119
Asosiy tushunchalar:
•
Arxaizm (y
unoncha) – o‘tmishning qoldig‘i, eskilik degani.
•
Polis (yunoncha) – qadimiy yunonistonda oqsuyaklar
(aristokratlar) hokimiyati bekor qilingandan yuzaga
kelgan davlat tuzilishining fuqaroviy-demokratik shakli va
fuqarolarning tabiiy mansub bo‘lgan siyosiy birligi.
•
Ellin va ellinistik davr – yunonistonning yunon tilida atalishi
va Sharqiy O‘rtayer dengiz atrofi mamlakatlari tarixining
miloddan avvalgi 232–30-yillar davri.
•
Reformatsiya (lotincha – tuzatish, qayta o‘zgartirish) –
xvi–xvii asrlarda yevropa markazi va g‘arbdagi ko‘pgina
mamlakatlarni qamrab olgan diniy-mafkuraviy va siyosiy
harakatchilik bo‘lib, oxir-oqibat burjua inqiloblariga g‘oyaviy
zamin tayyorlagan.
•
Sanoat inqilobi – yevropaning turli mamlakatlarida xviii
asrning ikkinchi yarmidan xix asrning shu davrgacha
mafkuradan mashinalashgan ishlab chiqar
ishga o‘tish
jarayoni.
•
qorishiqlik y
oki sinkretizm – sharq sivilizatsiyasida ijtimoiy-
madaniy olamning ko‘p jihatlari o‘zaro birlashib ketganligini
ifodalaydigan tushuncha.
•
hokimiyat-mulk – sharq sivilizatsiyasida hokimiyatning o‘rni,
hukmdorning mulkka ega bo‘lishi bilan qo‘shilayotganligi
tushuniladi.
•
intuitivlik (qarash, ko‘rish) va ratsionallik (aql) – sharq
sivilizatsiyasida inson ruhiyati bu ikki salohiyatni o‘zaro bir-biri
bilan (dinda) to‘ldiradi.
•
Kanon (qoida) – sharqd
a amal qiladigan qoidalar to‘plami.
Savollar va topshiriqlar
1. antik d
unyo sivilizatsiyasining xos xususiyatlari nimalardan
iborat?
2. qaysi jihatlar o‘rta asrlar sivilizatsiyasini ifodalaydi?
3. nega ma’rifatparvarlikni jahon sivilizatsiyasi rivojlanishining
qonuniy bosqichi deyish mumkin?
4. Fan va sanoat sohalaridagi inqiloblarning o‘zaro aloqasi
nimalardan iborat?
Dostları ilə paylaş: 
