Societatis iesv, segoviensis
Yüklə 14,73 Mb.
|
|
turpe esse viro Patritio ignorare ius in quo ver- satur; nec solùm turpe, sed lethale; quia ex illius ignorantiâ damna possunt ingentia resultare. Te- netur quidem ex officio reddere vnicuique ius suum; quod tamen stare nequit, cùm ius redden- dum ignoret. Vnde & si contingat aliquando non errare, & partem litigantem id assequi, quod iure illi erat debitum; non quidem iustè, sed iu- stum dicendus est judicasse: materialiter inquam, & non formaliter tale, vt morales philosophi lo- quuntur: vnde & stare cum eo potest iniustitia formalis: si videlicet aduersæ partis vrgentiores, licèt falsæ, fuerint probationes. Quæ omnia indu- bitata sunt, vt non sit opus Auctorum ea suffra- giis roborare, de quo etiam infrà Tit. 9. De Iudice mediæ Annatæ. tor designatus, & legibus quidem ea omnia assignata sunt, ex quibus sit illa soluenda. In iis ergo remissionem facere, sine graui peccato stare nequit; id enim minus Rex habebit, pro quo soluendo judicem habet specialiter constitu- tum. Neque accommodari hîc vllo pacto potest quod de legibus pœnalibus dictum aliàs, juxta aliquorum opiniones: quandoquidem hîc nihil pœnale est, sed beneficium Principis cum onere speciali. Quemadmodùm cùm quis argenteum dat pauperi integrum, sed vt reddat dimidium e- roganti non suppetit. Aut cùm res in emphi- theusim datur, ex quâ tamen fructus nonnulli soluendi, aut pecuniæ aliquid. Si autem quid- quam sit, de quo non est mentio in Catalogo eorum, pro quibus Annata soluenda decernitur, arbitrium Iudici relinquitur, sed juxta rationis, & æquitatis regulas temperandum. Aut enim illud simile est aliis, de quibus Annata soluitur, qui- bus generali statuto non potuerunt commodè omnia Regis donaria in speciali recenseri; & sic clarum est soluendam ex eo, nec posse judicis arbitrio aliter dispensari. Aut res est dubia, & tunc dubium etiam esse potest, an in fauorem Fisci, an verò in fauorem donatarii debeat judi- cari: & videtur pars Fisci non penitus fundamen- to destituta, quia fauorabilior est, cùm sit ad commune bonum ordinata: vnde & priuilegiis specialibus gaudet, de quibus Auctores agunt, & specialiter Dom. Alfarus in suo Tractatu de Officio<-P> @@0@ @@1@ lare spectet, neque speciali proprio priuilegio perfruatur. partem præferendam: tum quia beneficia Prin- cipis debent esse integra, & perfecta; vbi de illo- rum diminutione non constat. L. finali. D. de
Glossa, & Dom. Solorzanus Tom. 2. lib. 3. Cap. 11. num. 54. Tum etiam, quia possessio stat pro do- natario, qui officium, aut honorem, seu quiduis aliud Regiâ ex liberalitate suscepit, & in dubio melior est conditio possidentis. Nec dicas pos- sessionem non dari, sicut nec titulum officij, nisi post Annatæ solutionem. Nam hîc non loqui- mur de materiali officij possessione, sed de iure ad illam, quod omnibus Regis vasallis competit erga donata ab ipso, vt cùm purè donantur, inte- grè ad eos deueniant neque ab vllo aliquo dimi- nui queant. Sic enim possessio latiùs patet, vt communiter docent Scriptores, & possidere di- cuntur Prælati, lex, votum, libertas &c. Ponamus ergo legem Annatæ non extare: tunc certè ni- hil de donato à Rege posset extrahi; quia pro in- tegritate possessio staret. Tali ergo extante lege si dubium sit, possessio illa prior præualet, quia in dubio nullus est suâ priuādus possessione. Ad- do id, quod est sub dubio, potuisse exprimi; cum ergo expressum non fuerit, sibi imputet, qui po- tuit exprimere, qui certè si voluisset, expressisset, vt aliàs dictum ex Cap. Ad audientiam de decimis. & Cap. Contra de regulis iuris in Sexto, vbi sic habetur Contra eum, qui legem dicere potuit, apertiùs est inter- pretatio facienda. Secus erit si probabilis ratio pro fisco extet, tunc enim iudex poterit, ut li- buerit, arbitrari. Neque opposita ratio quidquam vrget, vbi iura contrarium statuunt; neque fisci priuilegia præsenti casui possunt applicari, quæ in ordine ad speciales effectus sunt. Bonum au- tem publicum ibi remotè agitur, quod etiam in priuati cuiusque vtilitate potest spectari, quia ex priuatorum