Societatis iesv, segoviensis
Yüklə 14,73 Mb.
|
|
obligatione legis bona talia applicantis, esse in- uentoris, & aliunde leges, de quibus agimus, juxta probabilem sententiam in conscientiâ non obligent; quod idem est quantùm ad illud forum, acsi non extarent: ex eo habetur valdè probabi- le esse non teneri in conscientiâ ad piam aliquam distributionem, sed ea posse retinere, paratum reddere domino comparenti, nisi pauper sit, & sibi applicuerit: quo euentu sunt qui dicant non teneri reddere, sicut si in alios pauperes transtulisset. Pro quo P. Lessius suprà num. 44. adducit Nauarram, & P. Henriquez. Sed cùm oppositum verius communiter reputetur, inde oritur difficultas quomodo apud duos stare rei eiusdam dominium possit; apud dominum sci- licet, & inuentorem. Ad quod dici potest do- minium rerum stare apud eum, qui perdidit: apud inuentorem autem putatiuum, quod vero æquiualet, cùm possit de re plenè disponere. Vel dominium vtile, quod cum directo non pugnat, licèt non tale, vt cum aliis, de quibus Doctores tractant, veniat penitus comparandum. Nisi plus placeat, eum qui rem perdidit, non habere jus in re postquàm alius inuenit; benè tamen jus ad rem, & posse appellari dominum, tum quia fuit, tum quia jus illud ad rem vero dominio suc- cedens, potest videri sufficiens ad talem denomi- nationem. ordine ad rem moralem, de quâ agitur, nullum videtur habere momentum. Nam si impossibile est in domini venire notitiam, vt ex eo acquirere- tur dominium; hoc ipsum constare debet: aliàs quomodo poterit inuentor vt dominus operari? Vt autem sciatur, illæ sunt adhibendæ diligentiæ, quæ moraliter videantur sufficientes. Atqui hoc etiam est in rebus aliis faciendum, quæ dominum habere dicuntur: ergo in ordine ad rem mora- lem ratio est eadem, & ita discrimen nullius mo- menti. Quoad Deum quidem posset ita contin- gere, qui impossibilitatem inueniendi cognoscit; non ita quoad nos; & ita de omnibus videtur pa- riter philosophandum. qui rem perdidit, licèt aliorum etiam sententia sit, non videtur vrgere; quia quamuis verosimi- le sit vnumquemque velle rem suam in propriam ipsius vtilitatem conuerti, ea voluntas nequit tol- lere jus alterius. Habet autem inuentor jus ad rem inuentam, quando factâ diligentiâ dominus ignoratur: id enim est de jure gentium. Sicut qui thesaurum recondit, similem voluntatem ha- bere potest; quâ non obstante dominium ple- num ex jure gentium comparant inuentores. Præterquàm quòd si ratio illa quidquam valeret, ex eâ fieret Principes non posse bona huiusmodi sibi aut aliis applicare; cùm tamen possint ipso<-P>@@
luntas illa, cùm sit actus dominij, impedit domi- nium in alio: ergo & impedit respectu Principis, aut alterius, cui illud velit applicare. Patet conse- quentia; quia contra voluntatem priuatorum in rerum suarum dispositione nequeunt ire Princi- pes, eorum juri præiudicantes, & dominia rerum auferentes. Circa bona intestatorum. cantia dicuntur, quando scilicet quis intestatus moritur, ad Regem spectant, secun- dùm valde receptam opinionem, si defunctus non habeat cognatos intra decimum gradum. Sic Dom. Solorzanus Tomo 2. Lib. 4. cap. 7. num. 41. & in Politicâ Lib. 5 Cap. 7. §. Loquinto, cum aliis, errorem eorum notans, qui ex summario legis malè deducto vltra quartum gradum admitten- dos negant. Legis inquam 12. Titul. 8. Lib. 10. nouæ Compilationis, in quâ talis gradus quartus non limitatur. Et licèt non exprimatur decimus, habetur tamen Lib. 6. Titul. 13. Part. 6. vbi Gre- gorius Lopez, & ita tradunt etiam Matienzus in Lib. 5. Recopilat. Titul. 8. L. 5. Glossa 1. num. 2. Co- uarruuias Lib. 3. variarum Cap. 5. num. 4. §. Quintò hinc. P. Thomas Sancius Lib. 4. Consiliorum Cap. 1. Dub. 24. num. 4. vbi & alios adducit. P. Molina Disput. 264. num. 11. Intelligitur autem de trans- uersalibus; nam in lineâ ascendentium, & descen- dentium non est terminus, ut specialiter aduertit Matienzus suprà, & P. Sancius num. 3. Commu- niter autem id omittitur, quia juxta statum, quem genus humanum habet, non est possibile vt qui ab intestato moritur supra se aut infrà plures ha- beat decem generationes. de Escalona in Gazophylacio Peruuiano Lib. 2. Parte 2. Cap. 5. num. 1. ait successionem intestati vltra quartum gradum non extendi: pro quo allegat citatam. L. 12. & L. 9. Titul. 10. Lib. 1. & L. 2. per errorem, tertia enim est. Titul. 9. Lib. eodem. Et Doctores ita sentientes: additque vxorem præ- ferendam Fisco ex L. 1. & toto Titulo. C. Vnde vir & L. 6. Titul. 13. Part. 3. Pro quo & Matienzus circa L. 12. citatam. Glossa 2. num. 1. & Gutierrez Practicarum, qq. 113. Opponit etiam se P. Sancius suprà, n. 5. dicens successionem ab intestato esse hodie correctam in Hispaniâ per L. 9. citatam in quâ sic dicitur: Mandamos que dexen à los Tesoreros ibi. Cui similis est Lex. 3. Titul. 9. citata. Ex qui- bus apparet rem esse dubiam, & oportere vt lex super hoc expressior habeatur. ris successione, in quâ idem dicendum de viro, vt Auctores notant videndi apud P. Sancium, num. 4. citato, quod scilicet deficientibus cognatis vltra quartum gradum, vxor debeat Fisco præferri, sicut iuxta leges iuris communis & Hispaniæ præferenda statuitur quando vltra decimum gra- dum deficiunt. Et vt præferri non debeat arguit<-P> @@0@ @@1@ tarum admittebat vxorem post consanguineos vsque ad decimum gradum: vnde vxor non ha- bebat ius ad successionem ab intestato ante con- sanguineos vsque ad decimum gradum. Sed di- cta lex. 9. ante dictos consanguineos post quar- tum gradum admittit fiscum, excludens alios consanguineos: ergo à fortiori exclusa videtur vxor: nam si fiscus vincit sex gradus consangui- neorum vincentes vxorem, à fortiori vincet vxo- rem. Et ita tenent Tellius & Olanus, ab eodem adducti, & quidam docti Iurisperiti, vt & ipse testatur; addens ab eisdem accepisse sic sæpè de- cisum esse in Cancellariâ Vallisoletanâ. Quod quidem negari nequit quin magnum habere pō- dus pro hac parte videatur. Auctorum autem, qui pro contrariâ adducuntur, alia est mens: di- cunt enim quando in legibus Compilationis no- uæ statuitur deficientibus heredibus ab intestato fiscum succedere, nullâ vxoris factâ mentione, non debere illam excludi, ne legum correctio fiat. At illi de heredum defectu loquuntur vltra decimum gradum, vnde non est mirum ita cen- suisse. At si successio ad quartum gradum arcte- tur, alia est ratio, adducta scilicet: nam si sex ex- cluduntur cognati, post quos vxor vocabatur, non est credibile illam eisdem à lege prælatam: quod, cùm adeò nouum, & contra sanguinis præ- rogatiuam sit, exprimi debuit: & cùm expres- sum non sit, iuxta legislatoris mentem non fuisse venit sentiendum. Nihilominus oppositum suâ probabilitate non caret: & quia viduarum caussa probabilitate non caret: & quia viduarum caussa pia est, neque iam cum consanguineis quæstio vertitur, qui ex eo quòd excludatur vxor, nihil sunt amplius habituri: poterunt iudices in casûs contingentiâ iuxta illam iudicare; nisi aliter fe- rat praxis. Et ad rationem adductam dici potest, priuilegium esse vxoris vt deficientibus cognatis ad successionem admittatur: quòd autem plures aut pauciores sint, non obstare vt à tali benefi- cio legum excludantur, cum earumdem corre- ctione. Pro quo hæc satis.
quibus dictum, dari potest præscrip- tio, aut vsucapio: si videlicet bonâ fide spatio temporis per leges designato possideantur. Sic P. Lessius suprà num. 45. qui pro se adducit Co- uarruuiam: qui tamen oppositum tenet §. cita- to De legibus: quia ad vsurpationem requiritur bona fides, quæ tamen in præsenti non datur; dum scilicet quis rem inuentam sibi vsurpat, cùm sciat non esse suam. Propter quam rationem et- iam id tenet D. Gaspar de Escalona. Cap. 5. ci-
damentum: potest namque bona fides interce- dere toto spatio temporis ad præscriptionem re- quisito: si quis videlicet rem inueniens, & dili- gentiam aliqualem faciens, quæ sibi videatur suf- ficiens pro domino inueniendo, sine remorsu incipiat conscientiæ possidere. Vel si inueniat, & statim ad se pertinere existimet: alia enim, quæ<-P>@@ <-P>maiorem malitiam præseferunt, solent homines ignorare. Vt ille, qui pullum gallinaceum in eius domunculam ingredientem apprehendit lætus, dicens: Ese Dios dale. Sic Neophyti loquuntur Æthiopes: Deus dat mihi istum. Videndus Diana
sertionem nostram vt probabilem commendat. scriptio, iuxta ea discurrendum, quæ Scriptores de spatio ad huiusmodi possidendi modum ne- cessario tradunt. Pro quo videri potest P. Mo- lina Disput. 73. & P. Gaspar Hurtadus Disput. 2.
& Iure tractantes. Illud satis fauorabile, ad præ- scriptionem, si adsit titulus, in rebus mobilibus triennium sufficere inter præsentes. Dicuntur au- tem præsentes, qui in eadem Prouinciâ commo- rantur. L. vlt. C. de longinqui temp. præscript. vide P. Molinam Disputat. 69. Quæ autem inue- niuntur, mobilia esse solent, & inter præsentes modo dicto. Sed numquid inuentio ipsa titulus est? Videtur negandum; quia titulus est ve- rum fundamentum dominij, vt emptio, permu- tatio, donatio &c. quæ quantùm est ex se ad id sufficiunt, nisi ex circumstantiâ aliquâ impedian- tur; vt quando quod emitur, permutatur, aut donatur, est alienum. Atqui inuentio quantùm est ex se ad fundandum dominium non sufficit; aliàs eo ipso quòd res inuenirentur, essent inue- nientis: quod tamen falsum esse constat; sin mi- nùs neque pręscriptione opus esset, quæ spatium temporis designatum lege requirit: sicut emens aut permutans, vel aliquid per donationem ac- cipiens, spatium temporis necessarium non ha- bet ad dominium acquirendum; & ita quidem dicendum de inuentione, quam nulla est diligen- tia subsecuta, vt ratio facta conuincit: non verò si adhibita est, tunc enim verus est titulus; & ita triennij tempus ad præscriptionem sufficit. bona oritur fides, non est facti, sed iuris, dum quis iudicat licere sibi rem assumere, quia nullâ id lege prohibetur; cùm tamen lex prohibens sit, iuxta communiorem sententiâm, de quâ su- prà, asserentem inuentorem factâ diligentiâ non acquirere dominium rei inuentæ. Atqui igno- rantia iuris non est satis ad præscriptionem, sed sola ignorantia facti pro illa admittitur, vt ex professo probat P. Molina Disput. 64. pro quo & alij Auctores stant apud P. Gasparem Hur- tadum Disput. 2. Difficult. 