

408 Rocco, Misure di sicurezza, s. 33.

409 Antolisei, Manuale, s. 584.

410 Dönmezer-Erman, Ceza Hukuku, s. 614.

411Rocco, Misure di sicurezza, s. 36; Grispigni, Diritto penale, s. 141; Antolisei, Manuale, s. 583; Petrocelli, La pericolosita’ crriminale, Padova 1940, s. 241, 281.

412 Rocco, Misure di sicurezze, s.37; Antolisei, Manuale, s.585.

413 Rocco, Misure di sicurezze, s. 37.

414Rocco, Misure di sicurezze, s. 38; Petrocelli, La pericolosita’, s. 272.

415Bettiol, Diritto penale, s. 567.

416Rocco, Misure di sicurezze, s. 38.

417Carnelutti, Teoria generale, s. 30.

418Antolisei, Manuale, s. 586.

419 Messina, Antigiuridicita’, s. 54.

420 Bettiol, Diritto penale, s. 565.

421De Marsico, Natura e scopi delle misure di sicurezza, Riv. di dir. penitenziario, Roma 1935, s.126.

422Bettio, Diritto penale, s.564; Petrocelli, Pericolosita’, s. 272.

423^ De Marsico, Natura.., s.126 ; ID., Codice penale illustrato, Milano 1934, I, s.854; Guerneri,Misure di sicurezza, s. 784; Antolisei, Manuale, s. 586; Kunter, Ceza Muhakemesi Hukuku, İstanbul 1974, s. 88, 633; İD., Bugünkü Ceza Hukukunda Emniyet Tedbirlerinin Yeri, İHFM., 1947, II. Böl., s. 1339.

424Rocco, Misure di sicurezza, s. 39.

425Bettiol, Diritto penale, s. 566; Petrocelli, La pericolosita’, s. 309; Grispigni, Diritto penale, s. 141.

426Leone, Istituzioni di diritto processuale penale, II, Napoli 1965, s. 118.

427Lone, Istituzione, s. 452.

428Leone, Istituzioni., s. 455.

429Romano, Diritto costituzionale,