Sh. Sh. Shodmonov


 Жукова E. Ф. Общая теорея денег. - М.: «Банки и биржи», ЮНИТИ, 1995



Yüklə 4,78 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə10/123
tarix28.09.2023
ölçüsü4,78 Mb.
#129512
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   123
SH. SH. Pul nazariyasi

Жукова E. Ф. Общая теорея денег. - М.: «Банки и биржи», ЮНИТИ, 1995.
16


Uning 
m uhim
vazifalarini inkor qilish, pulni narx masshtabi bilan ideal 
hisob 
birligini ta’riflash.
Pulning qiymat miqdori haqidagi masalaning yanada kengaytirilgan 
talqini miqdoriy pul nazariyasida berilgan. Bu nazariyaning asosiy 
g'oyalari shundan iboratki, ular pulning qiymati-haqiqiy pulning ham
pul 
belgilarming ham qiymati ularning muomaladagi miqdori bilan 
belgilanadi, deb ko‘rsatishadi. Mazkur gipotezani birinchi marta XVI 
asrda 
fransuz iqtisodchisi J. Boden ilgari suradi. U G ‘arbiy Yevropada 
tovarlarning qimmatlashib ketganini qimmatbaho metallarning kirib 
kelishi bilan izohlaydi. Bu g‘oyani XVII asrda Sh.L. Monteske, D. Yum, 
J. Millar qo‘llab-quwatlaydilar, biroq ular muomaladagi pulning miq­
dori va ular qiymatining o‘zgarishi o‘rtasidagi mutanosiblikni qayd 
etib ko‘rsatdilar.
Miqdoriy pul nazariyasining tarafdorlari tovarlar bozorga narxsiz
oltin esa qiymatsiz chiqadi va faqat bozordagina oltinlar massasi hamda 
tovarlar massasining u yoki bu nisbati tovarlarni baholaydi hamda 
oltinning qiymatini belgilaydi, deb ko‘rsatishadi. Bizningcha, bu mutlaqo 
asossizdir. Tovarlar muomala sohasiga narxsiz kira olmaydi. Ayirbosh- 
lashga qadar tovarlar ularning qiymatini ifodalaydigan narxga, oltin 
esa qiymatga ega bo‘ladi. Ayirboshlash jarayonida tovarlarning narxi 
ularning qiymatiga mos ravishda sotiladi va oltinning haqiqiy qiymati 
boshqa tovarlarga nisbatan aniqlanadi.
Miqdoriy pul nazariyasining XVIII asrdagi yorqin namoyondasi 
D. Rikardodir. Shuni ta ’kidlash lozimki, uning qarashlari ikki tom on- 
lama tavsifga ega bo ‘ldi: bir tom ondan, u pulning qiymati ularni 
ishlab chiqarishga mehnat sarflari bilan aniqlanishini tan olgan, ikkinchi 
tomondan esa alohida davrlarda pul birligining qiymati pul miqdori 
o ‘zgarishlariga bog‘liq ravishda o ‘zgaradi, deb hisoblagan.
D. 
Rikardo pul ham tovar hisoblanadi va o‘z qiymatiga ega bo'ladi, 
pulning qiymati uni ishlab chiqarish uchun sarflangan mehnatning 
miqdori bilan aniqlanadi, deb to ‘g‘ri fikr bildiradi. Biroq u pulning 
alohida tovar ekanligini ko‘ra bilmaydi. U pulning nisbiy qiymati talab 
va taklif ta ’sirida istalgan tovarning nisbiy qiymati singari o‘zgaradi, 
deb hisoblaydi. Pul alohida umumiy tovar bo'lgani uchun talab buyumi 
ham, taklif buyumi ham bo‘la olmasligini tushunmaydi.
Rikardo pulni faqat muomala vositasi sifatidagi vazifasida ko‘radi, 
boylik to ‘plash vositasi sifatidagi vazifasini esa yo‘qqa chiqaradi. Uning
fikricha, pul muomalasi sohasining pul bil 
uning qadrsizlanishi imkoniyati vujudga ke

Yüklə 4,78 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   123




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin