Siyasal hükümler : Siyasal hükümler

TC İran tarafından model alınıyor

TC’de halifeliğin kaldırılması İran’da cumhuriyet ilan edilmesini engellemiştir

TC-İran sınırı : 1555 Amasya Ant ile ana hatları çizilmiş ve 1639 Kasr-ı Şirin Ant ile belirlenen sınır büyük ölçüde günümüzdeki sınır,

• TC-İran sınırı : 1555 Amasya Ant ile ana hatları çizilmiş ve 1639 Kasr-ı Şirin Ant ile belirlenen sınır büyük ölçüde günümüzdeki sınır,

• Çok sayıda düzeltme yapılmış ve son belge 1913’te imzalanmış, ancak onaylanmadığı için geçerliliği tartışmalı,

• Sınır sorunları TC-İran ilişkilerinin ilk 10 yılında gündemde

Sınır sorununun 3 önemli nedeni :

• Sınır sorununun 3 önemli nedeni :

• 1. Milliyetçi ideolojinin bakış açısı

• 2. Kürt aşiretlerin özerkliklerini koruma isteği,

• 3. Sınırın arazi üzerinde işaretlenmemiş olması, sınır tespit komisyonu kurulamadı

• SSCB’nin kışkırtması

• İran sınırının Lozan’da görüşülmesine İng karşı çıkmıştır

• Bu nedenle ikili görüşmelerle çözülmeye çalışıldı

22 Nisan 1926’da Tahran’da Dostluk ve Güvenlik ant imzalandı : Temel amaç aşiretlerin yarattığı sınır sorununu çözmek- TC-İran arasında ilk belge

• 22 Nisan 1926’da Tahran’da Dostluk ve Güvenlik ant imzalandı : Temel amaç aşiretlerin yarattığı sınır sorununu çözmek- TC-İran arasında ilk belge

• 1928-Ek Protokol yine aynı içerikte

• Ağrı İsyanları: Küçük Ağrı dağının işgali ve karşılığında toprak teklifi,İran red etti

• Nedeni 1913 ant Şattülarap üzerinden geçen sınır konusu İran lehine sonuç içeriyor

• TC nin K. Ağrı işgali devam ediyor

İran büyükelçisi değiştirildi, sertlik yanlısı Hüsrev Gerede gönderildi

• İran büyükelçisi değiştirildi, sertlik yanlısı Hüsrev Gerede gönderildi

• İran TC’nin toprak değişimi önerisini kabullendi

• 23 Ocak 1932’de TC-İran ant imzalandı; sınır çözümü ve hukuksal işbirliği hk.

• 1934 de sınır tesbiti bitirildi, küçük anlaşmazlık için Şah Rıza Pehlevi hakem atandı ve TC lehine karar verdi,

27 Mayıs 1937 Ant ile günümüzdeki sınır belirlendi

• 27 Mayıs 1937 Ant ile günümüzdeki sınır belirlendi

• Buna göre K. Ağrı TC’de kalacak, karşılığında Van’ın Kotur bölgesinden verimli ama TC için stratejik olmayan arazi verilecek

• 1932’de “ en çok gözetilen ulus” statüsü tanınma ant yapılmış

Bu dönemde TC’nin Afganistan’a teknik araç ve personel yardımı iki ülke ilişkilerinin belirleyici konusu

• Bu dönemde TC’nin Afganistan’a teknik araç ve personel yardımı iki ülke ilişkilerinin belirleyici konusu

• 25 Mayıs 1928 Ank’da Dostluk ve İşbirliği Antl imzalandı

• İfadeler TC’nin diğer ülkelerle imzaladığı ant ın kopyası

• Sadece Afg ile yapılan ant ya TC tarafından milli eğitim ve ordunun gelişimi için teknik ve personel desteği yapacağı yer alıyordu

Afganistan’daki karışıklıkların bastırılmasına Türk Ordusu destek vermiştir,

• Afganistan’daki karışıklıkların bastırılmasına Türk Ordusu destek vermiştir,

• Amanullah Han’ın yerine göreve gelen Habibullah Han TC’yi eski yönetimin destekçisi gördüğünden Türk personeli sınır dışı etti,

• O’nun yerine kısa süre sonra gelen Nadir Şah eski politikayı devam ettirdi ve Türk personeli geri çağırdı, ( 1,5 yıl içinde 5 Şah)

• II. Dünya Savaşına kadar ilişkiler gayet iyi

SADABAD PAKTI :

• SADABAD PAKTI :

• İran, Irak, TC ve Afganistan’ın katılımıyla 8 Temmuz 1937’de Tahran’da imzalandı ve 25 Haziran 1938’de yürürlüğe girdi

• Askeri ittifak ant değildir

• Saldırmazlık ve dostluk ant idi

• İmzalanmasının nedenleri :

• 1. Sınır sorunlarının kalıcı çözümü isteği

• 2. Ülkelerin bağımsızlık ve egemenliklerini vurgulama isteği

Taraf devletlerin İran’la sınır sorunları vardı

• Taraf devletlerin İran’la sınır sorunları vardı

• TC-İran, Afg-İran, Irak-İran sınır sorunu vardı

• Bu sorunlar 1937’den önce çözüldü ancak bu güven ortamının sürekli olması isteniyordu

• Kısa süre önce bağımsızlık ilan eden bu devletler hiçbir büyük devletin nüfuz alanında olmadıklarını ilan etmek istediler

• TC’nin kurucusu olduğu ilk UA örgüt

• İng ve SSCB Paktın İtalya’ya karşı yapıldığını düşünüyordu

• Ayrıca İng ve SSCB’ye karşı yapıldığı düşüncesi var

II Dünya Savaşı ile Pakt rafa kaldırıldı

• II Dünya Savaşı ile Pakt rafa kaldırıldı

• 1979’da İran’daki yeni rejim Paktı fesh ettiğini ima etmiştir

• İran bu konuda açık beyanda bulunmadığı için Sadabad Paktının günümüzde de hukuken geçerliliği olduğu söylenebilir

Lozan Boğazlar Sözleşmesi 13 yıl yürürlükte kaldı

• Lozan Boğazlar Sözleşmesi 13 yıl yürürlükte kaldı

• Bu süre içinde önemli sorun yaşanmadı

• II Dünya Savaşı yaklaşırken gelişen olaylar Boğazlar rejiminin gözden geçirilmesini zorunlu kıldı

•