Sh. N. Zaynutdinov, R. I. Nurimbetov

100 %
Xodim
Rahbar
130

---

5.4. Personal ishini baholashning noan’anaviy usullari
A n’anaviy attestatsiya usulining kamchiliklari xodimlar 
ishini baholashga boshqacha yondashish zarurligini keltirib 
chiqaradi. Y angi n o a n ’anaviy u su llarn i izlash quyidagi 
yo‘nalishlar bo ‘yicha amalga oshiriladi;
— alohida xodimga emas balki ishchi guruhiga (bo‘linma, 
brigada, vaqtincha jam oa yo‘naltirilgan attestatsiya usullari; 
bunda xodim ning o ‘z ham kasblari bilan ham da guruhda 
ishlash qobiliyatiga urg‘u beriladi;
— xodim (ishchi guruh ishining bahosi butun tashkilot 
ishining natijalarini hisobga olish bilan amalga oshiriladi;
— nafaqat joriy topshiriqlami muvaffaqiyatli bajarish, 
balki kasbiy (professional rivojlanishga bo ‘lgan qobiliyat ham
hisobga olinadi.
Asosiy noan’anaviy attestatsiya usullariga «360° attestatsiya» 
usuli, shuningdek, ruhiy usullar taalluqli bo ‘ladi.
«360° attestatsiya» usuli xodimlaming rahbar, o ‘zining 
jam oasi va q o ‘l ostidagilari bilan b o ‘lgan m unosabatini 
baholashga asoslanadi. Bu usulning mohiyati xodim ishini 
har tom onlam a baholashdan iborat. Shunday qilib an ’anaviy 
attestatsiyadagi xodim ishining yolg‘iz rahbar tom onidan 
subyektiv baholashda uchraydigan kamchiliklariga barham
beriladi. Lekin «360° attestatsiya» usuli xodimlar va ulam ing 
hamkasblari orasidagi o ‘zaro jam i ixtiloflaming sababi b o ‘- 
lishi m um kin. Ushbu baholashning obyektivligi va uning 
attestatsiya qilinadiganlar tom onidan obyektiv qabul qili­
nishi bilan bog‘liq.
Shu munosabat bilan noan’anaviy usullar baholashda yetar­
li darajada qiyin bo‘lgan salohiyatni attestatsiya qilishga urg‘u 
beradi, chunki ular ixtiloflar va xafagarchiliklaming manbai 
bolishi mumkin. Shu sababli bu kabi usullar personalni bosh­
qarish mutaxassislari tomonidan puxta o ‘ylangan va tashki­
lotning qolgan xodimlari tomonidan ham qabul qilinishi lozim.
Shuningdek, personal ishini baholashning ruhiy usuli ham 
yetarli darajada ommaviydir, xodim salohiyatini baholash
131

---

uchun maxsus testlar, suhbatlashishlar, m ashqlar yuqori 
m alakali ruhshunos yordam ida am alga oshiriladi. Puhiy 
usullar baholashda yuqori darajadagi aniqlikka erishishga 
yordam beradi. Lekin bunday usullam i qo‘llash professional 
ru h sh u n o slarn i jalb etish b ilan b o g liq b o ‘lgan sezilarli 
xarajatlar sababli chegaralanadi. Zam onaviy tashkilotlarda 
ushbu usullardan xodim lar orasidan liderlik salohiyatiga 
egalarni aniqlash u ch u n q o ‘llaniladi. 0 ‘z xodim larining 
sa lo h iy atin i ru h iy u su llar o rq ali an iq lash u c h u n yirik 
tashkilotlar «Salohiyatni baholash markazi» nom ini oluvchi 
maxsus dasturlarni yaratishadi.