Sayfa No ÖNSÖz amaç etütlerin planlanmasi 6
Yüklə 125,15 Kb.
|
|
ZEMİN ETÜDÜ EL KİTABI 
İÇİNDEKİLER Sayfa No ÖNSÖZ 5 1.AMAÇ 6 2.ETÜTLERİN PLANLANMASI 6 3.ETÜT KATEGORİLERİ 7 3.1. Kategori 1 7 3.1.1. Yapı ve Bileşenlerinin Özellikleri ve Büyüklükleri Yönünden 7 3.1.2. Zemin Birimlerinin Özellikleri Yönünden 7 3.1.3. Civar Yapılar Yönünden 8 3.1.4. Yeraltı Suyu Yönünden 8 3.1.5. Bölgesel Deprem Özellikleri Yönünden 8 3.1.6. Çevre Koşulları Yönünden 8
3.2.1. Yapı ve Bileşenlerinin Özellikleri ve Büyüklükleri Yönünden 9 3.2.2. Zemin Birimlerinin Özellikleri Yönünden 9 3.2.3. Civar Yapılar Yönünden 9 3.2.4. Yeraltı Suyu Yönünden 9 3.2.5. Bölgesel Deprem Özellikleri Yönünden 9 3.2.6. Çevre Koşulları Yönünden 10
3.3.1. Yapı ve Bileşenlerinin Özellikleri ve Büyüklükleri Yönünden 10 3.3.2. Zemin Birimlerinin Özellikleri Yönünden 10 3.3.3. Civar Yapılar Yönünden 10 3.3.4. Yeraltı Suyu Yönünden 11 3.3.5. Bölgesel Deprem Özellikleri Yönünden 11 3.3.6. Çevre Koşulları Yönünden 11
ÖNSÖZ
Bu el kitabının amacı, bina ve bina türü yapıların projelendirme, inşaat ve denetimi için yapılması zorunlu olan zemin etütlerinin planlanması, arazi ve laboratuar çalışmalarının yapılması, zemin profilinin, yeraltı suyu durumunun ve zemin profilini oluşturan bütün tabakaların mühendislik özelliklerinin belirlenerek Zemin Etüdü Veri Raporunun hazırlanmasıdır. Zemin etüdü veri raporu, aşağıda verilen kategorilerdeki yapılar için yapı özellikleri, yerel zemin koşulları, bölgenin jeolojisi, civar yapıların durumu ve bölgesel depremsellik özellikleri dikkate alınarak hazırlanmalıdır.
Zemin etüdü planlanırken yerel zemin yapısı, bina üst yapı özellikleri, bölgenin depremselliği ve çevre koşulları ile ilgili ve yapıma ilişkin gerek inşaat sırasında, gerekse yapı ömrü boyunca ortaya çıkabilecek tüm olası sorunlar göz önüne alınmalıdır. Etüde ilişkin verilerin toplanması, kaydı ve raporlanması ilgili ulusal ve/veya genel kabul görmüş uluslararası mevzuat, norm ve standartlara uygun olarak yapılmalı, proje mahallinin topoğrafyası, jeolojisi, yeraltı suyu özellikleri, bölgenin depremselliği hakkında bilgiler ile varsa bu alanda önceden yapılan çalışmalar planlama safhasında elde edilerek değerlendirilmelidir. Etüt çalışması sırasında ve inşaatın devamı süresince yeni bilgiler elde edildikçe sahada yaşanabilecek zemin problemleri ve/veya üstyapı bakımından herhangi bir değişiklik olmasının öngörülmesi halinde etüdün kapsamı yeniden gözden geçirilmeli ve ve ilk belirlenen etüt kapsamının yetersiz kalması halinde ilave etütler yapılmalıdır.
Zemin etütlerinin kapsam ve içeriğini belirleyen incelemeler ve analizler, yapı-zemin, depremsellik ve çevre koşulları; (1) az riskli, (2) normal riskli, (3) yüksek riskli olmak üzere 3 kategoride değerlendirilmelidir. Bir yapının aşağıda tanımlanan kategorilerden hangisine gireceği etüt öncesinde kararlaştırılmalıdır. Ancak bu kategori, etütlerin herhangi bir aşamasında gerekçesi belirtilerek değiştirilebilir. (kategoriler tablolaştırılmalı mı??)
