Shaxs va jamiyat

Axborot 
inqiloblari
 To‘rtinchi bo‘lim. hozirgi dunyo
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

205
Axborot-texnologiya 
tayanchlari
7 sent, mashinaning bir kilogrammi 4 dollar, samolyotning bir 
kilogrammi 700 dollar, bir kilogramm integral sxema esa 7000 dollar 
turadi.
sifat jihatdan ham axborot texnologiyasida juda muhim o‘zga-
rishlar yuz bermoqda. agar birinchi kompyuterlar 30-yillarda 
elektromexanik rele asosida hisoblash maqsadida foydalanilgan 
bo‘lsa, 60-yillardagi ikkinchi avloddan boshlab kompyuterlar 
yarim o‘tkazgichli tranzistorlardan foydalanib tayyorlanmoqda. 
kompyuterlarning beshinchi avlodi hatto intellektual vazifalarni ham 
yechishga qodir. Kompyuterlarning oltinchi va yettinchi avlodlari har 
birining protsessorida 80–100 million tranzistor bo‘lib, har soniyada 
2 milliardgacha vazifani bajara oladi.
axborot texnologiyasi qator tayanch 
jihatlarga ega. ulardan birinchisi inson 
faoliyatini maqsadga muvofiq yo‘lga 
qo‘yish bilan bog‘liq.
ikkinchi tayanch – bu turli tabiatga ega bo‘lgan obyektlar 
o‘rtasidagi o‘zaro muvofiqlikni bildirib, EHMga tatbiqan uning inson 
miyasi bilan funksional umumiyligini anglatadi.
axborotlashganlikning uchinchi tayanchi texnika hisoblanadi. 
darhaqiqat, jiddiy texnikaviy rivojlanishsiz kompyuterlarning o‘zi 
ham yaratilmagan bo‘lur edi.
axborot texnologiyasining to‘rtinchi tayanchi shundaki, uning 
kelib chiqishi uchun iqtisodiy boshqaruv – siyosiy va ma’naviy 
sohalarda asosiy manba bo‘lishi lozim.
masalan, demokratiya va ozodlik ideallari rivojlanmagan joyda 
axborotlashganlik texnologiyasi yuz bermagan bo‘lur edi.
ko‘rinib turibdiki, hozirgi zamonda jamiyatning kompyu-
terlashganligi – bu aniq dalil. xo‘sh, bu dalil jamiyatning aniq olingan 
sohalarida qanday namoyon bo‘lmoqda?
iqtisodiyot sohasida ishlab chiqarish bilan xizmat ko‘rsatish 
nisbatida birinchisining hisobiga ikkinchisining kengayishi ro‘y 
bermoqda. Og‘ir sanoat salmog‘i pasayib, uning tobora maydalanib 
borishi kuzatilmoqda. avvaldan mavjud tuzilmalar hududiy tarqoq 
tarmoqlarga bo‘linib bormoqda. bunda mintaqalarning o‘zida 
xomashyolarga har tomonlama ishlov berish va tayyor mahsulotlar