Societatis iesv, segoviensis
Yüklə 14,73 Mb.
|
Cap. 20. Vbi Index. rant. numerum an debeat stari, dum non fit reuisitatio. T. 5. 186. & T. 9. 207. & 208 ne emente. Ob carentiam pecuniæ nihil posse exigi. Notanda ratio cur pro mutuo nihil poßit exigi. immiscere, & ita formata à Deo postquàm Ada- mus nomina animantibus imposuit. potenti feminarum affectu. T. 4. 156. & seqq. vbi diuersæ sententiæ circa ge- neralem obligationem, & doctrina multiplex. per legem designatis. @@0@ @@1@ tione ab Auctoribus euulgatâ addi possunt: vt Thesaurus fo-
vt omittam illa, quibus ob materiæ excellentiam, de quâ agitur, & ad quem videtur habitus in Ti- tuli appositione respectus, meritò potuit attri- bui: vt sunt Thesaurus Sacerdotalis, Thesaurus Chri-
ingenuè excidisse mihi, Thesaurum rerum Indi- carum Patris Petri Iarrici Gallicè ab eo scriptum pereleganti stylo, tribus distinctum Tomis, & Latinum factum à M. Matthiâ Martinez, sa- tis quidem vtili lucubratione, vt testatur P. A- legambe de Scriptoribus Societatis: qui si oppor- tunè occurrisset, forsitan operi nostro Titu- lus fuisset alius conquisitus. Sed res est mo- menti non magni, quia nec Titulus penitus si- milis, & dissimile penitus argumentum. Neque insolens illud, vt Auctores in operum Titulis circa materiam eamdem, vel certè similem, aut casu, aut destinatò conueniant. Sic D. Thomas Opus in Euangelia Catenam dixit, quod & pari- ter præstitit P. Balthasar Corderius in DD. Lu- cam & Ioannem. cursus Philosophicus & Theolo-
se, sicut Thesaurus precum, Viridarium Philosophi- cum, Zodiacus spiritualis, Triumphus mortis, specu- lum Morale, nec non Moralium Consiliorum, Resolutionum, Responsorum, Praxium, Sum- marum: vbi ad discrimen agnoscendum, cùm de illis subinde sermo incidit, necessarium est ad Auctorum diuersitatem prouolare. Et hæc qui- dem satis circa Titulum, vt delicati Censores, si forsan talis aliquis fuerit, obiectioni faciam satis, omnibus me ratus debitorem. Pro Alexandro VI. Virginis sic de illo scribit die 18. Au-<-P>@@ <-P>gusti: Hic (quod quia rarissimum exemplum, licet ex- tra rem, non est omittendum) SS. Sacramentum glo- bo aureo inclusum, perpetuò ad collum appensum gesta- bat: siue prouidens Dominum, exemplo Dauidis, co- ràm se semper (Psalm. 15. v. 8.) omnium actio- num inspectorem, & iudicem: siue præsidium & a- muletum ad omnia, quibus circumcingebatur, pericu- la: siue denique (quod priscis Christianis in more, via- ticum præsentaneum ad itinera æternitatis. Et licet hunc Pontificem de varijs accusent hæretici, & non- nulli Catholici nimis creduli aut partiales: tamen gra- uißimi Auctores eum magnis affecerunt laudibus, Vo- laterranus, Panuinus, Ciaconus, Nauclerus, Crant- zius, Illescus, & alij. Vide apud eumdem Carracciolum, & apud Brouium Tomo 18. pulchrum miraculum ad illum globum aureum. Hæc ille. Vide etiam Tho- mam Bozium Lib. 7. Cap. 6. & apud eum ratio- nem optimam ex Indorum conuersione pro eo- dem Pontifice facientem. De quo & P. Sylos in Historiâ PP. Clericorum Regularium Lib. 1.