3.1. Kategori 13.1.1. Yapı ve Bileşenlerinin Özellikleri ve Büyüklükleri YönündenBu kategoride; bodrumsuz, en fazla 2 katlı (toplam yüksekliği 8 m.’yi geçmeyen) ve toplam inşaat alanı 500m2 geçmeyen küçük, basit yapılar ile tarım ve hayvancılık amaçlı yapılar yer alır. Bu yapılarda can ve mal kaybı riski düşük düzeydedir. 3.1.2. Zemin Birimlerinin Özellikleri YönündenPlana esas jeolojik, jeolojik - geoteknik ve mikrobölgeleme etüt çalışmaları sonucu düzenlenen raporlarda yerleşim ve yapılaşmaya uygun görülen alan (UA), eğimi %5’i geçmeyen tabii sahalar bu kategori içinde değerlendirilmelidir. Ancak ; plana esas jeoloji, jeolojik-geoteknik ve mikrobölgeleme etüt raporlarında, önlem alınması suretiyle yerleşime uygun görülen Önlemli Alan (ÖA) ile tekniğine uygun olarak sıkıştırılmamış ve/veya uygun dolgu malzemesi kullanılmamış dolgu sahalar bu kategori içinde değerlendirilmemelidir. 3.1.3. Civar Yapılar YönündenKomşu yapılara, yollara ve altyapı şebeke sistemlerine (metro, su, kanalizasyon, gaz, telefon, elektrik vb. gibi) zarar riski olmamalıdır. 3.1.4. Yeraltı Suyu YönündenYeraltı suyu seviyesi planlanan yapının temel altkotundan itibaren 3 m. veya daha derinde olmalıdır. 3.1.5. Bölgesel Deprem Özellikleri YönündenYürürlükteki Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası’na göre 1. ve 2. derece deprem bölgeleri dışında kalan ve depreme hassas olmayan yapılar bu kategoride değerlendirilmelidir. 3.1.6. Çevre Koşulları YönündenYeraltı suyu, doğal bitki örtüsü, yüzeysel su rejimi ve taşkınlar, toprak kayması, zeminlerde meydana gelen çökme, şişme vb. konularda sorun olmamalıdır. Kategori 1 - Örnek Yapılar: Plana esas jeolojik, jeolojik-geoteknik ve mikrobölgeleme etüt raporlarında yerleşim ve yapılaşmaya uygun görülen alan (UA) içerisinde yer alan; -basit atölye tipi yapılar, -alt ve üst toprak seviyeleri arasında yükseklik farkının 2m.’yi geçmediği istinat yapıları, -tarım ve hayvancılık amaçlı basit zirai yapılar, - altyapı imalatları (kanalizasyon, temiz su, elektrik, doğalgaz vb.) bu kategoride değerlendirilmelidir. 3.2. Kategori 23.2.1. Yapı ve Bileşenlerinin Özellikleri ve Büyüklükleri YönündenBu kategoride; - Bina Önem Katsayısı (I) I=1 olup Kategori 1‘e girmeyen binalar - Bina Önem Katsayısı (I) I=1’den büyük, en çok 2 bodrum katlı olmak üzere, bodrum katlar dahil en çok 10 kata kadar olan, - yüksek risk taşımayan, alışılmamış taşıyıcı sistem ve yükler içermeyen, analiz ve hesap gerektiren, klasik metotlarla zemin ve temel tasarımı tamamlanarak yapımı gerçekleştirilebilen yapılar yer alır. 3.2.2. Zemin Birimlerinin Özellikleri YönündenPlana esas jeoloji, jeolojik-geoteknik ve mikrobölgeleme etüt raporlarında yerleşime uygunluk değerlendirmesinde, yapı yapılmasında sakınca görülmeyen ve temel tasarımı için gerekli zemin parametrelerinin alışılmış sondaj, jeofizik, arazi ve laboratuvar çalışmaları ile bulunabilen sahalar bu kategori içinde değerlendirilmelidir. 3.2.3. Civar Yapılar YönündenKazılar, kazıklı temel inşaatları, vb. faaliyetlerin civar yapılar üzerinde olumsuz etkisi olmamalıdır. 3.2.4. Yeraltı Suyu YönündenBu kategoriye giren yapılarda, yeraltı suyu seviyesinin indirilmesi uygulamalarında meydana gelebilecek aksamalar, civar yapılar veya yük taşıyan tabakalar için herhangi bir uyarı veya önlem gerektirebilecek riskler taşımamalıdır. 3.2.5. Bölgesel Deprem Özellikleri YönündenYürürlükteki Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkındaki Yönetmelikte önerilen standart yöntemlerle projelendirilebilen, dinamik yapı-zemin etkileşimi analizi ve /veya sahaya özel bir sismik değerlendirme ve çalışma gerektiren gerektirmeyen yapıların zemin ve temel etüdü bu kategori içindedir. 3.2.6. Çevre Koşulları YönündenÇevreye etki açısından özel önlem gerektirmeyen, çevre ile ilgili sorunların bu konuda alışılmış yöntemlerle çözülebildiği işler bu kategori içinde değerlendirilmelidir. Kategori 2 - Örnek Yapılar: - yüzeysel (tekil, sürekli veya radye) temeller, - zemin iyileştirmesi gerektiren yapılar, - kazıklı derin temeller, - alt-üst seviye farkı 2 m’yi geçen istinat yapıları, - dolgular, seddeler, zemin veya kaya ankraj ve bulonları gibi yapı veya yapı kısımları bu kategoride değerlendirilmelidir. 