151
vi bob. Jamiyat va sivilizatsiya
qoldiq
tamoyilida harakatlanib, bunda ham mahalliy voqelikdan
mutlaqo
yiroq xayoliy, kishilar turmushi uchun zararli bo‘lgan
kommunistik utopiyani targ‘ib qilishga yo‘naltirilgan edi. shaxsning
o‘rniga, manfaatlariga e’tiborsizlik, barchani baravarlashtirishga
urinishlar oqibatlari o‘laroq odamlar layoqatsiz, befarq bo‘lib bordi.
shunga ko‘ra, bu sohalarda milliy talablar
va ehtiyojlar asosida
rivojlanish ta’minlanmadi. bunday vaziyat O‘zbekistonda davlat
mustaqilligi e’lon
qilingunga qadar davom etdi, deyish mumkin.
shunday qilib, O‘zbekistonda mustamlakachilikning ikkinchi
bosqichi sovetcha, o‘ziga xos tarzda kechgan bo‘lsa-da, mohiyatan
birinchi davrining davom etishidan boshqa narsa emas edi.
hozirgi vaqtda sovet hokimiyati o‘rnatilganligigina emas, balki
marksistik sotsializm ham sivilizatsiyaviy maqomda bo‘lmagani
e’tirof qilinmoqda. xo‘jalik va madaniy
sohada amalga oshirilgan
o‘zgarishlar bir tomonlama bo‘lganligi haqiqat. muayyan erishilgan
natijalar ham berilgan behisob qurbonlar evaziga olingan edi.
Asosiy tushunchalar
•
mustamlakachilik – o‘z
mamlakatidan tashqaridagi
hududlarini egallab, u yerlardagi yashaydigan xalqning
imkoniyati va kuchidan ayovsiz
foydalanishga asoslangan
ijtimoiy tartibot.
•
Jadidchilik – ijtimoiy-siyosiy va madaniy-ma’rifiy yo‘nalish
bo‘lib, turkiston taqdiri hal qilinayotgan paytda o‘zbek xalqini
g‘oyaviy jihatdan birlashtiruvchi kuch sifatida ish ko‘rgan.
•
Turkiston milliy-hududiy muxtoriyati – Rossiya davlati
federativ asosda tuzilgan taqdirda uning tarkibida bo‘lgani
holda milliy manfaatlarga mos siyosiy yo‘l o‘tkazish
belgilangan edi. lekin bolsheviklar
tomonidan tor-mor
qilingan.
Dostları ilə paylaş: 
