Sh. N. Zaynutdinov, R. I. Nurimbetov

personal menejmenti 
deyiladi.
Personal menejmentining ilmiy asosini boshqaruv faoliyati 
tajribasida to ‘plangan h am d a boshqaruv personali m ehnat
31

---

faoliyatini tashkil etish tamoyillari, usullari tarzida taqdim etilgan 
shaxsiy m ehnatni tashkil etish to ‘g‘risidagi butun bilimlar majmui 
tashkil etadi. Personal m enejm enti fan sifatida rahbarlar, 
mutaxassislar va boshqa xizm atchilarning samarali m ehnati 
omillari va shartlarini nam oyon qiladi. Ana shu asosda nazariya 
ishlab chiqiladi, uning m azm uni boshqarish jarayonida kishilar 
oqilona faoliyatining tamoyillari, shakllari va usullari hisoblanadi.
Biroq, shuni esda tutish zarurki, rahbar, mutaxassisning 
m ehnati faqat obyektiv jihatdan shart b o lib qolm asdan, shu 
bilan birga u tashabbuskor ijodiy xususiyatga ham egadir. Shu 
m u n o sa b a t b ila n u la rn in g m e h n a tin i ta sh k il e tish , b ir 
tom ondan, m uayyan qonuniyatlarga, tamoyillarga, qoidalarga 
b o ‘ysunganligi haqida, ikkinchi tom ondan bu qoidalar qaror 
topgan ishlab chiqarish vaziyatini hisobga olgan holda tatbiq 
etilish d arajasin i an iq lash u ch u n ijodiy m u sh o h a d a qilib 
ko‘rilishini talab etishi haqida gapirish m um kin. Bu yerdagi 
tegishli tam oyillar va qoidalar faqat rahbarning, mutaxassisning 
o ‘ziga xos ish uslubi, o ‘z m ehnatini tashkil etish ko‘nikm a va 
m alakalari, usullarini takom illashtirish ustida ishlashi uchun 
faqat boshlang‘ich nuqta b o ‘lib xizm at qiladi.
Qabul qilingan ta ’rifdan kelib chiqib, personal m enejm enti 
quyidagi o ‘zaro bog‘langan masalalarni ilmiy asoslangan holda 
hal qilishni o ‘z ichiga oladi:
• boshqaruv apparatidagi m ehnatni tashkil etish (m ehnat 
taqsim oti, m ehnatni m azm uniga ko‘ra tartibga solish, m e h ­
natni vaqti b o ‘yicha tartibga solish), tizim lar va ish usullarini 
tanlash;
• shaxsiy m ehnatni tashkil etishning o ‘ziga xos m uam - 
m olari (ish vaqtini rejalashtirish va taqsim lash, tashrif buyu­
ruvchilar oqim ini boshqarish, o £ziga xos ish uslubi, yozish- 
m alam i oqilona yuritish va h.k.);
• ish o ‘rinlarini tashkil etish va jihozlash;
• hisoblash va tashkiliy texnika vositalaridan foydalanishni 
tashkil etish.
Taqdim etilgan m asalalar ro ‘yxati bu sohadagi vazifalar 
tarkibini va ishlar yo‘nalishini belgilab beradi.
Boshqaruv personali m eh n at jarayonlarini tashkil etish 
zaru r texnikaviy vositalarni hisobga olgan h o ld a personal
32

---

zimmasiga yuklangan vazifalarni bajarishning oqilona tizim lar 
va usullarini loyihalash va joriy qilishdan iboratdir.
Boshqaruv personali m eh n atin i tashkil etish 
m e h n a tn i
m azm uniga va vaqtiga k o ‘ra tartibga solishning m uayyan 
darajasini n azard a tutadi. Bu narsa xodim larning lavozim
vazifalarini bajarish vaqtidagi, boshqaruv qarorlarini qabul 
qilish h a m d a am alga o sh irish c h o g ‘idagi z a ru r ta rtib va 
uyushqoqlikni ta ’minlaydi.