Shaxs va jamiyat

haqiqat muammosi
Birinchi bo‘lim. inson va uning shaxs tavsifi
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

13
olganda, ushbu konsepsiya muayyan darajada o‘zidan oldingisini 
to‘ldiradi.
haqiqatning foydaliligiga asoslangan pragmatik konsepsiyaga 
ko‘ra, bilimlarning tekshirilishi amalda ish-harakat jarayonida 
bajarilishi lozim. Muvofiqlik konsepsiyasida olinadigan haqiqat 
tabiatshunoslikdagi bilimlar tabiatini ifodalasa, haqiqatning 
pragmatikligi texnologik va iqtisodiy sohalardagi bilimlarni ifodalaydi. 
abstrakt bilimlar haqiqiyligini ifodalaydigan konsepsiya, ayniqsa, 
matematika va mantiqda, shuningdek, filologik fanlarda qo‘l keladi. 
bilimlarning haqiqatliligi tabiati undagi mutlaqlik va nisbiylik 
hamda konkret vaziyatlarda qaralishi mumkin. ulardan birinchisi 
bilimlar tarkibidagi davom etib kelayotgan, o‘zgarmas jihatlarni 
anglatsa, ikkinchisida bilimlarning tobora chuqurlashib, boyib 
borishligi tushuntiriladi. 
haqiqatning konkretligi shundaki, bilimlar qaysi konkret joy va 
vaqtda olingan bo‘lsa, o‘sha sharoitlarda to‘g‘ridir. 
haqiqatlilik masalasi, dastavval, ilmiy 
bilimlar bilan bog‘liq. Chunki fan 
mohiyat-e’tibori bilan voqelikni tadqiq 
etib haqiqiy bilimni berishi lozim. bunda fanning turli sohalar 
bilimlarini ifodalaganiga ko‘ra tasnif etish zarur bo‘ladi. eng 
umumiy tarzda uni umumgumanitar, ijtimoiy-iqtisodiy, aniq fanlar va 
tabiatshunoslik fanlari ko‘rinishida olish mumkin.
tabiatshunoslik fanlaridan hosila sifatida tibbiyot, qishloq xo‘jaligi 
va texnik fanlar farqlanadi.
Falsafiy bilimlar haqiqat bilan ish ko‘radigan ilmiy bilimlardan 
farqli o‘laroq donolik asosida erishilgan dunyoqarashni ifodalaydi.
Kishilar hayotini falsafiy dunyo qarashsiz 
tasavvur qilib bo‘lmasligini quyidagilarda 
ko‘ramiz:
Birinchidan, falsafiy dunyoqarash hamma vaqt ilg‘or, zamonaviy 
bilim bilan o‘zaro bog‘langan va unga hamisha ehtiyoj sezadi. tarixan 
fan falsafa tarkibida qaror topgan, amaliyotda dalil-isbotlari sinalgan, 
qo‘yilgan aniq savollarga uzil-kesil javob berishi, umumahamiyatli 
natijalar, umum tan olingan bilmlarning tobora ko‘payib borishi bilan 
undan ajralgan.
Ikkinchidan, falsafiy dunyoqarashda muammolar hech qachon 
bir ma’noli, qat’iy yechimga ega bo‘lmaydi. u har doim yangicha