• korxonaning, m ehnatni tashki! etish va unda insonning
tutgan o ‘m ini m exanik talqin etilishi. Teyior tizimiga muvofiq
korxona um um iy mashinaga o ‘xshatiladi, undagi har bir "uzel"
(sex, b o ‘lim va hakozo) va "vintcha" (xodim) o ‘z vazifasini
tez va aniq bajaradi, u boshqa "vintchalar" va "uzellar"ning
ishiga aralashmaydi. Teyior ishlab chiqarish andozasining keng
va tip ik nam oyon b o ‘lishining bir turi konveyer tizim idir.
G archi, F.Teylor o ‘z tizimining asosi sifatida yakka tartibdagi
va m ayda seriyali ishlab chiqarish sharoitida vaqtni o ‘rganishga
va ishni tez bajarish usullarini qidirib topishga qaratilgan
xronometraj kuzatishini hisoblagan.
F .T eylom ing izdoshlari b o ‘lgan er-x o tin F. va L .G el-
breytlar o ‘z tekshirishlarini om m aviy guruh ishlab chiqarish
sharoitida o ‘tkazdilar, bunda h a r bir ish usulini bajarish sur’ati
b u tu n g u ru h n in g belgilangan m arom iga b o g ‘liq b o ‘lardi.
B unday sharoitda asosiy narsa eng samarali m ehnat usullarini
quyidagi sxema b o ‘yicha yaratish u ch u n am alga oshiriladigan
harakatlam i bajarishdan iborat edi:
• m azkur operatsiyaini bajarishda ishchi harakatlarini
izchilligini tahlil qilish;
• u lam ing eng to ‘g‘ri izchilligini o ‘m atish;
• m ehnat harakatlarini vaqt jih atid an qisqartirish m aq-
sadida bu harakatlarini ixcham lashtirish;
• ishchilarning ortiqcha jism oniy kuch-g'ayrat sarflashiga
barham berish va ularning m ehnatini osonlashtirish.
Dostları ilə paylaş: