Щзбекистон республикаси олий

4.1.2. Izobarik jarayon.
O’zgarmas bosim ostida kechadigan termodinamik hodisalar majmui izobarik jarayon deyiladi, P=const.
(2.4)
Izobarik jarayon diagrammasi RV va TS koordinatalarda tasvirlaymiz (2.2-rasm).

2.2-rasm. P=const bo’lganda jarayonning PV va TS diagrammalari.

Mayer tenglamasidan: Sr-SvqR foydalanib

4.1.3. Iztermik jarayon.
O’zgarmas (T=const) temperaturada sodir bo’ladigan termodinamik jarayon izotermik jarayon deyiladi.
(2.5)
Izotermik jarayonning PV va TS koordinatdagi diagrammasi giperboladan iborat (2.3-rasm)


2.3-rasm. Izotermik jarayonning RV va TS diagrammasi.


(2.6)
4.1.4. Adiabatik jarayon.
Adiabatik jarayonida ish moddasi kengayganda yoki siqilganda uning temperaturasining o’zgarishi faqat sistemaning ichki energiyasi hisobiga sodir bo’ladi. Tashqaridan sistemaga energiya uzatilmaydi va undan chiqarilmaydi, ya’ni dQ=0
(2.7)
jarayonda qatnashayotgan gaz parametrlari orasidagi bog’lanishi ifodalovchi adiabatik jarayon tenglamasini quyidagicha yozamiz:
PV^k=sonst
(2.8)
4.1.5. Politropik jarayon. Termodinamik jarayonlarining umumiy diagrammasi sistemaning solishtirma Issiqlik sig’imi (Cqconst) o’zgarmas bo’lgan termodinamik jarayon politrop jarayon deyiladi.
Politrop jarayon tenglamasi quyidagicha

Bunda - politrop ko’rsatkichi:

Politrop jarayonni yuqorida qarab chiqilgan izojarayonlarning umumlashgan holi deb qarash mumkin.

Politropik jarayonning RV diagrammasi.

(2.10)


Nazorat uchun savollar:

1. 
   Izoxorik jarayonnining asosiy formulalarni aytib o’ting.
   
2. 
   Izobarik jarayonnining asosiy formulalarni aytib o’ting.
   
3. 
   Izotermik jarayonnining asosiy formulalarni aytib o’ting.
   
4. 
   Adiabatik jarayonnining asosiy formulalarni aytib o’ting.
   
5. 
   Termodinamik jarayonlarning umumiy diagrammasini tushuntiring.
   
6. 
   Politropik jarayon nimadan iborat?
   
7. 
   Adiabatik jarayonida Issiqlik nimaga teng?
   
8. 
   Izotermik jarayonida Issiqlik ishga qanday aylanadi?
   
9. 
   Izobarik jarayonda Issiqlik ishga qanday aylanadi?
   
10. 
    Izoxorik jarayonida ish nimaga teng?