Seçkilərin bütövlüyü şikayətin dərhal və effektiv şəkildə idarə
olunması üçün seçki idarəetmə orqanı və məhkəmə sistemi tələb
edir.
Şikayət verən şəxsin rəsmi şikayət mexanizmlərindən istifadə
etməsi və qərara uyğun olması tələb olunur.
1998-ci ildə Kambocada keçirilən seçkilərdə Milli Seçki Komitəsi
şikayətlərin şəffaf və vicdanlı şəkildə idarə olunmasının əhəmiyyətini
25
qiymətləndirməyib. Kamboca Xalq Partiyası Komitəyə şikayətləri ən
qısa müddətdə nəzərdən keçirməsini tələb edib. Vəziyyət müxalifət
partiyasının qəsdən gizlədilməsi ilə bağlı şübhələri artırıb və
nəticədə, Komitənin nüfuzuna etimad pozulub.
2005-ci ildə Efiopiyada keçirilən seçkilərdə şikayətlərə baxılması
üçün nəzərdə tutulmuş sistem qəbul edilən çox sayda şikayətin
araşdırılmasına imkan verməyib. İqtidar partiyası şiddətdən istifadə
edərək, münaqişəni sona çatdırmaq və nəticələri legitimləşdirmək
üçün fövqəladə tədbirlər üzrə müxalifətlə razılığa gəlib.
Şikayətlərin baxılması çox sayda seçki orqanlarının daxili nəzarət
mexanizmlərinin bir hissəsidir, onlar qeydiyyat, səsvermə və ya
hesablama ilə bağlı şikayətlərə baxa bilərlər. Çox sistemlərdə
cəzaçəkmə aktlarına dair şikayətlər cinayət-hüquqi sistemində tətbiq
edilir.
Şikayətlərin həll edilməsi və apellyasiya şikayətlərinin araşdırılması
üçün cavabdeh olan təşkilatlar hər bir ölkənin seçki və məhkəmə
sistemlərindən asılı olaraq fərqlənirlər. Bəzi ölkələrdə seçki
orqanlarının və ya qərar qəbul edən seçki orqanlarının şikayət
almasına və şikayətlərin alınmasına icazə verilir. Digər sistemlərdə
bu vəzifə xüsusi məhkəmələrdə, məsələn, seçki məhkəməsinə verilir.
Danimarka Konstitusiyasına əsasən, Folketing (Parlament) üzvlərinin
seçilməsinin etibarlılığını təyin edir və qəbuledilənlik sahəsində
yeganə hakimdir.
|
