Samarqand iqtisodiyot va servis instituti

Pahlavon 
Mahmud 
maqbarasi va 
majmuasi
XVIII - XIX asrlar. Bu maqbara 14-asrda yashab o’tgan ulug’ mutafakkir 
shoir, faylasuf olim, kuragi yerga tegmagan pahlavon, mohir po’stindo’z va 
telpakdo’z usta Pahlavon Maxmud sharafiga bunyod etilgan. Bu majmua 
Xivada "Hazrati Pahlavon Pir " nomi bilan ham mashlurdir. Pahlavon 
Mahmud 1247 yili tug’ilib, 1326 yili vafot etgan. Uni Xorazmda "Piryor 
valiy", "Polvonpir" deb ham atashadi. Shoir va mutafakkir Pahlavon 
Mahmud asli ko’hna Urganchdan bo’lib, Xivada yashagan.
38
Said Magrumjon 
maqbarasi
X1X asrning ikkinchi yarmi. Ichan qal’a majmuasi tarkibiga kirgan Sirchali 
arig’i bo’yidagi Cho’pon Eshon qabristonida joylashgan. Bu mukammal 
madaniy-me’moriy majmuaga mahobatli uchta obida kiradi. Ularning eng 
yirigi to’g’ri to’rtburchakli bo’lib, turli kattalikdagi uchta madrasadan iborat. 
Kattasi uzunasiga janubiy-sharqqa cho’zilgan, ikkita kichkina madrasa g’arb 
tomondan unga birikkan bo’lib, g’arb-sharq tomonga cho’zilgan. Hovli 
108

---

ichkarisida g’arb tomondan markazga ozgina siljigan holda Shayx Said 
Magrumjon maqbarasi joylashgan. Uning tepasiga katta gumbaz qurilgan. 
Said Magrumjon zamonasining yetuk allomalaridan hisoblangan. Xalqqa 
ma’rifat tarqatishda katta xizmat qilgan.
39
Olloqulixon 
madrasasi
XIX asrning birinchi yarmi. Xivadagi Olloqulixon madrasasining qurilishi 
Ichan qal’aning yaxlit majmua bo’lib shakllanishi tarixi bilan uzviy 
bog’liqdir. Madrasa qarshisidagi Xo’jamberdibiy madrasasiga o’xshatib 
ishlangan. Natijada O’rta Osiyo me’morligida keng tarqalgan usulda 
qo’shmadrasa hosil bo’lgan. XIX asrdan yodgorlik bo’lgan bu madrasani 
Xiva xoni Muhammad Rahimxonning o’g’li Olloqulixon 1834 yili 
qurdirgan. Olloqulixon mamlakatda bunyodkorlik ishlariga katta ahamiyat 
bergan. Uning davrida karvonsaroy, 109kb, toshhovli, Oqmasjid, Saidboy 
masjidi kabi inshootlar barpo etilgan. 
40