Sahih İlmihal

NECASETLERİN GİDERİLMESİ

1- Necasetin Giderilmesinin Hükmü; farzdır. Necasetlerin giderilmesi ve Allah’ın giderilmesini istediği şeyleri gidermek farzdır. Allah Azze ve Celle’nin, Rasulü sallallahu aleyhi ve sellem’in diliyle sakınılmasını emrettiği veya haram oluşu hususunda nas olan, yıkanılması veya mesh edilmesi emredilen her şey farzdır. Buna muhalefet eden isyan etmiş olur. Şüphesiz Allah’a ve Rasulüne itaat farzdır.

2- Necasetin Giderilmesinde Temel Kaide; necasetin giderilmesinde delile tabi olmak gerekir. Hakkında, rengi, kokusu ve tadı kalmayıncaya kadar yıkanması emredilen şeyin temizliği, o şekilde olur. Akıtma, serpme, kazıma, yere sürtme veya temiz yerde yürüme ile giderilmesi emredilen necasetin temizliği de bu şekilde olur.¹³⁶

3- Necasetlerin Temizlenmesi; necasetlerin temizlenmesi hakkında varid olanlar aşağıda belirtilmiştir;

a) Gaita (Dışkı); istinca esnasında su, taş vb. ile giderilir. Allah Teala buyuruyor ki; “Onda temizlenmeyi seven adamlar vardır. Allah da çok temizlenenleri sever.”(Tevbe 108)

Ebu Süfyan radıyallahu anh anlatıyor: "Bana Ebu Eyyûb el-Ensâri, Câbir İbnu Abdillah, Enes İbnu Mâlik haber verdiler ki, Tevbe sûresinin 108. ayeti nazil olduğu vakit Rasulullah:

"Ey Ensar cemaati! Allah sizi temizlik hususunda övmektedir, (bu övgüye sebep olan) temizliğiniz nedir?" diye sordular. Onlar da: 

"Biz namaz için abdest alırız, cünüplüğe karşı yıkanırız, su ile de istinca yaparız!" dediler. Aleyhissalâtu vesselâm: "Övgü işte bunun için! Buna devam edin!" buyurdular."¹³⁷

Enes bin Mâlik (r.a.) anlatıyor: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem helâya girdiğinde ben yaşta bir çocukla birlikte, su dolu bir kap taşırdık. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem su ile taharetlenirdi.”¹³⁸

Âişe (r.a.) anlatıyor: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdular: “Sizden biriniz, def-i Hâcet gittiğinde, beraberinde üç tane taş götürsün ve onlarla temizlensin. Bu taşlar, temizlenmesi için ona kâfidir.”¹³⁹

Ebû Hureyre (r.a.)’den: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem buyurdular ki: “Ben bir baba gibi sizlere her şey öğretirim. Herhangi biriniz helaya gittiği zaman önünü ve arkasını kıbleye dönmesin, sağ eliyle de taharetlenmesin.” Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem üç defa taş ile taharetlenmeyi emreder; tezek ve çürümüş kemikle taharetlenmeyi nehyederdi.¹⁴⁰

Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in kemik ve tezekten nehyetmesi, bunlardan başka yaprak gibi şeyler ile istinca etmenin caiz oluşuna delildir. Kemik ve tezeğin nehyedilmesine illet olarak onların cinlerin yiyeceği olduğu da hadiste belirtilmiştir.¹⁴¹

Ayakkabıdaki dışkının temizliği ise toprak ile olur. Ebu Hüreyre'den bir rivayet şöyle: "Rasulullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Sizden biri, ayakkabısıyla bir pisliğe basarsa, bilesiniz, toprak onu temizler."¹⁴²

b) Hayız Kanı; elbisedeki hayız kanı kaburga kemiğiyle kazınır ve sabun ile yıkanır. Sonra elbisenin diğer yerlerine su serpilir. Esmâ Bintu Ebi Bekr radıyallahu anhümâ anlatıyor: "Bir kadın Rasulullah aleyhissalâtu vesselâm'a gelerek: 

"(Ey Allah'ın Resülü!) Birimizin çamaşırına hayız kanı bulaşınca ne yapmalıdır?" diye sordu. Aleyhissalâtu vesselâm: 

"Önce kazır, sonra parmak ucuyla bulaşan yeri yıkar, sonra da (kan görülmeyen yere) su çiler" buyurdu."¹⁴³

c) Köpeğin yaladığı kap; Ebu Hüreyre radıyallahu anh anlatıyor: "Resülullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: "Bir kaba, köpek banmışsa, onun temizlenmesi, yedi kere su ile yıkanmasına bağlıdır, hatta bunların ilki toprakla olmalıdır."¹⁴⁴

d) İdrar; genelde yıkanarak temizlenir. “Kız çocuğunun idrarı yıkanır” hadisi daha önce geçmişti. Süt emen, henüz yemek yemeye başlamamış olan erkek çocuğun idrarı üzerine su serpilmesi yeterlidir. İdrar değen toprağın temizliği, idrar isabet eden yerden toprak alınıp atılması ve oraya su dökülmesi şeklinde olur.

