Sh. Sh. Shodmonov
Жукова E. Ф. Общая теорея денег. - М.: «Банки и биржи», ЮНИТИ, 1995
Yüklə 4,78 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 1 Жукова E. Ф. Общая теорея денег. - М.: «Банки и биржи», ЮНИТИ, 1995.
16 Uning m uhim vazifalarini inkor qilish, pulni narx masshtabi bilan ideal hisob birligini ta’riflash. Pulning qiymat miqdori haqidagi masalaning yanada kengaytirilgan talqini miqdoriy pul nazariyasida berilgan. Bu nazariyaning asosiy g'oyalari shundan iboratki, ular pulning qiymati-haqiqiy pulning ham, pul belgilarming ham qiymati ularning muomaladagi miqdori bilan belgilanadi, deb ko‘rsatishadi. Mazkur gipotezani birinchi marta XVI asrda fransuz iqtisodchisi J. Boden ilgari suradi. U G ‘arbiy Yevropada tovarlarning qimmatlashib ketganini qimmatbaho metallarning kirib kelishi bilan izohlaydi. Bu g‘oyani XVII asrda Sh.L. Monteske, D. Yum, J. Millar qo‘llab-quwatlaydilar, biroq ular muomaladagi pulning miq dori va ular qiymatining o‘zgarishi o‘rtasidagi mutanosiblikni qayd etib ko‘rsatdilar. Miqdoriy pul nazariyasining tarafdorlari tovarlar bozorga narxsiz, oltin esa qiymatsiz chiqadi va faqat bozordagina oltinlar massasi hamda tovarlar massasining u yoki bu nisbati tovarlarni baholaydi hamda oltinning qiymatini belgilaydi, deb ko‘rsatishadi. Bizningcha, bu mutlaqo asossizdir. Tovarlar muomala sohasiga narxsiz kira olmaydi. Ayirbosh- lashga qadar tovarlar ularning qiymatini ifodalaydigan narxga, oltin esa qiymatga ega bo‘ladi. Ayirboshlash jarayonida tovarlarning narxi ularning qiymatiga mos ravishda sotiladi va oltinning haqiqiy qiymati boshqa tovarlarga nisbatan aniqlanadi. Miqdoriy pul nazariyasining XVIII asrdagi yorqin namoyondasi D. Rikardodir. Shuni ta ’kidlash lozimki, uning qarashlari ikki tom on- lama tavsifga ega bo ‘ldi: bir tom ondan, u pulning qiymati ularni ishlab chiqarishga mehnat sarflari bilan aniqlanishini tan olgan, ikkinchi tomondan esa alohida davrlarda pul birligining qiymati pul miqdori o ‘zgarishlariga bog‘liq ravishda o ‘zgaradi, deb hisoblagan. D. Rikardo pul ham tovar hisoblanadi va o‘z qiymatiga ega bo'ladi, pulning qiymati uni ishlab chiqarish uchun sarflangan mehnatning miqdori bilan aniqlanadi, deb to ‘g‘ri fikr bildiradi. Biroq u pulning alohida tovar ekanligini ko‘ra bilmaydi. U pulning nisbiy qiymati talab va taklif ta ’sirida istalgan tovarning nisbiy qiymati singari o‘zgaradi, deb hisoblaydi. Pul alohida umumiy tovar bo'lgani uchun talab buyumi ham, taklif buyumi ham bo‘la olmasligini tushunmaydi. Rikardo pulni faqat muomala vositasi sifatidagi vazifasida ko‘radi, boylik to ‘plash vositasi sifatidagi vazifasini esa yo‘qqa chiqaradi. Uning fikricha, pul muomalasi sohasining pul bil uning qadrsizlanishi imkoniyati vujudga ke Yüklə 4,78 Mb. Dostları ilə paylaş:
|