| 3. İlişki Ağları: Göçle Oluşan Değişimler
Aleviliğin gizillikten kamusala yaptığı yolculuk 1950’lerde başlayan kırdan kente yoğun göç dalgaları sonucudur. 1950’lere kadar neredeyse tamamen kırsal köy toplulukları halinde yaşayan Aleviler, 1980’lerin sonlarından itibaren çoğunluğu yoğun göç alan Ankara ve İstanbul’da olmak üzere Türkiye’nin ve Avrupa’nın dört bir yanında yüzlerce dernek kurmuşlardır. İnsanlar bir yerden bir yere hareket ettiklerinde var olma koşulları son derece kaygan bir hal alır. İşte bu kayganlıkla gelen yeni olanaklar ve sınırlamalar içinde, var olan kategorik kimlikler, ilişkiler ve sosyal organizasyonlar yeniden üretilir. Göç sosyal organizasyonu bozarken, göçülen yerde yeni sosyal düzenlemelere yeni gruplaşmalara neden olur (Thomas and Znaniecki 1927). Bu yeniden düzenleme ve yeni gruplaşmalar ilişki ağlarının yeniden yaratılması ile olur. İlişki ağları da göç sonucu tamamen yok olmadan hareket eder, form değiştirir yeni şekiller alarak kök salar (Tilly 1990). Bu ilişki ağlarının değişimi ile varolan kategoriler değişirken yenileri de üretilir (Tilly 1990: 85).
Osmanlı döneminde uğradıkları katliamlar sonucu dağlık ve ulaşılması güç yerlerde izole köy grupları halinde yaşayan ve devleti ve baskın çoğunluğu oluşturan Sünni gruplarla ya hiç ya da asgari düzeyde etkileşim halinde olan Alevilerin bu durumu, köyden kentlere göçle tamamen değişmiştir. Geleneksel ilişki ağları değişime uğramıştır. Ikegami’nin (1999: 12) savunduğu “herhangi bir toplumun kültürel tarihindeki en kritik an iletişim ağlarının ölçü, yoğunluk, ve karmaşıklığının birden artmasıdır” tezi Alevilerin göçten bu yana yaşamış oldukları süreci en iyi şekilde anlatmaktadır.
Dostları ilə paylaş: |