vtilitatibus bonum commune resul- tat, & ad bonum publicum etiam spectat, ipsam- q́ue Regiam dignitatem, vt donata ab ipso inte- grè ad donatarios veniant: quando pro diminu- tione nullum expressum statutum deprehenditur. habere, an officio, aut quopiam alio, à Rege da- to, vel à Prorege, aut Gubernatore, quibus eius nomine id fas fuerit prouiderere, & mediâ An- natâ persolutâ, ea sit reddenda, si concessio talis non habuit effectum. In quo Limani Iudices affir- matiuam sunt par tem amplexi, quando videli- cet per eum, qui concessit, non stetit quominùs effectum potuerit sortiri concessio. Tunc enim solutâ iam mediâ Annatâ, sibi imputet, qui eo non est vsus beneficio, oleum, & operam perdidisse, & quidem concessiones tales ea sub conditione fiunt; quia aliàs negotium esset nimis imple- xum, & nouæ orientur lites circa rationes, aut occasiones non habiti effectus. Sibi ergo impu- tet iacturam talem, qui cum eo voluit onere be- neficium acceptare. Ex quo etiam sequitur, si per mortem id accideret, non esse heredibus contra<-P>@@
tione petitum, & admissum, quod Regiâ est li- beralitate concessum. Quod roborari ex eo po- test: Nam si quis emisset officium, & paullò post moreretur, heredes non haberent actionem contra fiscum, quia sub eâ conditione pactum ce- lebratur. Sicut si moriatur mancipium paulò ante emptum, quòd tamen sanum fuisse constet, dam- num ex integro ad emptorem spectat; sic enim pacisci homines solent, & oppositum molestis esset obnoxium quæstionibus, & fraudibus im- modicis, quibus ire obuiam conuenit potiùs, quàm vnum, aut alterum iacturas huiusmodi su- stinere. Fateor contrarium posse aliquâ ratio- ne fundari, sed cùm adductæ satis videantur vero- similes, bene potuerunt Iudices in eam partem fisco fauorabilem inclinare. In quo, & ipsi suam caussam agunt; solent enim in priuatorum com- modum proni, & pro eis ferentes sententias, suâ id pecuniâ luere, à Regali Indiarum Consilio to- tius ancissi fiscalis emolumenti indictâ solutione mulctati. De Iudice Mensatæ. ne solet Mensatæ recollectio sociari, quæ est exactio Ecclesiasticis imposita, pro iis quæ ad Regiam, ob Patronatûs priuilegium, spe- ctant prouisionem, antecedenter ad exhibitio- nem Regij tituli eâ pecuniæ acceptâ quantitate, quæ vnius mensis redditibus, & prouentibus res- pondet ex beneficio recipiendo: Et hanc qui- dem aliqui concessêre Pontifices, negarunt alij; & modò in statu negationis versatur res finita con- cessione Innocentij X. Anno 1654. cuius teno- rem adducit D. Gaspar. de Escalona in Gazophy- lacio Peruuiano lib. 2. Part. 2. Cap. 35. Quia tamen suæ Sanctitati pro eâ gratiâ supplicatur, & con- sequendi spes arridet, in prouisione Beneficio- rum sic proceditur, vt nulli tradantur tituli, nisi cum cautione soluendi Mensatam, quando id à Pontifice fuerit imperatum. Circa quod quidem aliqui, & in iis Dom. Archipiescopus Limen- sis, difficultatem nec leuem deprehendunt: vide- tur enim id libertati Ecclesiasticæ repugnare. Be- neficia enim sine vllo onere debent conferri, quod possit illis laicus Patronus imponere, qui præter præsentationem nihil vlteriùs habet. One- ra enim honesta imponere solis Prælatis, & Ca- pitulis conceditur. Cap. significatum de præbendis, & dignitatibus. Licèt autem de facto nihil petatur, & promissio sub conditione sit, est tamen de facto onus se obligandi, sine quo minimè tituli confe- runtur. Et quidem ius præsentandi in Patrono laico beneficium Ecclesiæ est, quod ipsi aliunde nequit competere, quia quid spirituale est aut spirituali annexum, cuius eadem est ratio, vt explicat Glossa. Tit. de Iure patronatûs in Sexto. Ergo eo modo competit, & iuxta eam mensu- ram, quam is, qui concedit, præscribit. Quidquid igitur huic facultati additur, vsurpatio alieni est, & grauamen in materiâ, cui sine sacrilegio ne- quit se laicus im niscere. Ex quo fit obligatio- nem, de quâ loquimur, non posse à Patrono Be-<-P> @@0@ @@1@ præstito: contra regulam iuris in sexto 61. quæ sic habet. Quod ob gratiam alicuius conceditur, non
in materia, de quâ est sermo, præcipuè debet ob- seruari, ne graue sacrilegium committatur: Quid-