3.3. Kategori 33.3.1. Yapı ve Bileşenlerinin Özellikleri ve Büyüklükleri YönündenBu kategoride Kategori 1 ve 2’ye girmeyen tüm binalar, özel veya büyük risk taşıyan, çok büyük açıklıklı, özel taşıyıcı sistemli, alışılmamış ve/veya karmaşık yük durumlarına sahip yapılar ile 10 kat ve üstü yüksek yapılar yer alır. 3.3.2. Zemin Birimlerinin Özellikleri YönündenMühendislik tasarımı için problemli zemin koşulları, tasarıma ilişkin özel deneyler, özel hesap, irdeleme ve yorum gerektiren işler bu kategori içindedir. 3.3.3. Civar Yapılar YönündenCivar yapılar yönünden risk olasılığı yüksek olan yapılar. 3.3.4. Yeraltı Suyu YönündenYeraltı suyu içinde yapılan veya yeraltı suyundan kaynaklanan risk ve etkilerine maruz yapılar bu kategori içinde değerlendirilir. 3.3.5. Bölgesel Deprem Özellikleri YönündenYürürlükteki Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkındaki Yönetmeliğe göre dinamik yapı-zemin etkileşimi analizi ve /veya sahaya özel bir sismik değerlendirme ve çalışma gerektiren yapıların zemin ve temel etüdü bu kategori içindedir. 3.3.6. Çevre Koşulları YönündenÇevre yönünden zor ve karmaşık sorunlara neden olabilecek yapılar bu kategori içerisinde değerlendirilmelidir. Genel kural olarak, Kategori 1 ve Kategori 2’ye girmeyen tüm yapılar bu kategori içinde ele alınmalıdır. Kategori 3 - Örnek Yapılar: - 10 kat ve üzeri yüksek yapılar, - yeraltı su seviyesinin yüksek olduğu yumuşak kalın alüvyon, gevşek kum, yumuşak kil ve kontrolsüz yapay dolgu tabakaları üzerine inşa edilecek yapılar, - yerleşim bölgelerinde civar yapıları etkileyebilecek çok bodrumlu derin kazı gerektiren yapılar, - ağır dinamik yük etkisi altındaki makine temelleri, - zararlı kimyasal maddeler içeren ve depolayan tesisler, silolar, bu kategoriye giren yapılara örnektir. Arazi araştırmaları, yapıdan etkilenecek 3 boyutlu zemin ortamı (yapı etki bölgesi) ve yeraltı suyuna ilişkin tüm özellikleri tanımlamalı, proje hesaplarında kullanılacak gerekli parametre ve karakteristik verileri güvenli bir şekilde sağlamalıdır. Bu amacın gerçekleştirilmesi için yukarıda tanımlanan etüt kategorileri baz alınarak aşağıda tanımlanan çalışma yöntemlerinden gerekli olanlarını içerecek şekilde planlama yapılmalıdır.
OD: Her yeni açıklama için yeni bir paragraf olmalı. Kısa paragrafları okumak daha kolay. Binanın planlandığı alanda temel taban kotunun en az 3 metre aşağısına veya inşa edilmesi planlanan üstyapı açısından yeterli taşıyıcı niteliğe haiz zemin tabakasına inilecek ve zeminde iki boyutlu kesit alınmasını sağlayacak (üç ve daha fazla sayıda) biçimde planlanmalıdır. Planlanan araştırma çukurları; arazide yapılan muayene, numune alma ve deneye tabi tutma işlemini gerçekleştirmek için yeterli büyüklükte olmalı, vaziyet planı veya vaziyet planının bulunmaması halinde ise plankote üzerine işlenmelidir. Araştırma çukurlarında, zemin birimlerinin cins ve özellikleri, yatay ve düşeydeki dağılımı, yeraltı suyunun bulunup bulunmadığı hususundaki bilgiler gözlemlenmeli, laboratuar araştırmaları için araziyi temsil edecek nitelikte ve yeter sayıda örselenmiş ve örselenmemiş (UD) deney numuneleri alınmalıdır. Araştırma çukurlarının yerleri ve büyüklükleri üstyapı temel zeminini örselemeyecek ve bir zayıf zon oluşturmayacak şekilde planlanmalı ve gerekli incelemeler yapıldıktan sonra aynı gün içinde kapatılmalıdır. Lokasyon ve boyutu itibariyle temel zemininde zafiyet yaratabilecek araştırma çukurları sorumlu mühendisin görüşleri doğrultusunda uygun malzeme ile doğru teknik uygulanmak suretiyle doldurulmalı ve bu durum Zemin Etüdü Veri Raporu’nda açıkça belirtilmelidir. (Kuyu içinde yapılacak deneyler ilave edilecek, el penetrometresi/el veyni) Araştırma çukurlarının açıldığı ortamlarda göçme riski yüksek olan birimler ile karşılaşma riski gözetilerek çukur kenarından veya çukur içersinden yapılacak çalışmalarda (numune alma, deney yapma…) ekstra iş güvenliği tedbirlerinin