Shaxs va jamiyat

o‘zbekistonda 
fuqarolik jamiyati 
shakllanishining o‘ziga 
xosligi
vii bob. mustaqil O‘zbekistonning ijtimoiy-madaniy tavsifi
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

168
– o‘tmish jamiyatlardan qolgan va shaxslardagi barqaror 
tushunchalarning o‘z-o‘zidan barham topmasligi, buning uchun esa 
jiddiy mafkuraviy tarbiyaning zarurligi;
– milliy-davlat istiqlolini mustahkamlash vazifalaridan kelib chiqib 
fuqarolik jamiyati tarkibiy qismlarini shakllantirish;
– davlatning islohotchilik vazifalari bajarilishi doirasida komil 
insonni – fuqarolik jamiyati tashuvchilarini shakllantirishga erishish 
va h.k.
Prezident I.Karimovning 1992-yilda nashr etilgan «O‘zbekis-
tonning o‘z istiqlol va taraqqiyot yo‘li» asari mamlakat oldida 
turgan vazifalarni, jumladan, fuqarolik jamiyatini yaratish bilan 
bog‘liq masalalarni hal etish bo‘yicha dasturulamal bo‘lgan edi. 
uning «Mustaqil O‘zbekistonni rivojlantirishning ma’naviy-
axloqiy negizlari» deb atalgan bobida ma’naviy merosni saqlash va 
rivojlantirish bilan birga, umuminsoniy qadriyatlarga sodiqlik, shaxsga 
o‘z imkoniyatlarini axloq va qonun doirasida erkin namoyish qilish 
hamda vatanparvarlikning o‘rni va ahamiyati ko‘rsatib berilgan edi.
O‘zbekistonda fuqarolik jamiyati shakllanishining iqtisodiy, 
siyosiy va huquqiy asoslari mamlakat konstitutsiyasida belgilab 
qo‘yilgan. masalan, tegishli moddalarda O‘zbekistonning demokratik 
huquqiy davlat sifatida maqomi, bozor munosabatlarini qaror 
toptirishning asosiy shart-sharoitlari, shaxs sha’ni, uning yashash 
huquqi, erkinligi, tengligi va hokazo ko‘plab qoidalar qayd qilingan.
konstitutsiya asosida qabul qilingan Fuqarolik kodeksi va 
fuqarolikka tegishli boshqa qonunchilikda shaxs mulkining daxlsizligi, 
tuzilgan shartnomalarning erkinligi, xususiy ishlarda biron-bir 
kishining aralashuviga yo‘l qo‘ymaslik, fuqarolik huquqining beto‘siq 
amalga oshishini ta’minlash, odil sudlov va hokazolar O‘zbekistonda 
yaratilayotgan fuqarolik jamiyatining huquqiy-qonunchilik bazasini 
tashkil etmoqda.
Fuqarolik jamiyati tashkil etuvchilari soni 
va salmog‘iga ko‘ra, birinchidan, ixtiyoriy 
tashkil topgan nodavlat tuzilmalar (ular 
turli markazlar, klublar, tashkilotlar, 
jamg‘armalar, muassasalar kabilar) dan iborat. Ikkinchidan, moddiy 
va ma’naviy sohalardagi nodavlat munosabatlarning yig‘indisini 
ifodalaydi. ularning umumiy soni O‘zbekistonda 400 tacha bo‘lib, 1