Sabah qruplari

3.2. OPEC kartel kimi

OPEC-in məqsədi üzv ölkələrin neft vasitəsilə koordinə edilməsi və birləşdirilməsi, dünya bazarlarında qiymət sabitliyinin təmin edilməsi, qəfil dəyişmələrin qarşısının alınması, neft istehsal edən ölkələr üçün davamlı gəlir, neft istehlakçısı ölkələr üçün isə effektiv təchizatı təmin etməsidir. Bundan əlavə, neft bazarını təmin edən və neft bazarını sabitləşdirən birincili motivlər və əsas missiyalar formalaşdıqdan sonra, yarandığı gündən bu yana dəyişilməmişdir. Fərqli iqtisadi, texnoloji və siyasi dəyişikliklər nəticəsində bəzi OPEC üzvlərinin iqtisadiyyatı pozulmuşdur; lakin onun əsasları əvvəlki kimi qalmışdır. OPEC-in hədəfləri üzv ölkələrinin neft siyasətinin koordinasiyası ilə başlayır ki, bu hədəflərə həmçinin, qiymətlərin dünya neft bazarında sabit qalmasını təmin etmək də daxildir. Bundan əlavə, neft istehsalından əldə olunan ardıcıl gəlirlər və istehlakçı ölkələrə səmərəli, etibarlı dəstək göstərilməsi baxımından, ölkələrə qarşı sabitlik OPEC-in ilkin missiyasının mərkəzində qalır. OPEC həmçinin, neft sənayesinə böyük investisiyalar qoyan investorların ədalətli gəlir əldə etməsini və onların hüquqlarının bütün vasitələrlə qorunmasını təmin etməyə çalışır. 2000-ci ildə OPEC-ə üzv ölkələrin öhdəlikləri bir daha təsdiqlənmiş, onun ilkin təşəbbüsləri və planları yenidən qiymətləndirilmişdir. OPEC-in əsas maraqları son iki əsrdə dünya iqtisadiyyatına mühüm töfhələr vermişdir və bu əhəmiyyətə görə bir əmtəə statusu qazanmışdır. Analitiklər gələcək illər üçün ən vacib enerji mənbəyi olan karbohidrogenlərin daha yaxşı tədqiq olunması ideyasında razılığa gəlmişlər. Yoxannesburqda keçirilmiş OPEC-in Dünya Sammiti mərasimində gəlinən qənaətə əsasən, davamlı rifah və inkişafına töfhələrinə görə iqtisadi vəziyyətindən asılı olmayaraq bütün ölkələrə müvafiq enerji təchizatı təmin olunmuşdur. Burada nəzərə alınmalı olan mühüm amil OPEC-in siyasətinin onun üzvlərinin şəraiti və vaxtından asılı olmamasıdır Onun siyasəti nisbətən daimi təbiətli deyil,bunun əvəzinə, təşkilatın oynadığı rolların ətrafında birləşərək neftin köməyi ilə ilə enerji sənayesinin inkişafı istiqamətində yönəlmişdir. Beləliklə, təşkilat üzv dövlətlər arasında yaxından koordinasiyanı və onların siyasətini beynəlxalq iqtisadi səviyyədə aparmaq istiqamətində əməkdaşlıq edir. OPEC-in mövqeyi ilə əlaqədar aparılan müxtəlif tədqiqatların mərkəzində OPEC bir kartel deyilsə də, insanların əksəriyyəti onu bu terminlə adlandırmaqda israrlıdır. OPEC bütünlükdə neft təchizatı və istehlak baxımından üzvü olan ölkələrə xidmət etmək missiyası ilə davamlı və real inkişaf hədəflərinə sahib olan suveren bir təşkilatdır.