Sh. Sh. Shodmonov

V)
va ishlab chiqarish darajasi (
Q
) 
muomalada yurgan pullar miqdoriga (
M)
va narxlar darajasiga 
(P)
bog‘Iiq bo‘lmasIigini asoslashga urinishgan. Ular pullarning aylanishi 
tezligi awalo demografik (aholining zichligi va hokazo) parametrlarga 
bog'liq bo‘ladi, deb faraz qilishgan. Ishlab chiqarish darajasi esa asosan 
mehnat bozorida yuzaga kelayotgan shart-sharoitlar bilan belgilanib, 
narxlar darajasi va muomalada yurgan pullar soniga bog‘liq bo‘lmaydi.
46

---

Shubhasiz, bozor xo'jaligi hukmronlik qiladigan sharoitda bunday 
qoidalar yaqqol noreal tus kasb etadi.
XULOSALAR
1. M etall p u lla r nazariyasi p u l m uom alasini to v a r ayirboshlash bilan bir 
xil hisoblaydi h a m d a oltin va k u m u sh o ‘z tabiatiga k o ‘ra pul hisoblanadi 
deb ta ’kidlaydi.
2. Pulning nom inalistik nazariyasida pullar faqat ichki qiym atdan m ahrum
bo‘lgan shartli belgilar sifatida ko‘rib chiqiladi. Pulning tovar tabiati inkor 
etiladi, ularning kelib chiqishi esa odam lar o'rtasida ayirboshlash vositasi 
yoki davlatning q o n u n hujjatlari natijasi sifatida k o ‘rib chiqiladi. Shu 
sababli pulning davlat nazariyasi nom inal nazariyasining bir turi sanaladi.
3. P ulning m iqdoriy nazariyasida t a ’kidlanishicha, t o ‘lov vositalari m iq- 
dorining o ‘zgarishi tovarlar narxi darajasiga bevosita va proporsional 
t a ’sir k o 'rsatad i.
4. Bu n a z a riy a la rn in g h a r biri u yo k i b u n a z a riy a ta ra fd o rla ri qaysi 
funksiyani asosiy hisoblashiga qarab b ir taraflam alikka d u c h o r bo'ladi.
5. F ish er form ulasi oltin tangali sta n d a rt sh a ro itid a t o ‘g ‘ri b o 'lm ay d i, 
chunki u p u llarning ichki q iym atini hisobga olm aydi. B iroq oltinga 
alm a sh tirilm ay d ig an q o g ‘oz p u lla r m u o m a la q ila d ig a n sh a ro itd a u 
m uayyan m azm u n kasb etadi.