garis paræmia: Dic mihi quocum ambulas, & ego tibi, quis sis, dicam. Argue inde. diarum Pontificia donatione. Titulo 13. qui sect. 8. ex professo probat non potuisse in ea errare Pontifices, quod tam- quàm omnino certum videtur statuere ex rece- ptissimis in Theologia principiis, iuxta quæ est à nobis instructa probatio. Post euentilatam au- tem circa qualitatem Pontificiæ potestatis sen- tentiarum varietate quæstionem resoluit tandem Sect. 15. præmittendam semper prædicationem, eamque sine armis; nec nisi post repulsam à Re- ge, aut maiore parte populi terque quaterque, ad arma veniendum, & Regem potestate regiâ spoliandum. Cùm eo tamen stare Pontificem ante experientiam talem posse donationem fa- cere, quia moraliter certum habetur prædicatio- nem à barbaris repellendam, de quo num. 243. & 244. Et in donatione id necessariò intelli- gendum. Quæ quidem ita cum dictis à nobis §. 3. componenda, vt si spes sit Prædicatores di- cto modo præmissos aliquid effecturos, id fieri debeat: quod est etiam Regiis instructionibus consonum, de quibus citatus Scriptor. num. 201. & seqq. Si autem desperatum negotium sit, indo- le barbarorum inspectâ, vt quid perditio illa, & Prædicatoribus creatum sine vtilitate periculum? Immò & cum ingenti iacturâ: si enim occidan-<-P> @@0@ @@1@ gnum ex Euangelicorum inopiâ ministrorum: eritque belli occasio magis crescenti, vnde & ne- gotium fidei infeliciter progredietur. Sic acci- piendum quod de periculo peruersionis dictum à P. Suario, & à P. Arriaga Disputat. 25. de fide num. 38. & seqq. nec benè, nec conuenienter impugnatum. ptor Sect. 11. in quâ duas istas habet Assertiones: Prima Assertio. In regibus Ethnicis Noui Orbis sex sunt moraliter certa Catholicæ fidei, tam suscipiendæ, quàm conseruandæ impedimenta: esto Rex infidelis ti- more Hispanorum Regum fidei Prædicatores non eijciat, neque dehonestet. Sic ille, impedimenta huiusmodi latè prosecutus, quæ sunt: Ethnici regis exemplum. Impunitas scelerum contra fidem. Impunitas eorum scelorum, quæ à fide auertunt. Idolorum frequens cultus in eorum delubris per Magos & Ariolos. Fre- quens Sermo Sacerdotum Idolorum ad populos cum terriculamentis. Vexatio & inhonoratio eorum, qui fidem sint accepturi. Sic à num. 110. vsque ad num. 129. in quo sic. Secunda Assertio. Ob prædicta im- pedimenta propagandæ fidei sub Ethnico Rege, potuit Summus Pontifex Indorum regna Catholicis regibus subijciendo tradere: quare reges infideles possunt rectâ viâ debellari, quamuis ex timore Hispanorum Prædi- catores non eijcere polliteantur, si aliunde moraliter sit certum sub eo infideli regimine fidem propagari non posse. Hæc ille. Qui ita cùm statuat, mirum est quomodo num. 222. Assertionem addat prio- ri contrariam, ita scilicet: Quando Rex ethnicus
Sic ibi. Quod confirmat. num. 247. Sed cùm Assertionis prædictæ meminerit, sicut & poste- rioris, quatenus fundamentum illud quartum non admittit; Assertionem tamen aliam, quam habet num. 170. vti firmam videtur reliquisse. sertionis prior fuerat. num. 145. propter susce- ptæ fidei impędimenta remouenda, posse Papam eximere fideles à iurisdictione ethnici regis. Quæ est D. Thomæ à nobis adducti §. 3. citato. Po- sterior num. 156. Probabilius esse hoc ipso quod rex infidelis renuit conuerti, posse ab Ecclesia pri- uari iurisdictione in subditos Christianos, quia hoc ipso videtur adesse morale impedimentum conseruandæ fidei. Ex duplici hac Assertione rectam ille iudicat illationem. Licet autem num. 148. disparitatem conetur inducere ex eo quod Papa iurisdictionem habet in populum iam Chri- stianum, quæ indirectè ad Principem infidelem extenditur. Cùm tamen rectam illationem iudi- cauerit, ex aliis à se admissis & probatis, videtur, illâ non obstante responsione, inconcussa per- manere.
