an’anaviy usullar samarasiz bo‘ lishi mumkin.
Hozirgi paytda
boshqaruv mehnatini m e’yorlashtirishning quyidagi usul-
laridan foydalaniladi:
— analogiya (bir xillik) usuli — samarali faoliyat ko‘rsa-
tayotgan korxonadagi ishlar tajribasini hisoblashga
asoslanadi;
— miqdorning viriklashgan me’yorlari usuli — jami ishlab
chiqarish va bolinmalar bo'yicha bajarilgan ishlarning mehnat
hajmini va boshqaruvchilar sonini hisoblashda bilvosita
o ‘ lchashga asoslanadi;
— bevosita me’yorlashtirish usuli — operatsiyalarga bo‘lish
va operatsiyalami amalga oshirish uchun zarur bo‘lgan vaqt
tahlili orqali (doim o takrorlanuvchi yoki takrorlanuvchi
operatsiyalar hisoblanishi mumkin bo‘ lgan ishlar uchun).
3.
Mehnatni m e ’yorlashtirish bilan shug‘ullanuvchi
personalshtati.
Me’yorlashtiruvchilar shtatini hisob-kitob qilish
ma’ lum bir vaqt mobaynidagi me’yorlangan ishlami amalga
oshirishga ketgan vaqt xarajatlarini tahlil etishni hisobga olgan
tarzda amalga oshiriladi.
Buyuk Britaniya tajribasining ko‘rsatishicha,
bir ishchiga
yangi me’yorlarni ishlab chiqishni hisob-kitob qilishga o ‘rtacha
uch kun vaqt xarajatlari kerak bo‘ladi, xujjatlashtirishni bajarish
va ko‘rib chiqishga ketadigan vaqt uchun taxminan 1,5 kunga
teng shartlik qabul qilinishi mumkin1.
Tahlillarning ko‘ rsatishicha korxona hajmining ortishi
bilan har bir 100 ishchi uchun me’yorlashtiruvchilar soni
tezda kamayadi (3.11- jadval).
Hozirgi paytda konkret korxona faoliyatini m e’yor
lashtirish jarayonida mehnatni me’yorlashtirish
muammosi
muhim ahamiyat kasb etmoqda. Tarmoq doirasida me’yorlami
baholash bo‘yicha faoliyat minimallashtirilgan, lekin bir vaqt
birligida tashkilot ichida amalga
oshirilayotgan ishlarning
mehnat miqdorini baholash dinamikligi bo‘yicha ishlar aylanib
turadi. Shuning uchun tashkilot ichki me’yorlarini baholash
1 В.И . Ф ильев. О рганизация, н орм и р ован и е и оплата труда. О п ы т зарубеж ных
с т р а н // У правление п ер сон ал ом . № 9 (3 ). 1996.
91
dasturi
kadrlar xizmati ishlari, mehnatni tashkil etish m on i-
toringi, texnologiya va ish o ‘rinlari sifatining samaradorligini
baholash uchun muhim ahamiyat kasb etmoqda.
Dostları ilə paylaş: