Taza temanin` bayani (10 minut)
Berilgen temani taza temag`a baylanistirip qisqasha tu`sinik berip o`tiledi ha`m Bag`it Azimuti ha`m qashiqliqti o`lshew haqqinda tu`sinik berip o`tiledi.
Bul temada plan ha`m kartag`a bolg`an o`zgeshelikler, olardin` du`zilisine tiyisli bilimler beriledi. Temada oqiwshilarg`a a`meliy ko`nlikpe ha`m bilimler beriledi. Misali, orinda orientrlew, geografiyaliq ha`m topografiyaliq kartalarg`a qarap ta`replerdi ha`m qashiqliqlardi aniqlaw. Gorizont, gorizont tegisligi, azimut, kompas, ruletka terminleri haqqinda tu`sinik ha`m qashiqliqti o`lshewde metr, jasalma o`lshewshi do`n`gelekler ja`rdeminde paydalaniwdi u`yretiwden ibarat. Gorizont ta`repleri qanday aniqlanadi? Jer sharinda eki polyus( Arqa ha`m Qubla) ha`m to`rt ta`rep (Arqa, Qubla, Batis, Shig`is) bar. Ta`repler arasi 900 qa bo`lingen, yag`niy arqani 0 dep orientrlesek, Shig`is 900, Qubla1800, Batis 2700 ha`m arqa bag`dar 3600 qa ten`. Oqiwshilardin` sabaqqa tu`sinigin bekkemlew ma`qsetinde oqiwshilar menen birgelikte misal islep ko`remiz.
Misali oqiwshi mekteke α azimuti menen kelse, u`yine β azimuti boyinsha qaytadi dep to`mendegi to`mendegi tablitsani toltiramiz
α
|
450
|
900
|
1350
|
1800
|
2250
|
2700
|
3150
|
3600
|
β
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Qashiqliqti jasalma o`lshewshi do`n`gelek ja`rdeminde o`lshesede boladi.
Bunin` ushin qalin` temirden diametri 31 sm etip, shen`ber formasinda do`n`gelek qirqip alinadi. Do`n`gelek uzinlig`i 1 metrli ko`sherge aylanatug`in etip bekkemlenedi. Bul do`n`gelektin` bir aylaniwi 1 metrge ten`. Do`n`gelektin` qandayda bir jerine qatti pleonka jabistirilip qoyisa, do`n`gelek ha`r bir toliq aylang`anda ko`sherge tiyip, ses shig`aradi.
Temani bekkemlew.
Eger sizler u`yden mektepke arqa-shig`is bag`darda barg`an bolsan`iz, mektepten u`yge qaysi bag`darda qaytasiz.
Oqiwshilardin` pikirlerin tin`law, pikirlerdi uliwmalastiriw
Oqiwshilardin` bilimin bahalaw. Sabaqti juwmaqlaw.
U`y jumisi. Bag`it azimuti ha`m qashiqliqti o`lshew temasi, tema son`indag`i sorawlarg`a juwap jazip keliw.
Dostları ilə paylaş: |