alınması gerekmektedir. Araştırma çukurları zemin birimlerinin yatay ve düşeydeki tabakalanmasını alınan zemin numunelerinin yer, adet ve derinliklerini gösterecek şekilde Ek-2’de verilen kroki, çizim ve kesitlere uygun biçimde kayıt altına alınmalıdır. Düzenlenen bu kroki, çizim ve kesitler ile arazi araştırmaları sırasında çekilen fotoğraflar raporun içinde sunulmalıdır. Yürürlükteki Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkındaki Yönetmelik kapsamında “mevcut binaların değerlendirilmesi ve güçlendirilmesi” amacıyla yapılacak araştırmalar sırasında açılan araştırma çukurları; zemin birimlerinin özelliklerinin belirlenmesinin yanında, binanın temel derinliği, temel boyutu, temel tipi ile temel altında bir iyileştirmenin yapılıp yapılmadığı gibi parametrelerin belirlenmesine hizmet edecek şekilde bina kenarlarında olacak şekilde planlanmalıdır. Kategori-1’de yer alan yapılar için yapılacak etütlerin kapsamı aşağıda belirtilmiştir:
Kategori-2 ve Kategori-3’e giren yapılar için gerekirse ilk etapta bir ön etüt ve ön etüdün sonuçları doğrultusunda planlanmış bir detaylı etüt yapılmalıdır. 5.1. Ön EtütlerÖn etütler; seçilen yapı yerinin genel uygunluk değerlendirmesi veya gerekiyorsa alternatif yapı yerlerinin belirlenmesi, yapılacak çalışmanın çevrede sebep olabileceği değişikliklerin tahmin edilmesi ve yapı davranışı üzerinde önemli etkiye sahip olacak zemin özelliklerinin gözlenmesi ile detaylı etüt çalışmalarının planlanması amacıyla yapılır. Ön etütler kapsamında toplanabilecek veriler;
vb. olarak sıralanabilir. OD: Ön etütlere hızlı yapılabilecek arazi çalışmaları ilave edilmeli (araştırma çukuru, Dinamik Sondalama, ...) 5.2. Detaylı EtütlerDetaylı etütler, inşa edilecek yapının etki bölgesindeki zemine ait bütün veri ve mühendislik özelliklerinin tespiti ve tanımlanması amacıyla yapılmalıdır. Detaylı etütler kapsamında ön etütte elde edilecek verilere ek olarak yapılacak çalışmalar;
vb. olarak sıralanabilir. Detaylı etütlerin yapı etki bölgesindeki bütün zemin formasyonlarını kapsadığından emin olunmalı ve bu kapsamda; kayalarda erime boşlukları, yeraltı suyu etkileri, faylar ve süreksizliklerin durumu, zemin veya kaya kütlelerindeki krip (sünme) durumu, zemin ve kaya birimlerinin şişme ve göçme potansiyeli ile arazi üzerinde atık veya yapay dolgu bulunup bulunmadığı gibi bilgilerin toplanmasına önem verilmelidir. Detaylı Etütlerde Uygulanacak Yöntemler; Detaylı etütlerde uygulanacak yöntemler standartlaşmış ve genel kabul gören; “araştırma çukurları, jeofizik veriler (sismik kırılma/yansıma, elektrik özdirenç, mikrotremör vb.), sondajlar, arazide yerinde deneyler ve laboratuvar deneylerini” kapsamalıdır. Arazide yapılacak araştırma çukuru, sondaj, yeraltı suyu gözlemleri ile yapı ve zemin koşulları dikkate alınarak seçilen arazi deneyleri (Standart Penetrasyon Deneyi (SPT), Konik Penetrasyon Deneyi (CPT), Kanatlı Kesici Deneyi, Presiyometre Deneyi, vb. deneyler), ilgili norm ve standartlara uygun olarak sorumlu mühendisin denetiminde yapılmalıdır.
5.2.1. Araştırma ÇukurlarıAraştırma çukurları Kategori-1’de belirtildiği şekilde yapılacak olup, derinlik ve sayısına sorumlu mühendis tarafından karar verilmelidir. 5.2.2. SondajlarOD: Sondaj derinlikleri ve sayısı gibi bilgiler için tablolar oluşturulmalı. Yapı etki bölgesinde bina oturum alanının büyüklüğü, temel derinliği, temel boyutları ve zemin birimlerinin özellikleri dikkate alınarak yeter sayıda ve derinlikte sondajların yapılması planlanmalıdır. Sondaj çalışmalarının sonunda, zemin tabakalarının yatay ve düşeydeki dağılımı, endeks ve mühendislik özellikleri belirlenmeli, yeraltı suyunun en yüksek ve en düşük seviyesi tespit edilmeli ve laboratuvar deneyleri için yeterli nitelik ve nicelikte zemin numuneleri alınmalıdır. Sondaj çalışmaları, aşağıda belirtilen hususlar göz önüne alınarak programlanmalı ve sonuçları rapor edilmelidir.
5.2.3. Jeofizik ÇalışmalarÖzellikle Kategori-3’e giren yapılar için, etütten sorumlu mühendisin uygun göreceği aşağıdaki yöntemlerden biri veya birkaçı kullanılmalıdır.
