Rossiya va germaniya iqtisodiyoti tayyorladi: safarov diyorbek

2000- va 2008-yillar oraligʻida Rossiya iqtisodiyoti xom ashyo narxlarining koʻtarilishi tufayli katta oʻsishga erishdi. YaIM yiliga oʻrtacha 7 foizga oʻsdi. Ixtiyoriy daromadlar ikki baravardan ortiq, dollar bilan hisoblanganda esa sakkiz baravar oshdi. 2000-yildan 2006-yilgacha boʻlgan davrda isteʼmol kreditlari hajmi 45 baravar koʻpaydi, bu esa xususiy isteʼmolning jadal rivojlanishiga turtki boʻldi. Qashshoqlik chegarasidan pastda yashayotgan aholi soni 2000-yildagi 30 foizdan 2008-yilda 14 foizgacha kamaydi. Rossiya banklari 2008-yilda global kredit inqirozidan aziyat chekdi, biroq hukumat va markaziy bankning faol hamda oʻz vaqtida koʻrsatgan choralari tufayli uzoq muddatli zarar koʻrilmadi, bu esa bank tizimini global moliyaviy inqiroz taʼsiridan himoya qildi. Rossiyadagi keskin, ammo qisqa muddatli retsessiya 2009-yil oxirida boshlangan kuchli tiklanish bilan kuzatildi. 2000- va 2012-yillar oraligʻida Rossiyaning energiya eksporti turmush darajasining tez oʻsishiga yordam berdi va ixtiyoriy real daromad 160% ga oʻsdi. Dollar bilan hisoblanganda, bu 2000-yildan beri mavjud boʻlgan daromadlarning yetti barobardan koʻproq oʻsishini tashkil etdi. Xuddi shu davrda ishsizlik va qashshoqlik ikki baravarga qisqardi va ruslarning oʻz hayotidan qoniqish darajasi ham sezilarli darajada oshdi. Bu oʻsish 2000-yillardagi xom ashyo narxi oshishi, yuqori neft narxlari, shuningdek, oqilona iqtisodiy va fiskal siyosatning umumiy natijasi edi. Bundanya ko’ratkichlar Germaniyada qanday bo’lgan ko’rishimiz mumkun. Mashinasozlik nemis iqtisodiyotining asosiy tayanchi edi. Qoʻngʻir koʻmir (dunyoda birinchi oʻrin), toshkoʻmir, neft, tabiiy gaz, polimetall rudalar, kaliy va oshtuzi qazib olinadi. Energetika, qora va rangli metallurgiya, mashinasozlik, kemasozlik, kimyo va neft kimyosi, yogʻochsozlik, oziq-ovqat sanoati, chinnisozlik gʻoyat rivojlangan. Germaniya sanoati asosan oʻrta korxonalardan iborat.

Rossiya 2002-yildan 2011-yilgacha boʻlgan davrda 880 milliard dollar yoʻqotgan noqonuniy pul oʻtkazmalari boʻyicha ikkinchi oʻrinda turadi. 2008-yildan beri Forbes Moskvani bir necha bor „dunyoning milliarder poytaxti“ deb atagan. Oʻn sakkiz yillik muzokaralardan soʻng Rossiyaning JSTga aʼzoligi 2011-yilda qabul qilindi. 2013-yilda Rossiya Jahon banki tomonidan yuqori daromadli iqtisod sifatida belgilandi. 2012-yilda neft, gaz va neft mahsulotlari jami eksportning 70 foizdan ortigʻini tashkil etdi. Ushbu iqtisodiy model oʻzining chegaralarini koʻrsatdi, chunki yillar davomida kuchli koʻrsatkichlardan soʻng Rossiya iqtisodiyoti 2013-yilda atigi 1,3% ga kengaydi. Rossiya iqtisodiyot vazirligining 2014-yil iyul oyidagi maʼlumotlariga koʻra, 2014-yilning birinchi yarmida yalpi ichki mahsulotning oʻsishi 1% ni tashkil etdi. Vazirlik 2014-yil uchun 0,5% oʻsishni prognoz qildi. Rossiya iqtisodiyoti 2014-yilda kutilganidan yaxshiroq 0,6 foizga oʻsdi. Rossiya dunyoning yirik iqtisodiyotlari orasida eng tengsiz davlatlardan biri sifatida baholanadi