Shaxs va jamiyat
Yüklə 1,97 Mb. Pdf görüntüsü
|
| qadimgi Turon jahoniy
maqomining tabiiy va ijtimoiy-madaniy omillari vi bob. Jamiyat va sivilizatsiya 5 – 661 www.ziyouz.com kutubxonasi 130 natijasida yaratilgan boyliklar hisobiga kishilar jamoalarini turli tashkiliy birliklarda, shu jumladan, jamiyat tarzida uyushtirish va ularni boshqarish vazifalarini ado etish uchun zarur miqdordagi kishilar bilan ta’minlash mumkin bo‘ldi. keyinroq bu jarayon maxsus boshqaruvni shakllantirdiki, oxir-oqibatda davlat boshqaruvi vujudga keldi. shuningdek, u jamiyatning muayyan tabaqalanishiga va aholining urbanizatsiyalashuviga, ya’ni, shaharlar paydo bo‘lishiga zarur turtki bo‘ldi. bu endi sivilizatsiyaning kelib chiqishidan dalolat edi. bu yerda protodavlatlarning shakllanishi manbalarda miloddan avvalgi ix–viii asr da boshlangani aytiladi. tegishli tar z- da bu hol ma’naviy hayotda o‘z ifodasini topgan. sharqdagi barcha an’anaviy jamiyatlarda bo‘lgani singari qadimgi turonda ham ijtimoiy munosabatlarda diniy qadriyatlarning ta’siri kuchli bo‘lgan. mintaqa insoniyatga zardushtiylik dinini bergan. dualistik xususiyatga ega bo‘lgan zardushtiylik dini ko‘p xudolikdan yakka xudolikka o‘tishda muhim bosqich hisoblangan. unda odamlarni xudolarga qurbonlik qilish man qilingan. Chunki inson yashash uchun yaratilgan va shunga ko‘ra uning hayotiga zavol bo‘lishga hech kimning haqqi yo‘q. bu dinning payg‘ambari zardusht yagona xudo – Axura Mazdaga ibodat qilishni targ‘ib qilib unga oltita oliyjanoblik – haqqoniylik, donolik, aqli rasolik, hokimiyat, salomatlik va chidamlilik sifatlari xosdir, deydi. zardushtiylik dinida havo, yer, suv va olov muqaddas hisoblangan. bu din turon doirasidan chiqib Fors mamlakatida ham keng tarqalgan. Fors hukmdorlari zardushtiylik ta’limotini ifodalagan muqaddas «avesto» qismlarini to‘plaganlar. zardushtiylik dini o‘z ichiga olamning yaxlit qiyofasini ham olgan. unga ko‘ra olam yulduzlari qavati – oliyjanob fikrlar, oy yorug‘i – oliyjanob so‘zlar, quyosh qavati – oliyjanob ishlar, alohida nur sohasi – axura mazda va uning yaqinlari makonidan iborat. axriman podsholigi – do‘zax, jahannam hisoblanadi. ular o‘rtasidagi oltin davrdan boshlangan kurash keskin tus olib, halokat bilan yakunlanishi Yüklə 1,97 Mb. Dostları ilə paylaş:
|