tionis pœnâ castigat Ecclesia. Cap. Nouiter de sententiâ Excommunicationis, & in Bulla Cœnæ: Iuxta quæ positio ista videtur mani- festa. ne inconuenienti non starent, dissimulatum circa hoc, & cum obligatione dictâ tituli Beneficio- rum capiuntur. Et Beneficiarij quidem tutâ id videntur conscientiâ facere: quia suam redimunt vexationem, & procedere bonâ fide possunt, dum vident dispositionem dictam à Regio veni- re Consilio, in quo viri docti, & pij assistunt, quos non est credibile suas in hoc velle conscien- tias cum periculo damnationis innodare. In Præ- latis autem maior esse scrupulus potest, quibus specialis incumbit cura defendendi Ecclesiasti- cam libertatem. Cùm ex officio suo teneantur non solùm arguere, sed etiam increpare, quin etiam inter- dum suspendere; nonnumquam verò ligare. Verba sunt Innocentij Tertij, & habentur in Cap. Qua- liter, & quando de accusationibus & 2. Cùm inquam teneantur ex officio ad prædicta; in negotio im- munitatis Ecclesiasticæ id præcipuè vrget, pro quâ Canones sacros notum est specialiùs milita- re, & Concilium Tridentinum Seßione 25. Cap. 20. Nec respectu eorum videtur vrgere ratio pro Beneficiariis adducta: ipsi enim diligentiùs, & profundiùs expendere debent statuta laicorum, quibus imminui constat libertatis Ecclesiasticæ prærogatiuam: ideò enim Episcopi dicuntur, id est, superintendentes, seu superiorem præ aliis attentionem rebus ad suum officium spectantibus impendentes. Cap. Cleros. dist. 21. vbi & habetur, Episcopum etiam dici, quasi speculatorem: & vtriusque ratio redditur. quia eorum contradictio nullum erat effectum habitura. Proreges enim Regio nomine patrona- tum exercentes nimis hærent Senatûs Regij de- cretis, neque ab eorum executione desistent quibusuis Episcoporum cohortationibus. Ad arma autem Ecclesiæ, Censuras inquam, prouo- care, periculosæ plenum aleæ negotium est, & ita prudenter agitur, si cohortationibus præmissis, nec quidquam obtinentibus, interim de rigore aliquid remittatur; & ad Supremum Consilium seriò, & constanter scribatur. Quod si rem benè visam esse rescribat, & nihil in eo esse, circa quod debeat quæstio scrupulosa moueri; tutò annui potest: nam vel sapientium id sententiâ firma- tur, vel tacito saltem Summi Pontificis consensu stabilitur. Præterquam quòd aliquis potest dis- positioni tali locus inueniri: eò quòd grauamen dictum non videatur esse præiudiciale Ecclesia- sticis, sed in eorum potiùs commodum ordina- tum, & ita nec grauaminis nomine compellan- dum videatur. Nam supponitur gratiam Ponti-<-P>@@
extendatur; si enim non sit talis, sed simplex con- cessio, ad præterita non extenditur, iuxta com- munem doctrinam de legibus: pro qua videri possunt P. Palaus. Tom. 1. Tract. 3. Disp. 5. Pun-
dentes, iuxta certissimam iuris vtriusque disposi- tionem. Et Dom. Solorzanus lib. 3. cap. 9. n. 51.
res sentiunt non posse extendi ad ea, quæ noti- tiam eorum præcedunt; & si quidam aliter sen- tiant; sed certè, quoad not itiam, non verò quoad realem priuilegij concessionem, de quo loculen- tissime P. Suarez lib. 8. de legibus cap. 25. Gratiâ ergo ad præteritas concessiones se extendente, fa- cile erit Regi Mensatam exigere; si enim quis renuat; ex administratoribus decimarum, & gu- bernatoribus, qui Parochis Indorum ex ipsorum taxis stipendia soluunt, id poterit sine aliquâ dif- ficultate integrè, & in opportunitate temporis obtineri. Quando ergo obligatio soluendi Be- neficiariis imponitur, non agitur de Regia vtili- tate, quæ sartatecta modis omnibus perseuerat. Id igitur tantùm Regiæ intentionis est, vt exa- ctio hæc sine soluentium peculiari molestiâ per- agatur. Si enim nihil tale suspicantibus, conces- sa iam gratia, peteretur, graue illis hoc, & mole- stum esset, & solutionem fortè detrectarent; quod secus accidet obligatione præmissà ad in- gressum in Beneficium, quo tempore ob læti- tiam adeptionis, paruæ istius portionis solutio grauis illis non apparet respectu eius, qui adeò sibi commodum pro totius vitæ sustentatione cum honoris auctario, beneficium confert. se more