Raporda;
Sismik Kırılma Yöntemi Sismik Yansıma Elektrik Özdirenç Mikrotremör Çalışmaları Yüzey Spektral Analiz Yöntemleri Yer Altı Radarı Yöntemi (GPR) 5.2.4. Arazi DeneyleriYapılan tüm deneylere ait veriler tablolar halinde raporda yer almalı, deneyler sırasında belirlenen aşırı farklı değerler, parametrelerdeki sapmalar ve nedenleri açıklanmalıdır. Deneyler esnasındaki olumsuz etkenler nedenleri ile belirtilmelidir. Arazi deneyleri ile ilgili açıklamalar ve deneylerin yapılması sırasında uyulacak esaslar Bölüm-6’da detaylı olarak verilmiştir. 5.2.5. Laboratuvar DeneyleriZemin birimlerinin indeks, mukavemet ve kimyasal özellikleri Bölüm-7’de tanımlanan laboratuvar deney setlerinden ilgili olanları yaptırılarak belirlenmelidir.
Zemin etüdleri kapsamında en yaygın olarak yapılan arazi deneyleriyle ilgili açıklamalar ve deneylerin yapılması sırasında uyulacak esaslar aşağıda belirtilmiştir. Deneyler bu konuda yeterli deneyim sahibi diplomalı ?? teknik personel tarafından proje sorumlu mühendisinin denetiminde yapılmalıdır. OD: Arazi deney programı hazırlanırken dikkat edilmesi gereken hususlar belirtilmeli. 6.1. Standart Penetrasyon (SPT) ve Dinamik Sondalama DeneyleriDeneyin amacı, Deney düzeneği (Deneyin tipi), Deneyin yapılışı, Deney verilerinin sunumu (Yeraltı suyu etkisi, derinlik etkisi, taş, iri çakıl mevcudiyeti) (....... detaylar eklenecek ...........) 6.2. Konik Penetrasyon Deneyi (CPT)Bu yöntemin kullanılması durumunda incelenen zemin özelliklerinin daha iyi ortaya konulması için CPT sonuçları ek laboratuvar veya arazi deneyleri, ya da sondajlarla desteklenmelidir. Deneyde kullanılan aletin markası, mekanik veya elektronik olup olmadığı, penetrometrelerin açık veya kapalı uçlu olup olmadığı gibi özellikleri rapor içerisinde mutlaka sunulmalıdır. Ölçüm cihazından kaynaklı hatalar rapor içerisinde verilmelidir. (....... detaylar eklenecek ...........) 6.3. Presiyometre DeneyiBu deneyin hangi yönteme göre yapıldığı, kullanılan cihazların tipi, kalibrasyonuna ait bilgileri, eşdeğer net limit basınç ile presiyometre modülünün bulunmasında kullanılan formüllerin hangi kaynaklardan alındığı belirtilerek verilmeli, deney sonuçları tablo ve grafik halinde raporda yer almalıdır. (....... detaylar eklenecek ...........) 6.4. Kanatlı Kesici (Veyn) DeneyiDeney sonuçlarına ek olarak kullanılan cihazın özellikleri rapor içerisinde belirtilmelidir. (....... detaylar eklenecek ...........) 6.5. Kayada Dilatometre DeneyiBu deneyin hangi yönteme göre yapıldığı, kullanılan cihazların tipi ve kalibrasyonuna ait bilgiler ile deney sonuçları tablo ve grafik halinde raporda yer almalıdır. (....... detaylar eklenecek ...........)
