SeyiD ƏHMƏd mahmudi /j

MƏ'BUDLARINHƏYAT YOLDAŞLARI 
Hinduizm e'tiqadlarından başqa biri də dəyişiklik baş verdikdən sonra mə'budların 
özlərinə həyat yoldaşı seçməsidir. Hinduizmdə mə'budlar üçün yaradıcı qüvvəsi 
qismində üç həyat yoldaşı nəzərdə tutulmuşdur və onlar aşağıdakılardır: 
1. Vaç, yaxud Sarasvati - bu Brahmanın həyat yoldaşıdır; 
2. Şrilakşmi, yaxud Radha - bu Vişnunun həyat yoldaşıdır; 
3. Uma, Durqa, yaxud Kali - bu isə Şivanın həyat yoldaşı hesab olunur. 
Hinduslar bir müddətdən sonra mə'budların “Şakti” adlandırılan həyat yoldaşlarına 
da mə'budlara olduğu kimi pərəstiş etməyə başladılar. Əslində Şivanın özünə nə 
dərəcədə xüsusi diqqət yetirilirsə, onun həyat yoldaşları da 120

---

121 
e'tiqad baxımdan hinduslar tərəfindən həmin xüsusi məqama layiq görülürlər. Bu iki 
həyat yoldaşına sitayiş tədricən xüsusi forma kəsb etmiş və hətta Hindistanın şimal-
şərq bölgələrində şaknizm adlı firqə də yaranmışdır. 
Ümumiyyətlə, hinduizm e'tiqadları arasında mə'budların xeyir və yaradılmışlar 
kimi qiymətləndirilənlər erkək və dişi mə'budların izdivacının səmərəsidir. Əslində 
varlıqların təvəllüdü bu üç mə'buddan hər birinin öz həyat yoldaşları ilə izdivacının 
təzahürüdür. Başqa sözlə desək, üç mə'buddan hər biri öz vəzifə və məs'uliyyətlərini 
həyat yoldaşlarının həmkarlığı ilə yerinə yetirirlər. 
POLEMİKA VƏ TƏDQİQAT 
Əqaid dərsində öyrəndiklərinizi nəzərə almaqla hinduizmdəki trimurti e'tiqadını 
təkallahlıq arqumentlərinə əsasən təhlil edin.

---

122 
İYİRMİ BİRİNCİ DƏRS 
HİNDUİZM (4) 
DİGƏR ƏQİDƏLƏR 
Keçən dərs hinduizm ideologiyasının ən mühüm əsaslarının, yə'ni üç mə'bud 
e'tiqadının (Brahma, Vişnu və Şiva) araşdırılmasına həsr olunmuşdu. Hindus 
cəmiyyətlərində mövcud olan digər e'tiqadların ən mühümləri ilə aşağıda tanış 
olacağıq: