6. Ölülərin dəfn mərasimi:
Vendidadın çox hissəsi ölülərlə əlaqədar hökmlərə məxsusdur və bunun da səbəbi
budur ki, zərdüştilik nəzərindən ölü çox çirkin bir varlıq hesab olunur. Buna görə də
onun torpaqda dəfn edilməsi qadağan və haramdır. Çünki onların nəzərində torpaq
pak və müqəddəs bir ünsürdür və buna görə də ölünü torpaqda dəfn edən bir şəxs
üçün ağır cəza tədbirləri nəzərə alınmışdır. Bə'zi şəraitlərdə onun barəsində ölüm
hökmü də verilir. Bu e'tiqad əsasında zərdüştlər öz ölülərini müəyyən mərasimdən
sonra daxmada, yaxud “Bürcü xamuşan”da qoyurlar ki, qurd-quşlara yem olsunlar.
Ölülərin sümükləri günəşin altında quruduqdan sonra həmin daxmanın axır
hissəsində qazılmış quyuya tökülür. Amma son yarım əsirdə zərdüştlər dəfn
üslubunu başqa bir şəkildə həyata keçirirlər. Bu məqsədlə əvvəlcə ölünün gözlərini
bağlayır, əllərini sinəsinə qoyur, ayaqlarını da dizlərinə qədər büküb təmiz bir otaqda
daşla döşənmiş yerin üzərində, yaxud dəmir bir taxtın üzərində uzadırlar. Sonra isə
sayı adətən iki, dörd, yaxud altı nəfərdən ibarət olan pişqahnam (ölü çəkənlər)
vasitəsi ilə dəmir bir tabuta qoyularaq dəfn olunacaq yerə aparılır. Orada pakşuların
(ölüyuyanların) vasitəsilə təhvil alınıb qüsl-kəfən edilir, koşti bağlandıqdan sonra
dəmir taxtın üzərinə qoyulur və ağ bir parça ilə üzləri örtülür. Daha sonra
namazxanaya aparılır ki, orada mubədlər qasaları oxumağa başlasınlar. Bu işin
axırında ölünü həmin dəmir taxtla birlikdə qəbirin içinə qoyurlar ki, torpağa
toxunmasın. Daha sonra qəbirin üstünü daş və betonla örtürlər.
181
Bu dərsdə qeyd olunanlar zərdüştlərin dini ayinlərindən bəzi nümunələr idi;
onların dini hökmlərinin hamısı bu kitabın bəhslərinə sığışmaz və bu barədə yazılmış
müfəssəl kitablara, xüsusilə Vendidada müraciət etmək olar.
SUAL VƏ TAPŞIRIQLAR
1. Atəşgah necə bir məkandır?
2. Mubədlərin vəzifəsi nədir?
3. Sidrə geymək və koşti bağlamaq mərasimini izah edin.
4. Qədim zərdüştlər ölülərlə necə rəftar edirdilər?
Atəşin müqəddəsləşdirilməsi mərasimini izah edin.
|