Zemin birimlerinin indeks, mukavemet ve kimyasal özellikleri aşağıda tanımlanan laboratuvar deney setlerinden ilgili olanları yaptırılarak belirlenmelidir. OD: Labaoratuvar deney programı hazırlanırken dikkat edilmesi gereken hususlar belirtilmeli. 7.1. Zeminleri Sınıflama ve Tanımlama DeneyleriBoşluk Oranı veya Porozite Su İçeriği ve Doygunluk Derecesi Birim Hacim Ağırlık (tabii, doygun ,kuru, batık) Tane boyu dağılımı(Elek ve Hidrometre/Pipet Analizleri) Kıvam Limitleri (Atterberg Limitleri) Rölatif sıkılık Şişme potansiyeli Dona karşı hassasiyet 7.2. Zeminlerin Mukavemet DeneyleriSerbest Basınç Üç Eksenli Basınç Kesme Kutusu
7.3. Zeminlerin Sıkışabilirlik ve Sıkıştırma DeneyleriOdeometrede şişme ve çökme deneyleri CBR deneyleri Konsolidasyon
7.4. Zeminler ve Yeraltı Suyu Üzerinde Yapılan Kimyasal DeneylerOrganik madde içeriği Karbonat içeriği Sülfat içeriği pH değeri(asitlik ve alkalite) Klorit içeriği
7.5. Kaya Türü Zeminlerin Fiziksel ve Mekanik Özellik DeneyleriKaya sınıflaması Su muhtevası ve yoğunluk Gözeneklilik Şişme
Tek Eksenli Basma Dayanımı Nokta Yük Dayanım İndeksi veya disk makaslama dayanım indeksi (kaya zeminlerin mukavemet özelliklerinin belirlenmesinde nokta yük dayanımı tek başına kullanılmayıp, diğer deneysel çalışmalara yardımcı bir yöntem olarak kullanılmalıdır) Yarmada çekme (Brazilian) deneyi Üç eksenli basınç deneyi
8.1. Zemin Etüdü Veri Raporu HazırlanmasıEtüt kapsamında yapılan arazi gözlemleri, sondajlar, araştırma çukurları, arazi ve laboratuvar deneyleri vb. bütün çalışmalar daha sonra hazırlanacak olan Zemin Etüdü Değerlendirme Raporuna esas olacak şekilde ilgili standartlardan yararlanılarak Zemin Etüdü Veri Raporu halinde düzenlenmelidir. Zemin Etüdü Veri Raporu; Sismik refraksiyon, sismik refleksiyon, jeofizik rezistivite, mikrotremör, karşıt kuyu, jeofizik log alımı gibi zeminin dinamik özelliklerini belirlemeye yönelik arazi deneylerinin yapılması ve raporlanması işlerinin jeofizik mühendislerince, Genel jeoloji ve mühendislik jeolojisi (kayaçların eklem-çatlak sistemleri, tabaka doğrultu ve eğimleri, ayrışma, kıvrımlanma vb. özelliklerinin tespit edilmesi, kaya kazılarında şev açılarının ve gerekli şev koruma önlemlerinin belirlenmesi, kayaların duraylılığı ve geçirimliliği gibi mekanik özelliklerinin belirlenmesi), kayada temel araştırma ve enjeksiyon sondaj kuyularının açılması, karot alınması, dilatometre, presiyometre, basınçlı ve basınçsız su testleri ile hidrolik çatlatma gibi özel deneylerin ve kaya mekaniği laboratuvar deneylerinin yapılması ve raporlanması işlerinin jeoloji mühendislerince, Kaya dışındaki zeminlerde temel araştırma sondaj kuyularının açılması, örselenmiş ve örselenmemiş numune alınması, SPT, CPT, DPT, Presiyometre, Veyn, Plaka Yükleme gibi yerinde (in-situ) arazi deneylerinin yapılması, zemin mekaniği laboratuvar deneylerinin yapılması ve raporlanması, zemin klaslarının belirlenmesi, zeminlerin duraylılığı ve geçirimliliği gibi mekanik özelliklerin belirlenmesi işlerinin inşaat ve jeoloji ve Jeofizik mühendislerince, mühendislik hizmetleri standartlarına uygun, detaylı olarak hazırlanan ve parselin bulunduğu zeminin durumunu yukarıda belirtilen çalışmalar ve analizler ile açıklayan, ilgili mühendislik disiplinlerine mensup mühendislerce, Bakanlıkça belirlenen formata göre hazırlanan ve imzalanan belgedir.” 8.2. Zemin Etüdü Değerlendirme Raporu HazırlanmasıZemin Etüdü Değerlendirme Raporunda aşağıda verilen bilgiler yer almalıdır:
2. kitap Taşıma Gücü ve Oturmalar Üstyapının statik ve dinamik hesapları sonucunda elde edilen yükler kullanılarak öncelikle yüzeysel temel sistemi değerlendirilmeli, sırasıyla tekil, mütemadi ve radye temel tipleri için yapılacak ön hesaplara göre farklı temel boyut ve derinlikleri için literatürde kabul görmüş yöntem ve standartlara (TS, ASTM, Eurocode vb.) göre taşıma güçleri hesaplanıp tablo halinde verilmelidir. Önerilen temel sistemi için hesaplanan net emniyetli taşıma gücü, yapıdan dolayı oluşacak net zemin gerilmeleri ile karşılaştırılarak taşıma gücü açısından önerilen temel sisteminin uygunluğu teyit edilmelidir. Taşıma gücü açısından uygun görülen yüzeysel temellerin üstyapıdan gelen yaklaşık yükler altındaki oturmaları hesaplanmalıdır. Hesaplanan bu oturmalar değişik temel tipi ve yapılar için izin verilen oturma limitleri ile karşılaştırılmalı, maksimum oturmaların (toplam ve farklı oturma değerleri olarak) yüzeysel temeller için izin verilen değerlerin altında olduğu gösterilmelidir. Eğer yüzeysel temel sistemi taşıma gücü ve/veya oturmalar açısından yeterli güvenliği sağlayamıyor ise, derin temel sistemi veya zemin iyileştirmesi önerilmelidir. Seçilen derin temel sisteminin tek ve grup taşıma kapasiteleri, oturma miktarı hesaplanmalıdır, bir iyileştirme yöntemi öneriliyorsa iyileştirilmiş zeminde taşıma gücü ve oturma hesaplanmalıdır.
