Şəbəkələrin təşki lolunmasını nəzərdə tututr
Yüklə 0,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 1.3.2.3. Wi-Fi texnologiyası
Wi-Fi (Wireless Fidelity- “naqilsiz dəqiqlik”)- kompütrlərin lokal şəbəkədə naqilsiz birləşdirilməsi və İnternetə qoşulması texnologiyasıdır. Ha hazırda Wi-Fi abbreviaturası altında rəqəmsal verilənlərin radiokanal vasitəsi ilə ötürülməsinin bütov bir standartlar ailəsi inkişaf etdirilir. Mobil istifadəçilərin sayının artması ilə, onlar arasında operativ kommunikasiyanın yaradılmasına, verilənlər mübadiləsinə, informasiyanın yüksək sürətlə alınmasına tələbat artır. Bu səbəbdən Wi-Fi texnologiyaları intensiv olaraq inkişaf edir. Wi-Fi 1991-ci ildə Niveyhendə (Niderlandiya) NCR Corporation/AT&T kompaniyası tərəfindən yaradılmışdır. İlk dövrlərdə WaveLAN kimi tanınan bu texnologiya kassa aparatalarına xidmət göstərilməsi üçün nəzərdə tutulmuşdu və 1- 2 Mbit/san sürət təmin edirdi. Verilənlərin aşağı sürətlə ötürülməsi, kiçik təsir dairəsi və Wi-Fi cihazın yüksək dəyəri ilk dörlərdə bu texnologiyanın populyarlıq qazanmamasının səbəbləri oldu. Lakin 1999-cu ildə dərc olunmuş IEEE 802.11a və IEEE 802.11b sadalanmıq çatışmamazlıqlırı aradan qaldırdı. IEEE 802.11a spesifikasiyasına əsasən verilənlər 5 GHs tezlikdə, IEEE 802.11b əsasən isə 2,4 GHs tezlikdə ötürülür. Wi-Fi texnologiyasının inkişafının ikinci mərhələsi isə 2003-cü ildə standartın yeni versiyası olan IEEE 802.11g dərc olunması ilə ilə başlandı. Bu standart özündən əvvəlki versiyaların üstünlüklərini birləşdirirdi. 2009-cu il sentyabrın 11- də IEEE 802.11n adlı yeni spesifikasiya təqdim olundu. Bu spesifikasiya verilənlərin ötürülmə sürətini və sistemin küyədavamlılığını artırdı. Hal- hazırdı IEEE 802.22 (Super Wi-Fi) adlı yeni bir standart layihələndirilməkdədir. Bu standart verilənləri 22 Mbit/san sürətlə 100 km uzaqlığa ötürməyə imkan verəcək. Wi-Fi- IEEE 802.11 baza spesifikasiyası verilənləri üç üsulla ötürülməsini təmin edir: 1. FHSS metodundan istifadə etməklə radiotezlikdə; 2. DSSS metodundan istifadə etməklə radiotezlikdə; 3. İQ diapazondan istifadə etməklə. Sadalanan üsullardan ilk ikisi daha geniş yayılmışdır, çünki üçüncü üsul çox kiçik təsir uzaqlığına malikdir. Wi-Fi texnologiyada istifadə edilən tezlik diapazonu biri- birini qismən örtən 14 altdiapazona bölünmüşdür (IEEE 802.11a istisna olmaqla) (cədvəl 1.3.2). Cədvəl 1.3.2 Kanal Tezlik (MHs) və istifadə olunduğu ölkələr 1 2412 (ABŞ, Avropa və Yaponiya) Qeyd etmək lazımdır ki, göstərilən tezliklər eni 22 MHs olan altdiapazonların mərkəzi tezlikləridir. Ona görə də, hər bir kanal özündən aşağıda və yuxarıda yerləşən bir neçə kanalı da örtür. Wi-Fi- da istifadə olunan tezlik diapazonu yalnız 3 kəsişməyən kanaldan ibarətdir. Ona görə də, məsələn, bir şəbəkə 4-cü kanalda, digəri isə 5 və ya 6-cı kanalda işləyirsə onda bu şəbəkələr biri birinin siqnallarının küy kimi detektə edəcək. Hər iki şəbəkə qeyri optimal işləyəcək (verilənlərin ötürülmə sürəti aşağı olacaq). Bu tip küylərin minimallaşdırılması üçün qonşu şəbəkələrdə tezlikləri 25 MHs fərqlənən kanallardan istifadə olunmalıdır. Məsələn, üç qonşu şəbəkə qurulduqda, ən optimal variant 1,6 və 11 nömrəli kanallardan istifadə olunmasıdır. IEEE 802.11 standartlı bütün Wi-Fi sihazlar üçün stabil rabitə məsafəsi açıq ərazilər üçün 300- 400 m, qapalı məkan üçün isə 90 m təşkil edir. Lakin bu məhdudiyyət istiqamətlənmiş antennalardan istifadə etməklə aradan qaldırıla bilər. Bu zaman rabitə uzaqlığı düzünə görünüş zonasında bir neçə km qədər artırıla 2 2417 (ABŞ, Avropa və Yaponiya) 3 2422 (ABŞ, Avropa və Yaponiya) 4 2427 (ABŞ, Avropa və Yaponiya) 