Sakarya Üniversitesi Bireysel Danışma Uygulamaları

ADLERYAN TERAPİ (Mehmet Emin TURAN)

TERAPÖTİK TEKNİKLER

Adler’in yaklaşımına göre psikolojik danışmanın dayanak noktası, danışan ve psikolojik danışman arasındaki ortak özelliklerdir. Genel olarak terapötik süreç karşılıklı saygıya, bireyin yaşam tarzı içindeki yanlış hedeflerin ve yanlış varsayımların belirlenmesine, araştırılmasına ve açıklanmasına dayanmaktadır (Corey, 2008). Adleryen psikolojik danışmanlar, bir kısmı diğer yaklaşımlardan alınan birçok teknik kullanırlar. Adleryen psikolojik danışmanların amaçları insanların sağlıklı bütüncül yaşam tarzı geliştirmelerine yöneliktir. Psikolojik danışman, öğretmen ya da olayların yorumlayıcısı rolündedir (Gladding, 2013).

Yorumlama

Genel Bilgi: Adleryan terapide temel müdahalelerden birisidir.

Tekniğin Amacı: Yorumlama 1) yaşam stili, 2) mevcut psikolojik davranış ve bunun yönü, 3) hedefler, amaçlar ve niyetler, 4)öznel mantık ve bunun nasıl çalıştığı hakkında farkındalık yaratmayı amaçlar (Murdock, 2013).

Ne Zaman Kullanılır: Terapinin her aşamasında ihtiyaç duyulduğunda kullanılabilir.

Nasıl Kullanılır: Psikolojik danışman danışanın yaşam stili ve buna ilişkin hedefleriyle ilgili topladığı tüm bilgileri kullanır, dikkatlice ve geçici bir ifade ile içgörülerini danışana söyler (Murdock, 2013).

Örnek Olay: Danışan X cesaret ve sosyal ilgiden yoksundur ve bu durumu kolay kolay kabul etmemektedir. Psikolojik danışman, danışana başkaları üzerinde güçlü olmaya çalışmasının sebebinin, gizli tutmaya çalıştığı aşağılık kompleksi olduğunu anlatırken çok dikkatli davranmıştır. Psikolojik danışman, danışana başkaları onu incitmeden önce danışanın başkalarını incittiği bir yaşam stilinin olduğunu nazikçe anlatmıştır. Danışan, başkaları kötü bundan dolayı yaptıklarımı hak ediyorlar tarzı bir düşünceye sahip olduğunun farkına varmıştır. Bu durum sonucunda, psikolojik danışman, danışanı daha fazla sorumluluk alması ve daha fazla yararlı hedeflere yönelmesi konusunda cesaretlendirebilme imkanı sağlamıştır (Murdock, 2013).

Bu Tekniği Kullanırken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar: Yapılan yorumlamanın gerçekçi ve terapötik amaca uygun olması önemlidir.

Cesaretlendirme

Genel Bilgi: Cesaretlendirmenin önemini vurgulayan Kelly ve Lee (2007) terapistin cesaretlendirmesini, Adlerci psikolojik danışmanın birinci bileşeni olarak görmektedir (Akt. Sharf, 2014). Cesaretlendirme de yorumlama kadar önemlidir. Çünkü danışanın kendi güçlü yönlerini bulmasına ve seçimleri doğrultusunda dünyayı etkileme gücünün farkına varmasına yardımcı olur. (Murdock, 2013). Cesaretlendirme(Yüreklendirme) kişiye inanma anlamına gelir(Dinkmeyer & Losoncy, 1980; Dreikurs & Soltz, 1964; Akt. Gladding 2013). Psikolojik danışmanlar, danışanlarını kendileri ve diğerleri hakkında iyi hissetmeye yüreklendirirler (Adler, 1931; Akt. Gladding, 2013).

Tekniğin Amacı: Yüreklendirme, öğrenme ve yaşama için üretken yaşam biçimi seçimleri yapmanın anahtarıdır (Gladding, 2013). Seçim yapabilme imkanı sağlar. Cesaretlendirme aynı zamanda bazı danışanların danışmaya getirdikleri cesaretsizlik duygusuyla savaşmak için de kullanılabilir. Örneğin, bir Adleryen terapist başarısız birisi olmak ile bir şeyi başaramamayı birbirinden ayırmak konusunda danışana yardımcı olabilir (Murdock, 2013).

