Sharof rashidov nomidagi samarqand davlat universiteti huzuridagi ilmiy darajalar beruvchi ds

birinchidan,
nafaqat jamoatchilik nazorati ta’sir 
kuchini aniqlashda, balki uning o‘zgaruvchanlik, ta’sirchanlik, bir omilni ikkinchisi 
bilan bog‘liqlilik darajasini topishda ham qo‘l keladi.
Ikkinchidan,
bu usul har bir ko‘rilayotgan muammoni alohida-alohida 
o‘rganish, ularning muhimlilik koeffitsientini aniqlashda muhim ahamiyat kasb 
etadi.
*
“Х
2
-квадрат критерий” усули 1900 йилда Карл Пирсон томонидан ишлаб чиқилган бўлиб, Пирсоннинг 
қониқиш критерийси деб ҳам аталади. 

---

108 
Uchinchidan,
model noma’lum parametrlarini baholash bilan bog‘liq 
masalalarni yechishda, ilmiy prognozlarni ishlab chiqishda, istiqbolli rejalarni 
tuzishda sotsiologik tajriba jarayonida to‘plangan ma’lumotlari o‘rtasidagi 
movofiqlikni topishda qo‘l keladi.
To‘rtinchidan,
𝜒
2
kriteriysi yordamida so‘rovnoma natijalarining har bir 
variantda olgan chastotasini aniqlashimiz mumkin. Bu chastotani 
𝜒
2
koeffitsienti 
deb ataymiz. Ta’kidlash kerakki, keltirilgan kriteriyda 
𝜒
2
ni biror-bir qiymatning 
kvadrati deb emas, balki kriteriy nomidan kelib chiqqan holda belgilash sifatida 
qabul qilish kerak[40; 112-114-b.]. 
Jamoatchilik nazorati samaradorligiga olib keluvchi omillarni topish, bu 
yo‘nalishda faoliyat ko‘rsatuvchi institutsional tizim subyektlari faoliyatini yanada 
jonlantirishga xizmat etuvchi ijtimoiy-huquqiy mexanizmlar bo‘yicha ilmiy 
prognozlarni ilgari surish[104], soha mutaxasislariga qaratilgan ilmiy-nazariy taklif 
va tavsiyalarni ishlab chiqish maqsadida, tadqiqot doirasida Xorazm viloyatida olib 
borilgan so‘rovnomalar “X
2
-kvadrat kriteriy” metodi yordamida tahlil etilganda 
quyidagi natijalarni berdi: 
1-jadval