<-P>nem præfatam, sicut & duas, illas, de quibus nu- per, ex mente aliorum positas eam sententiam tenentium, id namque modus ipse proponendi abnuit, ex quo nihil tale habetur, neque est il- lud iuxta receptum scribentium stylum. Cùm ergo Sect. 16. ea, quæ pro sententiâ dictâ, & As- sertionibus formandis fundamenta adduxerat, adhibita responsione dissoluit: magnam sanè cir- ca doctrinam propriam ingerit confusionem. Accedit ratio ab eodem adducta num. 89. quâ probet donationem Pontificiam statim effectum habuisse, & Reges Catholicos Indiarum domi- nos constitutos: aliàs si Indi, & eorum Reges prædicationem admitterent, verè domini non essent, solusque esset titulus sine re. Ergo sensus
quòd iuxta propriam loquatur mentem illa ipsius verba ostendunt: Respondetur gratis Chiapensem
dos statuit Pontifex) inferre non esse subijciendos Indos nisi post prædicationem repulsam, quod sie osten- do, &c. Quis hic iuxta propriam mentem loquen- tem non agnoscat Auctorem? Et quidem ille cit. num. 222. & 247. duo impedimentorum gene- ra recognoscit, alia ex regimine, sex scilicet illa, de quibus dictum; alia directè tendentia ad im- pediendam fidei propagationem. Et hæc poste- riora sufficientia iudicat ad infidelium principum debellationem. Quod ergo contendimus est, et- iamsi reipsa non extent, si tamen certa morali- ter præsumantur, posse à Pontifice donationem fieri; quod asseruisse illum vidimus, & insuper debellari, nec videtur negasse, stante certitudine dictâ, neque negari posse verosimiliter apparet, ob adductas à nobis rationes. Censura multiplex, quam in sententiam negan- tem debere prædicationem præcedere, idem in- tentat, dum sic ait num. 196. Dico Primò. Falsa, temeraria, & scandalosa est sententia asserens posse semper & indistinctè ante prædicationem, aut eâ non repulsâ, debellari Indorum reges infideles. Addit num. seq. esse piarum aurium offensiuam. Iuxta sen- tentiam siquidem nostram non semper & indi- stinctè licet debellatio, sed cùm moralis est re- pulsæ certitudo, qualem Pontifices habuerunt, aut conseruandæ fidei obstacula præuidentur, qualia sunt sex illa, stante Indorum indole ad na- tiuas superstitiones promptissimâ, & congenea instabilitate. Et quidem ita explicata sententia non potest vllâ feriri censurâ, quod & citatus Auctor nequit diffiteri. Sectione enim 16. argu- menta diluit, quæ contra sententiam præmiserat, omnino necessariam prædicationem esse statuen- tem. Si enim illa tot est obnoxia censuris, non oportuit ea, quæ contra ipsam militant, argu- mentorum solutionibus infirmare. Præterquam quòd censuræ dictæ non videntur meritò fulmi- natæ, cùm non solus Genesius de Sepulueda, vt ille asserit, sententiæ absolutæ negantis Au- ctor extiterit: Thomas enim Bozius de signis Ecclesiæ Lib. 4. Cap. vltimo. ita scribit: Iusque ipsi est (Pontifici) infideles punire, cùm iuxta lumen naturale nequaquàm viuunt, atque omni dominio pri- uare. Atque ita non modò hæc potest, quatenus est necessarium ad salutem animarum, sed etiam quate-<-P> @@0@ @@1@ modo necessarium semper iudicans respectum ad prædicationem: sunt etiam innumeri Aucto- res, vt videri apud eumdem, cum quo disputa- mus, prout, numer. 36. qui Pontifici directam circa temporalia supra infideles tribuunt pote- statem. Quomodo ergo esse temerarium potest, quod eo fundamento nititur, quamplurium & grauissimorum Scriptorum assensu roborato? Quomodo etiam scandalosum, & pias offendens aures, quod tot placuit viris pietate & omnimo- da probitate insignibus, & illarum, sicut & su- blimioris litteraturæ magistris? pugnat, cuius & aliqua argumenta dissoluit ex citatâ Disputatione 25. de fide, vbi contendit non esse ius in Ecclesiâ ad inferendum bellum Prin- cipibus nolentibus Euangelij Prædicatores ad- mittere, contra communem sententiam: bene quidem est, quia reuerà sententia illa contra communem est Doctorum sensum, & Eccle- siæ praxim donationibus Pontificiis comproba- tam. Miror autem eumdem num. 18. de occu- patâ ab Hispanis Americâ agentem, Pontificiæ donationis neutiquam meminisse, neque alium titulum occupationis agnoscere, nisi iustæ vindi- ctæ: nam cùm Hispani pacificum descensum è nauibus habuissent, à barbaris malè tractati, ali- qui etiam occisi, ceteri ad se vindicandum paula- tim accensi, ius tandem acquisiuêre. Addit pos- se etiam dici, ob barbariem quâ homines illi oc- cidebant alios, eosque immolabant Dœmoniis, comedebant &c. potuisse iustè debellari ob re- pulsam ergo prædicationem nihil tale accidisse pro certo habet, quia de eo nihil apud Historio- graphos. Quod quidem est meridianâ in luce ali- quatenus caligare: vt enim ait citatus Scriptor.