4. quos & ille sequitur. Ex hoc autem videtur elidi resolutio nostra: so- lùm enim fundatur ex ignorantia iuris, de quâ est regula iuris in 6. quæ ait ignorantiam facti, non iuris excusare. tentiam oppositam esse probabilem, vt affirmat Cardinalis Lugo Disput. 7. num. 32. quam tenet Ioannes de Medina Codice de Restitutione Quæst. 17. & pro foro animæ Couarruuias Lib. 1. variarum Cap. 3. num. 10. & non esse improbabilem affir- mat P. Lessius Lib. 2. Cap. 6. num. 17. §. Quartò, Mala, & hoc sufficere vt possit quis se illâ tueri. Secundò in præscriptione triginta annorum, quę titulum non requirit, esse probabilissimam, vt ostendit ipse P. Lessius toto illo num. 17. cum Co- uarruuia, & aliis. Tertiò, Plures Doctores fa-<-P> @@0@ @@1@ ni, quæ titulum requirit, in iis in quibus talis error toleratur, vt ita minore, rustico, milite, muliere, & similibus; quia in illis non præsumi- tur mala fides, si aliquam diligentiam adhibue- runt. Cùm ergo qui ignorant, in casu, de quo loquimur, id quod iure statutum est, ad classem prodictam spectent, etiam illis præscriptis suffra- gatur. Videatur P. Lessius §. citato. & Cardina- lis Lugo. Pro quo & facit sententia eorum, qui- buscum sentit P. Palaus de Iustitiâ & Iure pag. 74. §. 5. asserentium non esse necessarium verum ti- tulum, sed ignorantiam, aut præsumptum suffice- re. Iuxta hoc ergo, transacto tempore ad præ- scriptionem sufficienti, etiamsi compareat rei inuentæ prior dominus, non erit obligatio resti- tuendi, quam communiter affirmant Doctores hoc titulo non extante. Quæ licet generaliter locum habeant, & non tantùm in Indiis; quia ta- men pro illis leges speciales habentur, abs re non fuerit de illis, communi adhibitâ doctrinâ, quæ prodesse alibi queat; disseruisse. Sic enim de In- diis agimus, vt prodesse omnibus cupiamus.
inde possit sibi emolumenta vendicare.
diis non extent; quia tamen Regis au- ctoritate solent Indica hæc spolia con- quiri, & acquisitionis titulus videtur esse aliquan- do legitimus, ideo de illis hoc loco non nihil ad doctrinæ complementum adiiciendum. bi Principem per legem adscribere, est iniquum. Sic Couarruuias in Regula Peccatum. Parte 3. num. 5. P. Lessius Lib. 2. Cap. 14. num. 50. vbi ait in- tolerabilem esse consuetudinem, quæ in quibus- dam locis dicitur esse, vt bona naufragantium in littus eiecta habeantur tamquàm adespota, & oc- cupentur à Gubernatore loci: sunt enim excom- municati per Bullam Cœnæ Domini. Idem au- tem esse in Principibus supremis manifestum est, vt agnoscit Dom. Solorzanus in Politicâ pag. 964. tenentque prætereà Nauarrus in Manuali Cap. 27. num. 117. P. Azor Tomo 2. Lib. 11. Cap. 11. §. Prætereà iniquæ. P. Fragosus Tomo 1. pag. 260. §. Insuper, & alij. Et præter excommunica- tionem dictam, constat ex iis, quæ de bonis in- uentis diximus Cap. præced. non enim ista peioris conditionis sunt, sed melioris, ob inhumanita- tem, quæ in eo apparet, dum miseris calamitas adaugetur, quibus oportebat de propriis bonis ritu Christiano subuenisse. conuehuntur, vt aurum & argentum sine Regio signaculo, quod in