Sahifa fonini berish misoli

avtomatlashtirish 
darajasi bo‘yicha 

ma‘lumotlarni elektron qayta ishlash;

boshqaruv funksiyasini avtomatlashtirish;

elektron ofis;

qaror qabul qilish;

ekspertli quvvatlash.

Foydalanuvchi 
interfeysi bo‘yicha

buyruqli – buyruqlarni kiritish uchun ekranda

taklifnoma chiqaradi;

WIMP-interfeys – Foydalanuvchining grafikli inter-

feysi;

SILK-interfeys – qidiruv interfeysi;

EHM tarmog‘ini 
qurish yo‘llari 
bo‘yicha 

lokal;

ko‘pbosqichli;

taqsimlangan.

Tashuvchilar turi 
bo‘yicha 

qog‘ozli(kirish va chiqish hujjatlari);

qog‘ozsiz (tarmoq texnologiyasi, zamonaviy orgtex-
nika, elektron pullar, hujjatlar);


3.2.

Axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining arxitektura va 
qurilish sohasidagi ahamiyati. 

Qurilishda moddiy ishlab chiqarish texnologiyasining maqsadi insonning

talabini qondiradigan yangi mahsulot ishlab chiqarishdan iborat. Axborot
texnologiyasining maqsadi esa insonning biror-bir ishni bajarishi uchun zarur
bo'lgan, uni tahlil etish va u asosida qaror qabul qilishi kerak bo'lgan yangi
axborotni ishlab chiqarishdan iborat. Turli texnologiyalarni qo'llab, bitta moddiy
resurslardan turli mahsulotlar olish mumkin. Xuddi shu narsani axborot texnolo-
giyalariga nisbatan ham aytish mumkin. Misol: ixtiyoriy fandan nazorat ishini
bajarganda har bir o'quvchi boshlang'ich axborotni qayta ishlash uchun o'zining
bilimini qo'llaydi. Masalaning echimi bo'lgan yangi axborot mahsuloti, o'quvchi
tanlay olgan masalani echish texnologiyasi, usuliga bog'liq.
Qurilishda moddiy ishlab chiqarishda turli maxsus jihozlar, stanoklar,
uskunalar va boshqalar ishlatiladi. Axborot texnologiyalari uchun ham o'zining
"uskunalari", vositalari mavjud. Bular kseroks, telefaks, faks, skaner va boshqa
vositalardir. Bu vositalar ‗orqali axborotga ishlov berilib, o'zgartiriladi. Hozirgi
paytda axborotga ishlov berish uchun kompyuterlar va kompyuter tarmoqlari
keng qo'llanilmoqda. Axborot texnologiyasida kompyuterlar va kompyuter
tarmoqlarining qo'llanishiga urg'u berish maqsadida ko'pincha kompyuter va
kommuni-katsiya texnologiyalari haqida gapirishadi.

---

---

40

Avtomatlashtirilgan axborot texnologiyalarining arxitektura va qurilish
sohasida qo‘llaniladigan texnik vositalariga quyidagilarni kiritish mumkin:
ma‘lumotlarni kompyuter xotirasiga kiritish qurilmalari klaviatura, manipulya-
torlar, skanerlar, web kameralar, raqamli foto va video apparatlar, mikrofon,
digitayzerlar, sensorli ekran, sd-rom, dvd-rom, videokozlarni keltirish mumkin.
Chiqarish qurilmalariga esa monitorlar, printerlar, plotterlar, videokameralar,
quloqchin(naushnik), kolonkalar, sd-rw, dvd-rom, videoxarita, tarmoq
xaritalarini aytib o‘tish mumkin. Bundan tashqari aloqa va telekommunikatsiya
qurilmalaridan
modem,
konsentratorlar,
marshutizatorlar
va
tarmoq
qurilmalarini keltirish mumkin.
Axborot texnologiyasi o'zi uchun asosiy muhit bo‘lgan axborot tizimlari
bilan bevosita bog'liqdir. Chunki axborot texnologiyasi axborot tizimlarida
mavjud bo'lgan ma'lumotlar ustida bajariladigan turli xil murakkablikdagi
operatsiyalar,
amallar
va
algoritmlarni
bajarishdan
iborat
bo'lgan
tartiblashtirilgan jarayondir.
Axborot texnologiyasining vujudga kelishi va rivojlanishini belgilovchi
ichki va tashqi omillar mavjud.