5 2432 (ABŞ, Avropa və Yaponiya) 6 2437 (ABŞ, Avropa və Yaponiya) 7 2442 (ABŞ, Avropa və Yaponiya) 8 2447 (ABŞ, Avropa və Yaponiya) 9 2452 (ABŞ, Avropa və Yaponiya) 10 2457 (ABŞ, Avropa, Fransa və Yaponiya) 11 2462 (ABŞ, Avropa, Fransa və Yaponiya) 12 2467 (Avropa, Fransa və Yaponiya) 13 2472 (Avropa, Fransa və Yaponiya) 14 2484 (yalnız Yaponiya) bilər. Lakin nəzərə almaq lazımdır ki, uzaqlığın artması ilə kanalın buraxma qabiliyyəti buna mütənasib olaraq azalır. Wi-Fi şəbəkələrin qapalı ərazilərdə (binalar, ofislər) qurulması zamanı 2,4 GHs tezlikli radiodalğaların arakəsmələrdə zəifləməsi rabitənin keyfiyyətini və əhatə zonasını azaldır. 5GHs tezlikli radiodalğalardan istifadə etdikdə isə belə zəifləmələr daha da artır. Ona görə də, həmin ərazini əhatə etmək üçün ya daxilolma nöqtələrinin (Wi-Fi adapterlərin) sayını artırmaq, ya da onların optimal yerləşməsini təmin etmək və keyfiyyətli antennalarla təchiz etmək lazımdır. Wi-Fi şəbəkənin işinə mane olan faktorlardan biri həmin tezlik diapazonunda işləyən avadanlıqlar ola bilər. Buna ən parlaq misal olaraq, təqribən 2,4 GHs tezlikdə EM dalğaları şüalandıran mikrodalğalı peçləri göstərmək olar. Wi-Fi şəbəkələrin digər naqilsiz rabitə şəbəkələri kimi bir sıra üstünlükləri var: 1. Ofisdənkənar iş və ya prezentasiya zamanı şəbəkənin qısa zaman müddətində qurulması; 2. Wi-Fi şəbəkəyə qoşulmuş mobil cihaz istifadəçilərinin şəbəkənin əhatə zonasında sərbəst hərəkət etməsi; 3. Geniş spektr məsələlərin həll edilməsini təmin edən yüksək sürətin olması. Buna baxmayaraq Wi-Fi texnologiyanın bir sıra çatışmamazlıqları var: 1. İstifadə olunan tezlik diapazonu və istismar məhdudiyyətləri müxtəlif ölkələrdə müxtəlif cürdür. Cədvəl 1.3.2- dən göründüyü kimi yalnız 10 və 11-ci kanallar bütün ölkələrdə leqal sayılır. Bundan başqa, bəzi ölkələrdə (məsələn İtaliya) açıq ərazilərdə fəaliyyət göstərən Wi-Fi şəbəkələrin və ya Wi-Fi operatorun reqistrasiya olunması tələb olunur; 2. Digər standartlarla müqayisədə boyük enerji sərfiyyatı. Bu da öz növbəsində cihazın akkumulyatordan işləmə müddətini azaldır və temperaturunun yüksəlməsinə səbəb olur; 3. Wi-Fi texnologiyasında istifadə olunan şifrələmə protokolu düzgün konfiqurasiya olunduqda belə nisbətən asanlıqla sındırıla bilər; 4. Eyni və ya qonşu kanallarda işləyən bağlı və ya şifrələmədən itsifadə edən daxilolma nöqtəsi ilə açıq daxilolma nöqtəsinin siqnallarının toplanması nəticəsində ikinciyə giriş mümkün olmaya bilər. Bu problem daxilolma nöqtələrinin çox olduğu ərazilərdə, məsələn, böyük çoxmərtəbəli evlərdə müşahidə oluna bilər; 5. Müxtəlif istehsalçılarn Wi-Fi cihazlarının bir- birinə tam uyğun gəlməməsi və ya bu cihazların standartlara tam cavab verməməsi nəticəsində şəbəkənin imkanlarının məhdudlaşması və rabitənin sürətinin aşağı düşməsi baş verə bilər; 6. Yağışlar zamanı şəbəkənin məhsuldarlığı azala bilər; 7. Paketlərə əlavə olunan böyük həcmli xidməti informasiyaya görə cihazların yüklənməsi yer ala bilər; 8. Real zaman miqyasında ötürülən mediya informasiya, bir sıra istifadəçidən asılı olmayan problemlər səbəindən (atmosfer küyləri, landşaft və s.) itkilərə məruz qalır. Wi-Fi şəbəkə seqmenti müstəqil şəbəkə kimi və ya həm naqilli, həm də naqilsiz texnologiyalar olan daha mürəkkəb bir şəbəkənin tərkibində fəaliyyət göstərə bilər. Wi-Fi şəbəkə aşağıdakı məqsədlər üçün istifadə oluna bilər: 1. İstifadəçilərin şəbəkəyə naqilsiz qoşulması üçün; 2. Altşəbəkələrin bir birinə qoşulması üçün; 3. İnternet xidməti provayderlərinə qoşulmaq üçün (ayrılmış naqilli xətt və ya adi modem əvəzinə). Yüklə 0,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|