solutione quinti solet appo- ni, vel sine registro aut aliter, si inueniantur post naufragium, possunt auctoritate Regiâ per Officiales eius apprehendi. Hoc constat: quia hæc applicata sunt Fisco quomodocumque in- ueniantur, licet quod ad registrum attinet, so- leat benigniùs attrectari: est autem valde per ac-<-P>@@ <-P>cidens, quòd hoc aut alio successu detegantur. Sicut ergo quis potest ea resumere, quæ propria agnoscit, ita & Regia auctoritas. Et ita videmus fieri, neque circa hoc conscientiæ remorsu la- borari. potest retinere bona naufragio amissa, si factâ sufficienti diligentiâ non appareat eorum domi- nus. Sic Dom. Solorzanus pag. 964. citatâ, vbi & Textus, & Auctores adducit: licet sint qui re- luctentur, existimantes bonorum huiusmodi di- stributionem post factam diligentiam ad Præla- tos Ecclesiasticos pertinere, ad quos sunt defe- renda. Sic Salon. 2. 2. quæst. 66. Cap. de bonis nau- fragantium: & alij, quos ibidem adducit. Alij au- tem, licet obligationem deferendi ad Prælatos non exprimant, dicunt tamen, non obstantibus legibus, distribuenda pauperibus. Sic P. Azor suprà. §. Quod dicendum. Qui tamen Cap. 4. §. Ac proinde. Regaliam istam agnoscit. P. Fragosus suprà, quatenus citato P. Azor, videtur eius sen- tentiam amplecti, sicut & Nauarri, ac Couarru- uiæ. Couarruuias autem licet ita absolutè sentiat; in fine tamen illius §. 1. ait ex rectitudine iustitiæ posse leges Regias defendi, & fortassè in iudi- cio animæ id posse stare, scilicet post factam di- ligentiam, & obligationem restituendi, si domi- nus comparebit. Sayrus etiam Lib. 3. Cap. 8. §. A- deò autem, nobiscum sentit: sed ait de consilio Episcopi id effici posse ad defensionem. Ratio autem Assertionis est eadem, quæ pro inuentis adducta est: vnde non plus obligat, quàm lex circa illa. Et ita post factam diligentiam posse ab inueniente retineri, vt probabile sustinet P. Mendus in Bullam Cruciatæ Disput. 24. num. 182. Pontifex ergo excommunicationem contra v- surpatores bonorum dictorum fulminans, non ideô bona talia Ecclesiastici fori constituit, vt ad ipsum debeat eorum distributio pertinere: sed inhumanos homines ab huiusmodi crimine co- natur auertere animaduersione seuerâ: sicut duelli crimen pariter excommunicatione castigat, nec proptereà crimen ipsum duelli à laico retrahit tri- bunali. Et sic alia, pro quibus Sayrus Lib. 3. cap. 35. num. 1. & 13. rum, quæ pro derelictis habentur, faciliùs præ- missa Positio procedit, quia in illis occupationem etiam concedunt, qui de aliis negant, vt videri potest apud Sayrum suprà. §. Hæc autem, & seq. vbi varias adducit coniecturas, vt res pro dereli- ctis possint reputari. Vt si statim perituræ, ceu saccarum vasis inclusum; vel sint remedio amit- tendæ vllo, vt metalla in medio mari proiecta, vel liber apertus: addit autem secus esset, si clau- sus, aut pannis inuolutus, ex Glossa in L. Fal- sus D. de fortis. Sed hoc tunc videtur locum ha- bere posse, quando aliqua est spes ob terræ pro- Yüklə 14,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|