Temellerle ilgili olarak şişme, sıvılaşma, göçme, karstik boşlukların etkisi, eriyebilen jips vb. birimler, kontrolsüz yapay dolgu, drenaj vb. gibi karşılaşılabilecek özel problemler irdelenmeli ve ilgili problemler hakkında çözüm önerileri sunulmalıdır. Yapı bodrumlarının teşkili için yapılacak temel kazılarında iksa gerekip gerekmediği belirtilmeli, iksa gerekmesi durumunda, alternatif iksa sistemleri değerlendirilmelidir. Zemin şartlarından dolayı özel bir iksa sisteminin gerekliliği halinde, bu hususa rapor içinde mutlaka yer verilmelidir. (temel seviyesi üzerinde yeraltı su tablası varlığı nedeniyle kesişen kazıklı duvar veya diyafram duvar gerekliliği vb.). İksa yerine açık kazı önerilmesi durumunda, kazı şev eğimleri stabilite açısından değerlendirilerek verilmelidir. Sonuç ve Öneriler bölümünde rapor içerisinde detaylı olarak anlatılan zemin koşulları, yeraltı su seviyesi, temel tipi, iksa önerileri vb. gibi hususlar özetlenmelidir. Bu bölümde ayrıca eğer gerekiyorsa iksa projelendirilmesi, derin temel hesapları, zemin iyileştirme alternatifleri, yer altı suyuna karşı tecrit ve drenaj tedbirleri vb. hususlar için gerekli görülen/önerilen ek çalışmalara değinilmelidir. Rapor içeriğinde yapılan alıntılar ve atıflar ile kullanılan abak, tablo, denklem, formül, şekil, grafik vb. her türlü verinin kaynağı, kaynağın adı, yazarı, basım tarihi ve numarası, sayfa numarası ile birlikte, alfabetik ya da metin içerisinde geçiş sırasına göre verilmelidir. Rapor metninde geçiş sırasına göre tüm ekler sunulmalıdır. Zemin Etüdü Değerlendirme Raporu; Tasarlanacak yapının türüne, tipine, önemine, büyüklüğüne vb. özelliklerine göre geoteknik etütlerinin programlanması, sondaj ve laboratuar çalışmaları ile elde edilen parametreler kullanılarak yapı yüklerinden gelecek gerilmeler sonucu zeminlerin gerilme-şekil değiştirme davranışlarının belirlenmesi, yapı yüklerine göre oturmaların (ani oturma, konsolidasyon oturması) hesaplanması, yatak katsayısı, yapıların özelliklerine göre taşıma gücünün (zemin emniyet gerilmesinin) belirlenmesi, sıvılaşma, çökme, şişme, stabilite ve sızma vb. analizlerin yapılması; zemin iyileştirme, her türlü (derin veya yüzeysel) temel, iksa, kazı ve drenaj projelerinin hazırlanması; zemin kazılarında şev açılarının ve gerekli şev koruma önlemlerinin belirlenmesi, tünel, dolgu yapılar, istinat duvarları gibi her türlü zemin yapılarının statik ve dinamik çözümlemelerinin yapılarak tasarlanması gibi, uygulamaya ve imalata esas mühendislik hizmeti gerektiren işler inşaat mühendislerince, mühendislik hizmetleri standartlarına uygun, detaylı olarak hazırlanan ve parselin bulunduğu zeminin durumunu yukarıda belirtilen çalışmalar ve analizler ile açıklayan, ilgili mühendislik disiplinlerine mensup mühendislerce, Bakanlıkça belirlenen formata göre hazırlanan ve imzalanan belgedir.”
EK- 1: ARAŞTIRMA NOKTALARI VAZİYET PLANI 
OD: Plan ölçeği belirtilmeli, noktalar arası mesafeler verilmeli. EK-2: ARAŞTIRMA ÇUKURU KESİT ve KABUL TUTANAĞI FORMU 
OD: Araştırma çukuru kesiti BS5930 ve diğer uluslararası normlara uygun hale getirilmeli. 
EK-3: SONDAJ KUYUSU KABUL TUTANAĞI FORMU 
OD: Sondaj logu BS5930 ve diğer uluslararası normlara uygun hale getirilmeli. 