Ne Zaman Kullanılır: Terapinin her aşamasında danışan ihtiyaç duyduğunda kullanılabilir.

Nasıl Kullanılır: Cesaretlendirme övgüyle aynı şey değildir; ideal olarak cesaretlendirme danışan istenilen bir değişim veya davranışa teşebbüs etmeden önce gerçekleştirilir (Murdock, 2013).

Örnek Olay: Psikolojik danışman, bir insan olarak danışan X’e güvendiğini X’in bilmesini sağlamıştır. X’in hedeflerini başarabileceğini düşünür, fakat bu düşüncelerini aşırı şekilde vurgulayarak onun için bir düzenleme yapmamaya dikkat etmiştir. Onu içten bir şekilde desteklemektedir, okulda daha iyi olduğunda ve başkalarıyla daha iyi ilişkiler kurduğunda onu cesaretlendirmektedir. Onun yaşamında başarılı olduğu durumları araştırmıştır ki buradan başlayarak danışanın gelişmesine yardımcı olmaya çalışmıştır. Psikolojik danışman, danışana olumlu davranışları için iltifat etmektedir.

Bu Tekniği Kullanırken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar: Psikolojik danışmanlar, danışanlar için davranışı değiştirmenin mümkün olduğuna dair inançlarını aktarmalıdırlar (Gladding, 2013).

Doğal ve Mantıklı Sonuçlar

Genel Bilgi: Danışanları, seçimlerinin sorumluluğunu alması için cesaretlendirmenin bir yolu, onların davranışlarının sonuçlarını yaşamalarına fırsat vermektir. Doğal sonuçlar demek, kısaca olayların olmasına izin vermek anlamına gelir; yani yaşam bazı sonuçlar ortaya koyacaktır. Bizler sıklıkla olumsuz sonuçların ortaya çıkmasını engellemeye çalışarak başkalarını kurtarmaya çalışırız. Kaybolan ödev için öğretmeni arayan anne-baba bunu yapmaktadır. Doğal sonuçların ortaya çıkmasına müsaade ettiğimizde çoğunlukla bir rahatsızlık duygusu yaşarız. Örneğin, danışman aileye kızlarının giysilerini bıraktığı yerde kalmasının doğal sonucunu yaşatmak için kızlarına müdahale etmemelerini anlatır. En sevdiği eşyaları kirli olduğu için giyemeyen 13 yaşındaki bir kız elbiselerini kirli sepetine atmayı öğrenebilir. Mantıklı sonuçlar, başka birisi tarafından yapılan müdahalenin bir sonucudur. Bize yaşamdaki sosyal kuralları öğretirler. Kızlarının giysilerini toplamaya karar veren aile, giysilerini topladıklarında nereye koyacaklarına dolayısıyla onu bir süreliğine değerli eşyalardan yoksun bırakmaya da karar verebilirler. Mantıksal sonuçlar cezadan farklıdır çünkü bunlar istenmedik davranışlara ilişkin mantılı sosyal kurallara dayanmaktadır. Dostça bir şekilde dayatılır ve bir hedefe ulaşmaya yöneliktir (Murdock, 2013).

Tekniğin Amacı: Danışanlara davranışlarının sonuçlarını yaşamalarına fırsat vererek seçimlerinin sorumluluğunu alması için cesaretlendirmektir.

Ne Zaman Kullanılır: Terapinin her aşamasında ihtiyaç duyulduğunda kullanılabilir.

Nasıl Kullanılır: Örneğin en sevdiği eşyaları kirli olduğu için giyemeyen 13 yaşındaki bir kız elbiselerini kirli sepetine atmayı öğrenebilir (Doğal sonuçlar). Kızlarının giysilerini toplamaya karar veren aile, giysilerini topladıklarında nereye koyacaklarına dolayısıyla onu bir süreliğine değerli eşyalardan yoksun bırakmaya da karar verebilirler (Mantıklı sonuçlar).

Örnek Olay: Danışan X işte iken içki içmenin sonucunda işini kaybetmiş sorumsuz davranışın doğal sonuçlarını yaşamıştır. Ailesi danışanı para çalarken yakalamış, ona mantıksal sonuçları göstermenin bir yolu olarak onu bir süreliğine araba kullanmaktan yoksun bırakmıştır.

Bu Tekniği Kullanırken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar: Danışanın zarar göreceği durumların oluşmamasına dikkat edilmelidir.