Samarqand davlat universitetining

Biokimyo fanining rivojlanish tarixi
Struktur kimyo davri – (XIX
asrning ikinchi yarmi - XX asr boshlari)
organik birikmalarning tuzilishi
to‘g‘risidagi ilmiy nazariyalar jadal
rivojlandi.
Zamonaviy davr – (XX asr
boshidan hozirgi vaqtga qadar) organik
va bioorganik kimyoga fizik-kimyoviy
usullarning kirib kelishi.
Buning natijasida biologik
obyektlarni tadqiq qilish keskin
sur’atlarda rivojlandi.
Biokimyo fanining rivojlanish tarixi
• Galen (129-200 e.a.)
• Qadimgi Rim vrachi va tabiatshunoshi. O’simlik va
hayvon mahsulotlaridan galen preparatlari deb
nomlanuvchi dorivor vositalar olgan. Ilk marta
qonning harakati to’g’risida konsepsiya yaratgan.
Biokimyo fanining rivojlanish tarixi
• Ibn Sino (980-1037)
• Kimyo va meditsina o’rtasidagi bog’liqlikni o’rganishga
katta hissa qo’shgan. Ko’plab dorivor moddalar to’g’risida
ma’lumotlar keltirgan. Asosiy ishlari “Tib qonunlari”
kitobida keltirilgan. Lotinchada 30 dan ortiq nashr etilgan.
Biokimyo fanining rivojlanish tarixi
Sodiqov Obid Sodiqovich (15.XI.1913—22.VII.1987) ilmiy ishlari
 Bioorganik kimyo instituti asoschisi;
 Dipiridil, xinolizidin, izoxinolin qatori alkaloidlarining 100 dan ortiq turining tuzilishi, konformatsion holati va biogenetik o‘zgarishlari qonuniyatlarini o’rgangan;
 Uglevodorodlar, yuqori spirtlar, kislotalar, flavanoidlar, g’o’za
polifenollarini o’rgangan;
 O’smaga qarshi, virusga qarshi, immunodepressantlar,
interferonlar induktorlar va boshqa ko’plab fiziologik faol moddalar sintez qilgan;
 Anabazin gidroxlorid, gossipol va boshqa ko’plab preparatlarni sanoat miqyosida sintezini amalga oshirgan;
 G’o’za bargidan limon va olma kislotalarni (1956) sanoat
miqyosida olishni ishlab chiqqan;
 Itakon kislotani mikrobiologik usulda olishni ishlab chiqqan;
 Eukariotlar hujayralari genomi faollanishining kooperativ modelini ishlab chiqqan;