Samarqand davlat universiteti

2.Ishchi kuchi migratsiyasining asosiy ko’rsatkichlari. 
Ishchi kuchi migratsiyasini tahlil qilish uchun bevosita va bavosita usullar 
tatbik etilad, shu bilan birga umumiy va maxsus ko’rsatkichlar tizimi ham qo’llanadi, 
ulardan 
umuman aholi migratsiyasini tahlil qilishda foydalaniladi. Barcha 
koeffitsientlar 1000 kishi aholi, ya`ni promille (%) bo’yicha hisoblab chiqiladi. 
Nisbiy ko’rsatkichlarni umuman mamlakat uchun, ayrim xududlar uchun tashqi 
va ichki migratsiyani tahlil qilish maqsadida hisoblab chiqish mumkin. Bunday 
ko’rsatkichlar orasida, masalan, o’rtacha yillik aholidan 1000 kishi hisobiga u yoki bu 
mintaqaga kelganlar soni yoki kelish koeffitsienti va 1000 kishi aholi hisobiga 
mazkur mintaqadan ketganlar soni yoki ketish koeffitsienti bor. Kelish koeffitsienti 
o’rtasidagi farq migratsiya qoldig’i koeffitsienti yoki boshqacha aytganda, sof 
migratsiya koeffitsienti deb ataladi. 

---

34 
Ketish koeffitsienti mazkur xudud aholisining migratsion faolligi, kelish 
koeffitsienti esa xududning migrantlar uchun jozibador ekanligini tasvirlab beradi. 
Migratsiya qoldig’ining hajmi (mutlaq yoki nisbiy, ijobiy yoki salbiy) migratsiyaning 
ish kuchi bozorini shakllantirishga bevosita ta`sirini tavsiflaydi. SHuni aytib 
o’tamizki, qoldiq unchalik katta bo’lmaganda migratsiyaning ta`siri birmuncha 
ko’proq bo’lishi mumkin, bunga mazkur mintaqadagi kelgan va ketgan kishilar 
tartibidagi farq (tafovut) ta`sir qiladi. 
Biror davrining, aytaylik, yilning boshi va oxiridagi aholining o’rtacha sonini 
hisoblab chiqishga muljallangan aholining o’rtacha yillik soni U
m
bilan belgilaymiz. 
Mehnatga qobiliyatli yoshdagi kelgan kishilarning sonini K bilan, junab ketganlarni 
tegishli ravishda J, migratsion usishni MK bilan belgilaymiz. Umumiy koeffitsientlar 
quyidagicha taqdim etilishi mumkin. 
Aholining kelish jadalligi koeffitsienti mazkur yilda bunday bo’ladi: 
KK = K/U
m
 
Aholining junab ketish jadalligi koeffitsienti: 
KJ = J/U
m
 
Migratsiya qoldig’i yoki aholining migratsion usishi koeffitsisnti: 
KMK = KK-KJ 
Kelish yoki junab ketish koeffitsientining kattaligiga qarab migratsion usish 
koeffitsienti tegishli ravishda «+» yoki «–» bilan belgilanishi mumkin. Mustab belgi 
mazkur xududga aholining kelishini, manfiy belgi aholining junab ketganligini 
bildiradi.