SeyiD ƏHMƏd mahmudi /j

“ - Ey böyük Allah sən vahidsən, amma sənin təcəssümün çoxdur.” O, hindus 
mə'budlarından bə'zilərini Allahın təcəssümü və simvolu hesab edir. 
Nanakın Allah üçün işlətdiyi əsas ad haqqdır. Onun bütün yazı, nəğmə və 
məktublarının sərlövhəsində Satnam, yə'ni haqq adını görmək olar. Bununla belə, 
bə'zən onun əsərlərində İslami və hindus ifadələri birgə şəkildə müşahidə olunur. 
Məsələn, Allah-Təala və uca Brahma. Nanak bə'zən də Allah barədə “ - Hamının 
hidayəti və müqəddəratı onun əlində olan mütləq qadir” ifadəsini də işlədir. O, 
nəğmələrdən birində deyir: “ - Hər kəsin çətinliyi və azadlığı sənin əmrinlədir. Heç 
kəsin ona müdaxilə etməyə qüdrəti çatmaz”, “ - O, hər şeyi istəsə yerinə yetirər. 
Bir kimsə ona fərman vermir. O sultan və sultanların sultanıdır. Hər bir şey onun 
iradə və əmrinə tabedir”, “ - Bəndələrini öz fərmanı ilə hidayət edir”, “ - Sənin 
razılığın olduğu şeylər mövcuddur. Sənin istədiyin və etdiyin işlər həyata keçər. 
Sənin razılığın olan şeylər dərhal yerinə yetirilər.” 

---

137 
2. ALLAHI ZİKR ETMƏK 
Allahı yad etmək və ona zikr demək Nanakın əqidə və tə'limlərinin başqa bir 
xüsusiyyəti hesab olunur. Əvvəlki dərsdə də gördüyümüz kimi, o ilk tapıntısından 
sonra da Allahın ona adını təkrarlamağı tövsiyə etdiyini, qurtuluş və'dəsini onun 
adını dildə təkrar-təkrar zikr edənlərə verdiyini bildirmişdir. Buna əsasən Nanakın 
təbliğinin əsas istiqaməti Allahı yad etmək və bu işdə ardıcıllıqdır. Nanak bu 
məsələdə o dərəcədə tə'kid edir ki, hətta ondan “ - Nə üçün “sat nama” (haqq adı 
kəlmələri) həmişə sənin nəğmə və şe'rlərinin başında gəlir” - deyə soruşduqda belə 
cavab verir: “ - Bu ad bütün mə'budların allahının adıdır. Qurunun şagirdləri və