Shaxs va jamiyat

iv bob. Jamiyat hayotining asosiy sohalari
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

84
20-§. Boshqaruv va siyosat sohasi
boshqaruv o‘zida jamiyatni muayyan 
maqsadlar tomon yo‘naltirish, tarkibiy 
unsurlarini takomillashtirish hamda 
rivojlantirishini ta’minlashni ifodalaydi. boshqaruv, o‘z navbatida, 
ikkiga: stixiyali (masalan, an’ana, odat, bozor munosabatlari 
va h.k.) va o‘z-o‘zini ongli (masalan, oilaviy munosabatlarda) 
boshqaruvga bo‘linadi. ikkinchi xil boshqaruv ham ikki ko‘rinishga 
ega. birinchisida majburiylik obyektiv ravishda jamiyat yoki uning 
muayyan qismlari obyektiv ehtiyojlari bilan yuzaga kelsa, ikkinchisida 
maxsus yaratilgan tashkilotning vazifasi majburiylikni amalga 
oshirishdan iborat bo‘ladi.
har qanday boshqaruvning oliy nuqtasi hokimiyatdir. hokimiyat-
ning umumiy doirasi ichida katta ijtimoiy guruhlar o‘rtasidagi 
munosabat bilan bog‘liq bo‘lgan siyosiy hokimiyat shakli farqlanadi. 
siyosiy hokimiyat yuzaga kelishi bilan bog‘liq holda jamiyatning 
siyosiy sohasi tashkil topadi. endi siyosatda o‘z ifodasini topmaydigan 
ijtimoiy hodisaning o‘zi bo‘lmaydi. bu soha markazida davlatga 
nisbatan munosabat yotadi. Uni quyidagicha ta’riflash mumkin: 
davlat – bu insoniyat sivilizatsiyasi rivojlanishining mahsuli, xalqlar 
va millatlar hayotining huquq va qonunga asoslanib tashkil etilgan 
shaklidir.
davlat va huquqning bog‘liqligi uch asosiy jihatni – birlik 
(o‘zlarining kelib chiqishidagi o‘xshashlik va funksional umumiy-
liklari), o‘zaro farq (birinchisi kuch-qudratni, ikkinchisi esa irodani 
ifodalaydi) va o‘zaro ta’sirni (davlat tomonidan huquq qonun sifatida 
yaratiladi, o‘zgartiriladi, huquq esa davlat faoliyatini qonuniylashtiradi, 
uning amal qilish chegaralarini belgilaydi) o‘z ichiga oladi.
hozirgi zamon ijtimoiy qadriyatlari nuqtayi nazaridan davlat 
hokimiyati orqali olib borilgan boshqaruvda ikkita umumiy jihatni 
ko‘rish mumkin: 
Birinchidan, davlat paydo bo‘lishi bilan kishilar hayotini tashkil 
etish va uni boshqarishning tarixan mavjud bo‘lgan tamoyillari 
asosida yangi shakllari qaror topdi. 
Ikkinchidan, davlat mavjudligi sharoitlarida behisob vayro-
nagarchiliklar keltirgan minglab urushlar, butun-butun xalqlarning