EK-4: JEOFİZİK ÇALIŞMA KABUL TUTANAĞI FORMU 
EK-5: YERALTI SUYU NUMUNE ALMA TUTANAĞI 
EK-6: NUMUNE ALMA ETİKET FORMLARI 
EK-7: ZEMİN VE TEMEL ETÜDÜ RAPORU İNCELEME VE DENETLEME FORMU 
AÇIKLAMALAR : 1 .BÖLÜM : - İşin adı : Yatırım programında yer alan şekliyle yazılmalıdır - Ada,parsel no: Ekteki mülkiyet bilgileri kontrol edilerek yazılmalıdır - Yatırımcı kuruluş: Yatırım programında yer alan şekliyle yazılmalıdır - Raporu hazırlayan: Rapor müellifi, sicil numarası ve firma adı yazılmalıdır - Raporu onaylayan kurum: Ön onay alınan resmi kurum varsa yazılmalıdır 2.BÖLÜM : - Blok sayısı-kat adedi : Taslak projelere göre bodrum ve zemin kat belirtilmelidir ( Örn: 2 blok / B+Z+3) - Temel tipi-derinliği: Sığ / derin temel ayrımı yapılmalıdır ( Örn:Sığ/radye - 5,0 ) - Oturum alanı : Taslak projelere göre verilmelidir. - Bina yükü : Taslak projelere göre verilmelidir. - Kategori: Mülga Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 28.06.1993 gün ve 373 sayılı “Zemin ve Temel Etüdü Raporunun Hazırlanmasına İlişkin Esaslar” genelgesine göre kategoriler belirlenmelidir. Ayrıca uygulamada kolaylık ve birliktelik sağlamak maksadı ile aşağıdaki kriterler baz alınabilir. Kategori 1 - Kategori 2 - Kategori 3 - - İmar planı durumu : Plana esas jeolojik rapora göre imar planında hangi bölgede kaldığı belirtilmelidir - Plankote, vaziyet planı: Raporun ekine konacak, varsa vaziyet planı değişikliği önerileri nedenleri ile belirtilmelidir. 3. BÖLÜM : - Format bilgileri : Mülga Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 18.08.2005 gün ve 847 sayılı Zemin ve Temel Etüdü Raporu Genel Formatına göre inceleme yapılmalı ve rapor bu formata uygun hale getirilmelidir. 4. BÖLÜM : - Sondaj / Araştırma çukuru : Sayı ve derinlik belirtilmelidir ( Örn: 5 adet sondaj / toplam 80 metre) - Jeofizik çalışmalar: Sayısı ve türü belirtilmelidir ( Örn:2 adet sismik kırılma ) - SPT / UD : Yapılan Standart Penetrasyon Deneyi ve alınan örselenmemiş numune sayısı belirtilmelidir - Karot : Sondaj sırasında toplam karotiyerli ilerleme uzunluğu belirtilmelidir - CPT : Yapılan Konik Penetrasyon sayısı belirtilmelidir - Laboratuvarda yapılan indeks ve mukavemet deneyleri adet olarak belirtilmelidir 5. BÖLÜM : - Taşıma gücü : Temellerin teşkil edildiği seviyeler için sondaj ve varsa jeofizik değerlendirme yazılmalı, uyumsuz ise nedeni belirtilmelidir - Zemin Grubu, Yerel Zemin Sınıfı, Spektrum Karakteristik Periyotları, Etkin Yer İvmesi Katsayısı vb. değerleri Afet Bölgelerinde Yapılacak yapılar Hakkında Yönetmelik doğrultusunda değerlendirilmelidir - Tasarım parametrelerinde temellerin oturacağı seviyeler baz alınmalı, sondaj verileri ile jeofizik veriler uyumsuz ise nedeni ile belirtilmelidir. 6. BÖLÜM : - Muhtemel zemin sorunlarına yönelik yapılan analizler ve güvenlik sayılarının düşük çıkmasına bağlı sorunlar belirtilmelidir 7. BÖLÜM : - Muhtemel zemin sorunlarına yönelik zemin iyileştirme yöntemleri belirtilmelidir. 8. BÖLÜM : - Kazı klas oranlarının raporda yazılması sağlanmalı ve uygunluğu denetlenerek belirtilmelidir. - Kazıdan çıkan malzemenin dolguda kullanılıp kullanılmayacağı uygun yöntemlerle belirlenmeli ve belirtilmelidir 9. BÖLÜM : - Rapordaki eksik ve çelişkili yönler belirtilmelidir. - Raporun sonuç ve önerilerinde belirtilen maddelerin mevzuat ve kabul görmüş literatür doğrultusunda incelemesi yapılarak düzeltilmesi gereken hususlar varsa belirtilmelidir. 10. BÖLÜM : - Özellikle temelllerin etki sahasında yer alan seviyeye yönelik ortalama SPT , RQD değerlerini de içeren zeminin korele edilebiliri idealize kesiti çıkarılmalıdır. Temel altı seviyesinde farklı birimler varsa belirtilmelidir. EKLER : - Sondaj loğları, laboratuvar föyleri, taslak vaziyet planı, sondaj lokasyon haritası, mülkiyet belgeleri, imar durumu, enine kesitler vs eksiksiz verilmelidir. - Numuneler ve sondaj kuyuları ile arsanın genel görüntüsünü içeren fotoğrafların anlaşılır tarzda konması gerekmektedir - NOTLAR : - Hazırlanan raporlar ve ekleri kitap cildi şeklinde ciltlenmelidir ( Spıral veya telli dosya kabul edilmemelidir) - Sondaj ve jeofizik veriler tek bir rapor halinde verilmeli ve sonuçların uyumlu olup olmadığı belirtilmelidir. Yüklə 125,15 Kb. Dostları ilə paylaş:
|