rum Scriptores, ex quibus aliquos adducit, nihil frequentiùs quàm virtute donationis Alexandri VI. præmissà protestatione, cuius formulam ex aliquibus eorum desumptam, & Latinè redditam exhibet num. 101. & à viro doctissimo Ioanne Lupo de Palacios Rubios est composita, atque à Carolo V. tradita Francisco Pizarro, captam fuisse possessionem. In quâ & de admittendis Prædicatoribus expressa mentio. Quod si vin- dictæ titulo solùm, & ob propulsandum barba- riem, bellum erat Ethnicis inferendum, minimè erat recursus ad Sedem Apostolicam necessarius, quem tamen Reges Catholici iuxta doctissimo- rum virorum sententiam habuerunt. quæ ad fidem spectant, audierunt, quæ eo- rum ruditas, non potuerint sufficientem eorum formare conceptum; vnde eiectio Prædicatorum non videtur eis vt culpabilis imputanda, & sic nec belli illatione mulctanda, iuxta ea, quæ tra- dit Victoria Relectione 1. de Indis num. 34. & ita neque sufficiens protestatio ad plenam iustifica- tionem. Nihilominùs quia sic est à sapientissimis viris iudicatum, & Indi hominibus superioris a- deò supra communem eorum capacitatis verosi- milia de Deo mundi Creatore annuntiantibus, sidem aliquam adhibere debuerunt: neque, si diu expectandum, negotium fidei promoueri posset, ideò bona fide, & non sine sufficienti<-P>@@ <-P>fundamento processum. Quidquid de aliquo- rum inordinatis actionibus fuerit ab Hispanæ gloriæ æmulis sine operæ pretio decantatis.
castigata. fatione Orbis maritimi ita scribit: & nisi æterno posterorum & nostro lu- ctu ex hominum oculis coactus euolasset (Henricus Quartus) haud dubiè Magni titulos ad Indos vsque & Americam, illegitimis occupatoribus expulsis, impor- tasset, terrarum marisque dominus. Sic ille, malo quidem agitatus spiritu in Apostolicam Sedem semel & iterùm virus pestiferum euomente, vt vi- deri potest Lib. 2. Cap. 20. vbi de Insulis Fortu- natis, seu Canariis, Sardina, & Corsica, non leui spongia digna proloquitur. Rogandus sanè si Hispani Indiarum illegitimi occupatores fue- runt, vnde legitimi futuri Galli, iisdem expulsis, nisi quia à Deo Orbis domini constituti? Quod neque saluis fide aut mente potest affirmari. Et Reges ipsi Christianissimi blateramenta ista du- bio procul deruidebunt. gionis zelo à Catholicis sit actum Regibus, sicut de more in aliis, inuiolabilis auctoritatis Scripto- res expendunt. Ex quibus P. Carolus Scriba- nus in Politico-Christiano sic Regem nostrum Philippum Quartum alloquitur: Arma taceo. Vincor magnitudine: magis quòd pia sint. Tuis enim armis Oriens & Occidens Christianus audit. Tuis Eu- ropæ pars magna. Germania, quòd sub hæretico & Turcico non gemat ferro, tibi prope debet. Tibi Belgij pars nobilißima, quòd Christo suo viuat. Hæc ille. Cùm ergo Deus Catholicum zelum inclytorum Principum detectione & dominatione Indico- rum regnorum fuerit muneratus, argumento sa- nè irrefragabili est, sobriè, iustè, & piè in eo se gessisse negotio, quidquid de quorumdam Con- quisitorum excessibus fuerit, qui numquàm in expugnationibus quantumuis legitimis possunt penitus euitari. Pro eodem stat Thomas Bozius
Gallos, & Britannos in suis expeditionibus pa- rùm fuisse felices, eò quòd sine Pontificiis auspi- ciis, propter quæ Hispani feliciores. nos Reges minimè Orbis imperium affectare, vt maleuo lus ille criminator in dedicatione pronũ- tiat, sibi consonus in Præfatione, in qua sic lo- quitur: Si Stationaria claßis parata ad omnem occa-
prodit æmulatio, dum ad destructionem omni- modam Hispanæ Monarchiæ non solùm Galli- cam optat armari potentiam, sed mundum ferè totum coniurare. Quod quidem diabolicum esse<-P> @@0@ @@1@ præsidium. Ecclesiæ propugnaculum, & Roma- næ Sedis fortissimum brachium, cadat, & ruina Yüklə 14,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|