Enes radıyallahu anh anlatıyor: "Biz, Rasulullah aleyhissalâtu vesselâm ile birlikte mescidde otururken bir bedevi çıkageldi. Durup mescidin içine akıtmaya başladı. Rasulullah aleyhissalâtu vesselâm'ın Ashab'ı kalkıp: 

"Dur! dur!" diyerek (üzerine yürümeye) kalktılar ki Rasulullah aleyhissalâtu vesselâm müdahale etti: 

"Kestirmeyin, bırakın tamamlasın." Ashab müdahale etmedi, adam da ihtiyacını tamamladı. Sonra Rasulullah aleyhissalâtu vesselâm, adamı yanına çağırdı ve: 

"Bu mescidler, idrar ve pislik bırakma yeri değildir. Allah'ın zikredildiği yerlerdir. Buralarda namaz kılınır. Kur'an okunur" dedi. Sonra cemaatten birine bir kova su getirmesini emretti. Kova gelince sidiğin üzerine boşalttı."¹⁴⁵ Abdullah Bin Makıl r.a. rivayetinde; “Bevl ettiği yerden toprak alıp atın sonra oraya su dökün” buyrulmuştur.¹⁴⁶

e) Elbise ve eteklerdeki necasetin izalesi; Abdurrahman b. Avf (r.a.)’ın çocuk doğuran cariyesinden rivâyete göre, şöyle demiştir: Ümmü Seleme (r.anha)’ya:

“Ben eteğini uzatan ve pis yerlerde yürüyen biriyim eteğimin temizlenmesi nasıl olacaktır” diye sordum. Dedi ki:

Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Pis yerden sonraki gelen temiz yerler o eteği temizler” buyurdular¹⁴⁷

Abduleşhel oğullarından bir kadın; “Ey Allah’ın Rasulü! Bizim mescide giden pis kokulu bir yolumuz vardır. Yağmur yağdığında ne yapalım?” dedi. Buyurdu ki;

“Onu takip eden daha temiz bir yol yok mu?” “evet” dedi. Buyurdu ki;

“İşte bu yolda pislenen, öteki yolda temizlenir.”¹⁴⁸

f) vedi; yıkamak suretiyle temizlenir.

g) mezi; yukarıda da geçtiği gibi, cinsel uzuv ve hayalar yıkanır. Elbisedeki izi üzerine de su serpilir.

h) meyte (leş) derisi; tabaklanmak suretiyle temizlenir.

ı) Yağ ve benzerlerine düşen fare; Meymune radıyallahu anha anlatıyor: "Rasulullah aleyhissalâtu vesselâm'a yağa düşen fareden soruldu. Aleyhissalâtu vesselâm: 

"Onu ve etrafındaki kısmı atın, yağınızı yiyin buyurdu."¹⁴⁹

Eğer yağda tat, renk, koku gibi necaset eserleri varsa bu kısımlar da atılır. Katı yağ ile sıvı yağ arasında fark yoktur.

i) Çok miktardaki suya necaset düşerse; su, içine necaset düşmesi sebebiyle bozulmamışsa temizdir. Necasetin kaynağı alınıp atılır. Kalan su temizdir. Su, necaset ile bozulmuşsa kuyunun suyu temiz oluncaya kadar çekilir.¹⁵⁰ Budaa kuyusu hakkındaki hadis daha önce geçmişti.

j) Az miktardaki su pislenmişse; suyu çoğaltılarak temizlenir. Ta ki necasetin renk, koku, tat gibi izleri kalmasın.

k) Necaset suda değişir ve izi kalmazsa su temizdir; bunun delili daha önce geçen Budaa kuyusu hadisidir. Ancak su, necaset ile bozulmuşsa onun kullanılması haramdır. Mesela suya alkol düşse ve o alkol suya dönüşse, tadından, renginden ve kokusundan da eser kalmamışsa, birisi o sudan içse, alkol içmiş olmaz ve ona had cezası uygulanmaz.

Yine kadının sütü suya akıtılsa ve eseri kalmayıncaya kadar suya dönüşse, bu sudan içen çocuk için rada (süt evlatlığı) sabit olmaz. İbni Teymiye der ki; “Necasetin yakılmasından çıkan duman ve necis suyun buharı temizdir.”¹⁵¹

4- Necasetin giderilmesinde su tayin edilmiş midir?; şüphesiz bütün necasetler su ve su gibi maddelerle giderilir. Zira bütün necasetler hayız kanı mesabesindedir. Su, temizlikte esastır. Eğer Kitap ve Sünnet ile başka bir usül (ayakkabıyı toprağa sürtmek, meniyi çitilemek ve izhir ile gidermek) kayıtlanmamışsa suyla temizlenir.¹⁵²