Patronorum aliorum inspiciendos, cùm in Indiis ampliorem habeant potestatem, ratione cuius sunt, qui eos legatos Apostolicos esse cen- seant, de quo dixi alibi: scilicet Titulo 1. n. 159. & Tit. 2. num. 126. & nunc addo. Fr. Ioannem Baptistam in Animaduersionibus Indicorum Confes- sariorum fol. 177. pag. 1. vbi ita scribit. Vnde hoc priuilegium, & indultum non tam ad ipsos Mendican- tes pertinet quàm ad Regem Catholicum, qui ex spe- ciali indulto Alexandri Sexti, & aliorum Pontificum, legatum Apostolicum in his terris agit; ad quem perti- net de idoneis ministris, quos voluerit, & sibi visum fuerit, prouidere. Sic ille. Quod licèt cum mode- ratione debitâ accipiendum sit, cùm potestatem talem Reges nostri in se ipsis cum ea amplitudi- ne non agnoscant, vnde & recursus habent fre- quenter ad Sedem Apostolicam, qui necessarij non essent eâ extante facultate: id certè ex eo lo- quendi modo colligendum est, plus scilicet illis, quàm Patronis aliis circa Ministrorum prouisio- nem tribuendum. Et quidem decimæ illis à Se- de Apostolicâ concessæ; vnde, & eâ persistente concessione, circa Ministrorum sustentationem ita disponere potuerunt, vt multò minùs, quàm modò illis datur ex ipsius indulgentiâ, etiam Mẽ- satâ demptâ, tribueretur. Quando ergo decimas Ecclesiis reddiderunt, id saltem potuerunt reser- uare sibi, vt liceret aliquem modum obligationis exigere in casibus, qualis hic est, de quo loqui- mur, cùm aliàs vt dictum est, minimè Ecclesiasti- cis præiudicialis habeatur. Pro quo tandem fa- cit ita factum post impletam concessionem Vr-<-P> @@0@ @@1@ ex tenore Bullæ constat. Pro quo hæc satis. scientiæ grauari possint, dum se in- honorantium vindictam prosequun- tur. Inhonorationem non esse sacrilegium, & quando crimen lesæ Maiestatis. eximiè quidem honorandos, eorum dignitas persuadet, cùm Regiæ Ma- iestatis culmen excellentiori quodam modo, pra- cticè vt sic dixerim, repræsentent: & ita tradunt, exornant, illustrant Auctores plures, quos ad- ducit Dom. Solorzanus lib. 4. Cap. 4. à num. 21. & in Politicâ lib. 5. Cap. 4. pag. 779. vbi & spe- cialiter id necessarium esse ostendit in Auditori- bus Indicis, pro quo & videnda, quæ diximus Cap. 1. Tenenda tamen circa hoc moderatio, quam ratio & iura præscribunt: nam per exces- sum potest & solet non leuiter in hac parte pec- cari. Fiscalem Regium audiui, qui seriò conten- deret inhonorationem huiusmodi habere ratio- nem proprij sacrilegij. Id quod ex Cæsareo iure conabatur deducere, sed ineptè: Religio quidem Deum spectat, erga cuius versatur cultum, vt neque ad Sanctorum propriè cultum se extendat, quod luculenter ostendit D. Thomas 2. 2. q. 103. Art. 3. Ex cuius etiam doctrinâ q. 99. art. 1. 2. & 3. manifestè conuincitur præfatus error: ibi enim ostendit quid sit sacrilegium. In 1. autem pro ar- gumento priori adducit, id, quod habetur. Cap. Si quis suadente 17. q. 4. vbi sic dicitur. Committunt etiam sacrilegium, qui de principali Iudicio disputant, dubitantes, an is dignus sit, quem Princeps elegerit: vel qui intra Prouinciam, in qua prouinciales & ciues ha- bentur, officium gerendæ, ac susciptendæ administrationis desiderant, vt in Codice lib. 9. Titulo de crimine sacri- legij. Sic Gratianus. Ad quod S. Doctor res- pondet, quòd iuxta Aristotelem lib. 1. Ethicor. Cap. 2. bonum commune gentis est quoddam diuinum, & ideò antiquitus Rectores Reipublicæ diuini vocabantur, quasi diuinæ prouidentiæ ministri, se- cundùm illud Sapientiæ. 6. v. 5. Cùm essetis ministri regni illius non recte iudicastis, & sic per quandam nominis extensionem, illud, quod pertinet ad irreue- rentiam Principis, scilicet disputare de eius iudicio, an oporteat eum sequi, secundùm quandam similitudinem sacrilegium dicitur. Hæc Doctor Sanctus: iuxta quæ satis manifestè apparet sacrilegium tantùm similitudinariè posse ad inhonorationem laica- rum personarum trahi: quòd si erga Principem ita contingit, multò est certiùs non posse irre- uerentiæ ministrorum proprietatem nominis, & rei significatæ per illud conuenire. Yüklə 14,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|