Sh. Sodiqova
Yüklə 7,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Tarbiya jarayonining
m azm un-m ohiyati Tarbiya pedagogikadagi asosiy tushun- chalardan biri sanaladi. Jam iyat va peda- gogikaning tarixiy rivoji davom ida m az- 51 ta ’limni k o 'z d a tutgan tarbiyaviy ta ’sir majmuidir. Ta’lim jarayoni alohida m ashg1 ulotlardan tashkil topgani kabi tarbiyaviy tadbirlardan tarbiya jarayoni vujudga keladi. Tadbirlar, tarbiyaviy ishlar tarbiya jarayonining bir boTagidir. Tarbiyaviy ish - bu tarbiyaning tizim liligi, to ia lig i, uzviyligi va uzluk- sizligidir. Tarbiyaviy ish tarbiyalanuvchi-larning m uayyan faoliyatini tashkil etuvchi va am alga oshiruvchi shakldir. Tarbiyaviy ishning asosiy xususiyati - zaruriylik, foydalilik va tatbiq etish im koniyatidan iborat. Tarbiya jarayonining o ‘ziga xos xususiyatlari quyidagilarda yorqin nam oyon bo'ladi: • m aqsadga yo'naltirilganlik. Tarbiya jarayoni - bu natijasi jam iyat uchun foydali shaxsni shakllantirishga qaratilgan maxsus tashkil etiluvchi. boshqariluvchi v a nazorat qilinuvchi tarbiyachi va tarbiyalanuvchilam ing birgalikdagi faoliyati. B oshqacha aytganda, m azkur jarayon q o ‘yilgan m aqsadga erishishga y o ‘naltirilgan tarbiyachi va tarbilanuvchilarning o 'zaro ham korligidir; • ko 'p qirrali jarayon. Tarbiya jarayoni ko ‘plab obyektiv va subyektiv om illarga b o g iiq . Subyektiv om illar bolaning ichki ehtiyojlari bilan bogTiq b o'lsa, obyektiv om illar tarbiyaviy vazifalarni m uvaffaqiyatli hal etishga yordam beradigan bola yashaydigan muhit sharoitlari bilan tav- siflanadi; • uzoq m uddat davom etishi. Pedagogikada tarkib topgan qonuniyatga k o ‘ra tarbiya jarayoni inson tu g ‘ilganidan boshlab um rining oxirigacha davom etadi; • uzluksizligi. Tarbiya-tarbiyachi va tarbiyalanuvchilam ing izchil, ti- zimli o ‘zaro harakati jarayoni. Q o ‘yilgan m aqsadga erishish uchun tarbi yaviy ishlar tizimli y o ‘lga qo ‘yilishi lozim; • yaxlitligi. Ya’ni tarbiya jarayoni maqsad, vazifa, mazmuni, shakl, uslub va vositalarining birligi. Bolani tarbiyalash jarayoni yaxlit tavsifga ega b o ‘lganligi bois tarbiyaviy ta ’sirning ham to ‘laqonli b o iis h ig a eri- shish lozim; • variativligi. Tarbiya jarayoni xilm a-xil ko ‘rinishda am alga oshirilib, m azkur holatda tarbiyalanuvchilam ing individual rivojlanishidagi o‘zi- ga xosliklar, tarbiyaviy jarayonga m unosabati, ijtimoiy tajribalari alohida aham iyat kasb etadi; • natijalarning oldindan aniqlanmasligi. Tarbiya jarayonining murak- kabligi shundaki, m azkur jarayon o 'z m ahsulini yillard av o m id ak o ‘rsatadi. 52 Kutilgan natijaga erishish ham tarbiyachining kasbiy m ahoratiga, ham tarbiyalanuvchining shaxsiy faolligiga bevosita bog’liqdir; • ikki tomonlamalilik. Tarbiya jarayonining borishi ikki y o ‘nalishda am alga oshadi: tarbiyachi - tarbiyalanuvchi (to‘g ‘ridan-to‘g ‘ri aloqa) va tarbiyalanuvchi - tarbiyachi (qayta aloqa). Tarbiya qonuniyatlari - bu bir tom ondan, Yüklə 7,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|