Sh. Sodiqova

bilishi',
- o 'z i h aq id a 
q a yg ‘urishi,
o ‘z in in g n arsa-b u y u m larin i 
asrab-avaylashi,
gullarni va uy lia y v o n la rin i
p a rv a rish la y o lish i
;
- ota-onasi, aka-uka, opa-singil, b o bo-buvi, o 'rto q la ri, tab iatn i v a
butun tirik lik n i 
sevishi;
- m ak tab g ach a t a ’lim m u assasasid ag i qiz v a o ‘g ‘il b o lalar b ilan
о ‘rtoq
ho 'lishi
:
- uyda, m a k tab g ach a ta 'lim m u a ssasasid a v a o ‘z -o ‘zig a xizm at 
k o 'rsa tish g a doir to pshiriqlarni b ajarish d a 
m eh n atsevar bo ‘lishi;
-
tartib sizlik , ifloslik, nohaqlik, y o m o n lik , q iz g ‘an c h iq lik k a 
qarshi
t urishi-,
- uyda va m ak tab g ach a t a ’ lim m u assa sa sid a fo y d a lan ilad ig an narsalar, 
non. eiektr toki, suv k ab ilam i 
asrab-avaylashi',
- kattaiar, ota-onasi, o ‘r to q ia rig a
yord a m berishv,
-
rasm chizish. q o ‘shiq v a s h e ’r aytish, raq s tu sh ish , y an g i o ‘y in ch o q
va o ‘y inlarni 
y a r a ta olishi
lozim .
. „ 
. 
. 
T arbiyaga te x n o lo g ik y o n d a sh u v - tarb iy a
A x lo q iy f a z ila tla rn i 
.. . 
. . .
. . 
,
s h a k H a n tiris h
natijalariga asoslam b, ta rb iy an in g m aq sad va
‘ "
. 
. 
vazifalarin i oyd in lash tirish , tarb iy a ja ra y o n i-
te x n o o g iy asi 
^
^ 0Sq[cj1jn ; a lo h id a-alo h id a loyiha-
lash, tarb iy an in g shakl, u slub v a v o sitalarin i aniq b elgilab o lish g a q aratil­
gan tizim li jaray o n .
T exnologik y o n d ash u v im koniyati tarb iy a ja ra y o n in in g o ‘z id a u ning 
k o ‘p om illiligi - k o ‘p lab om illar t a ’sirig a uchrashi, n atijalarn in g te zd a 
n am oyon b o ‘lm asligi, tarbiyachi fao liy atin in g (b ev o sita yo k i b ilv o sita) 
y o 'n a ltirilg a n lig i, k o ‘p b o sq ich lilik b ilan b o g T iq ra v ish d a m ujassam dir. 
K o ‘p b o sq ich lilik tarb iy a lan u v c h in in g u yo k i bu sifat h aq id a ta s a w u r
daraj asi dan tu sh u n c h ag a v a key in ro q o ‘ zlash tirilg an larig a m uvofiq h arak at 
qilish k o 'n ik m a sin i sh ak llan tirish h am d a t o ‘g ‘ri x u lq -atv o r o datlarini 
sh ak llan tirish g a o ‘tish b ilan tavsiflanadi. S hunga asosan V .S.Selivanov 
tarb iy a jara y o n i. u n in g b osqichlari k e tm a-k etlig i m u rak k ab o ‘ziga xoslik- 
ka ega ekanligi haq id ag i xulo sag a keladi. Tarbiya, shaxs sifatlarin i shakl- 
lantirish em otsional y o ‘n alganlik, x u lq n in g m aT u m sh ak lig a ijodiy m u ­
n osabat u y g ‘o tishdan boshlanadi. Ikkinchi b osqich h arak atn i to ‘g ‘ri b aja­
rish m alakasini, y a 'n i t o ‘g ‘ri x a tti-h arak at qilishni m ash q qilish sanaladi. 
K eyinchalik harakatni u n g a ijobiy m u n o sa b at b ilan k o ‘p m arta bajarish 
davom ida o q ilo n a x u lq -atv o rg a o datlantiriladi. T ushunchani o !zlashtirish
107

---

(sh ak llan tirish ) - ta rb iy a ja ra y o n in in g key in g i bosqichi. O 'z la sh tiriig a n
tu sh u n c h ala r aso sid a ijtim o iy xulq tajrib asi tashkil qilinadi.
A xloqiy fazilatlam i shakllantirish jarayonining pedagogik m aqsadlari 
uning ijtim oiy m aqsadlari, ijtimoiy m ohiyati v a ijtim oiy funksiyalaridan 
kelib chiqadi. Ular, birinchidan, bolalarning axloqiy ko'rinishlar va tegishli 
faoliyat usullarini am aliy tatbiq etish k o'nikm a va m alakalarini egallashini 
ta ’m inlash; ik k in ch id an ,sh u aso sd ao ‘rganilayotgansifatningyuqoridarajasini 
shakllantirishdan iborat. B u m aqsadlarga quyidagi pedagogik shartlar 
bajarilganidagina erishish m um kin: bolalarni zarur sifatning yo'naltirilgan 
rivojlanishiga olib keladigan axloqiy m azm un bilan boyitilgan real hayotiy 
vaziyatlarga kiritish; bolalarni rivojlantirishga qaratilgan o 'z -o ‘zini axloqiy 
takom illashtirish vazifalarini ongli ravishda o 'z oldigaqo'yishlari; pedagogik 
ta ’sir ilgarilab borish tavsifiga ega b o ‘lishi, o ‘zida yangi, biroq hozirgacha 
shaxsiy tajribada sinovdan o ‘tganlarni aks ettirishi kerak, M a’naviy- 
axloqiy tarbiya ta ’rifi, uning psixologik asoslari va m ezonlariga asoslanib, 
loyihalangan