Samarqand iqtisodiyot va servis instituti

II.Orol va Orolbo’yi rayoni ekologik inqirozli ekoturistik hudud bo’lgani uchun 
ham unda yuzaga kelgan ekologik inqiroz holati asosiy ekoturistik obyekt bo’lib 
hisoblanadi. Ekoturistik marshurutlar bir paytning o’zida ham Orolning qurilgan, ham 
uning ta’sirida turgan Orol atrofi hududlarini qamrab olishi zarur. Ekoturlar nafaqat 
trekking (piyoda) yoki tuya va otlarda, balki samolyot va vertalyotlar orqali ham 
amalga oshirish lozim. Zero u masofadan turib katta va tekis maydonni yuqoridan 
93

---

turib vizual kuzatish imkoniyatini beradi. Orol dengizining shimoliy g’arbiy qismida 
joylashgan va kundan kunga kattalashib borayotgan Borsakelmas oroli insonlarni 
atrof tabiiy muhitga salbiy ta’sirini aks ettiruvchi ekoturistik obyektdir. Unda 
Qozog’iston Respublikasi Borsakelmas qo’riqxonasi tashkil qilgan.
III.Amudaryo rayoni. Amudaryoning o’zaniga yaqin har ikkala sohillarida 
to’qayzorlar mavjud bo’lib, ular ekoturlar uchun juda qiziqarli noyob landshaft 
ko’rinishlardan bo’lib hisoblanadi. Quyi Amudaryoning o’ng sohilida to’qay 
langshaftidagi qushlar va hayvonlarni muhofaza qilish uchun Badayto’qay 
qo’riqxonasi tashkil etilgan. Unga ma’rifiy-ma’naviy maqsadda tashrif buyurishni 
uyushtirish mumkin. Ornitafaunani saqlash uchun Xorazm buyurtmaxonasi tashkil 
etilgan. Bulardan tashqari Qizilqumning g’arbiy qismida, Amudaryoning o’ng 
qirg’og’ida, kembriy va kembriygacha burmalangan tog’ jinslari ochilmalaridan 
iborat, balandligi 485 metrlik Sulton Uvays tog’lariga ekoturlar uyushtirish mumkin. 
Amudaryo rayonida O’zbekistonning ko’hna shaharlaridan biri Xorazm joylashgan. 
Xorazmdagi arxitektura yodgorliklari tarixiy turizm markazlaridan biri hisoblanadi. 
Ekoturlarni tarixiy turlar bilan kompleks olib borish tavsiya etiladi. 
 IV. Qizilqum rayoni cheksiz qumliklardan iborat bo’lsada, lekin boy o’simlik 
va hayvonot olamiga ega. Bu yerda eolrelef shakllari – qum marzalari, do’ng 
qumliklar faqatgina shu yerga xos bo’lgan go’zal tabiat manzaralariga ega. U “sahro 
kemasi” — tuyalarda ekuskursiyalar uyushtirish ekzotik turizmni eslatadi. 1971 yilda 
tashkil etilgan va 10.3 mingga maydonda joylashgan Qizilqum davlat 
qo’riqxonasida to’qay va cho’l landshafiga xos bulgan o’simlik va xayvonlarni 
muhofaza etadi. Ekoturistik obyektlardan biri bulgan qo’riqxonada buxoro bo’g’usi 
(xongul), tung’iz, qirgovul, echkemar, jayron, qum charxiloni, turkiston kobrasini va 
xattoki, Prajivalskiy otlari saqlanadi. Ko’rkam tabiat o’rtasidagi ovullarda mehmon 
bo’lib, yulduzli osmon ostida kechani o’tkazish sayyohlarga zavq bag’ishlaydi. 
Kizilqumda bahor oylarida kishilarga estetik zavq berib, xordiq chiqaradigan chiroyli 
gulli o’simliklar – lola, chuchmoma, eremurus, lolaqizg’aldoq, boychechak kabilar 
o’zgacha go’zallik kasb etadi. Qizilqum rayoni yilning barcha fasllarida ajoyibdir. 
Tuyalar karvoni esa unga yanayam ekzotik tus beradi, hamda uni jozibadorligini 
ortiradi.