Soliq akademiyasi

Yer solig’i auditi

Т/r	Ko’rsatkichlar	O’lchov birligi	Korxona ma’lumotlari bo’yicha		Auditor ma’lumotlari bo’yicha
			Yer maydoni	Summasi		Yer maydoni	Summasi
	Yer uchastkasining umumiy maydoni,	ga	12. 4	x		12. 4	x
	Soliq solinmaydigan yer maydoni -	ga	4. 8	x		4. 8	x
	Soliq solinadigan baza	ga	7. 6	x		7. 6	x
	Yil uchun byudjetga to’lanishi lozim bo’lgan jami soliq summasi	so’m	x	25947. 7		x	25947. 7
	I chorak uchun 15 fevralgacha	so’m	x	6486. 9		x	6486. 9
	II chorak uchun 15 maygacha	so’m	x	6486. 9		x	6486. 9
	III chorak uchun 15 avgustgacha	so’m	x	6486. 9		x	6486. 9
	IV chorak uchun 15 noyabrgacha	so’m	x	6486. 9		x	6486. 9

Korxonaning yer solig’i auditini o’tkazishda auditor maxsus jadval tuzadi va ushbu jadvalni korxonaning hisob-kitobi bilan solishtirib chiqadi.

S. Yer qa’ridan foydalanganlik uchun soliq auditi. Yer qa’ridan foydalanganlik uchun soliqni tekshirishda, auditor avvalo, soliq solish ob’ektlarining to’g’riligini aniqlash zarur. Bunda soliq solish ob’ektlarining Soliq Kodeksiga muvofiq kelishini tekshiradi. So’ngra ushbu soliq stavkalarining to’g’ri qo’llanilishi O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilangan yer ostidan foydalanganlik uchun soliq stavkalariga muvofiq aniqlanadi. Bunda auditor ushbu soliq bo’yicha belgilangan imtiyozlarni ham nazarda tutishi kerak.
So’ngra auditor yer qa’ridan foydalanganlik uchun soliqni hisoblab chiqarish va to’lashning to’g’riligini ham aniqlashi lozim. Bunda u soliq to’lovchilar tomonidan yer qa’ridan foydalanganlik uchun soliq bo’yicha hisob-kitoblarni soliq organlariga taqdim etish tartibiga rioya qilinganligini Soliq Kodeksining IX bo’lim. Yer qa’ridan foydalanuvchilar uchun soliqlar va maxsus to’lovlar (42-46-boblar, 242-256-moddalar) muvofiq tekshiradi.
Yer qa’ridan foydalanganlik uchun
soliq auditi natijalari

Т/r	Тayyor mahsulotlar nomi	Soliq solina- digan baza	Soliq stavkasi, %	Yer qa’ridan foydalanganlik uchun soliq summasi	Auditor ma’lumolari bo’yicha	Farqi (+;-)
	Neft va kondensati	7331452. 69	20	1506290540	1506290540
	Тabiiy gaz	37901238. 66	30	11370371600	11370371600	-
				12876662140	12876662140	-

Yer qa’ridan foydalanganlik uchun
soliq auditi natijalari

Тayyor mahsulotlar nomi	Qazib olish hajmi, t, kub. m			Sotish hajmi
	jami	shu jumladan			naturada ifodalangan sotish hajmi (t, kub. m)	pulda ifodalangan sotish hajmi (so’m)	o’rtacha sotish bahosi (060-ustun / 050-ustun)
		sotish uchun	o’z ehtiyoji uchun
010	020	030	040		050	060	070
Neft va kondensati	52898. 0	52898. 0	-		52255. 85	7440022. 3	142. 38
Тabiiy gaz	1109017. 5	1109017. 5	-		1061250. 1	36268769. 0	34. 18

Тayyor mahsulotlar nomi	O’z ehtiyoji uchun ishlatilgan tayyor mahsulotning tannarxi	Soliq solinadigan baza
		Jami	shu jumladan
			realizatsiya qilish uchun	o’z ehtiyoji uchun
	080	090	100	110
Neft va kondensati	-	7331452. 69	7331452. 69	-
Тabiiy gaz	-	37901238. 66	37901238. 66	-

Yer qa’ridan foydalanuvchilar quyidagi soliqlar va maxsus to’lovlarni to’laydilarchilari bo’yicha alog’ida tekshiruvdvn o’tkazadi:

• 
  yer qa’ridan foydalanganlik uchun soliq;
  
• 
  qo’shimcha foyda solig’i;
  
• 
  bonus (imzoli va tijoratbop topilma bonuslar).
  

Auditor qo’shimcha foyda solig’ini tekshirishda quyidagilarga alohida e’tibor beradi:

• 
  ayrim foydali qazilmalarni (foydali komponentlarni) kavlab olishni (ajratib olishni) amalga oshiruvchi yer qa’ridan foydalanuvchilar;
  
• 
  foydali qazilmalardan ishlab chiqariladigan ayrim turdagi mahsulotlarni ishlab chiqarishni amalga oshiruvchi yuridik shaxslar bo’yicha qo’shimcha foyda solig’ini tekshiradi.
  

D. Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq auditi. Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliqni o’z faoliyatida suvdan foydalanuvchi huquqiy shaxslar to’laydilar. Bu soliqni tekshirishda soliq solish ob’ektining Soliq Kodeksining 258-moddasiga muvofiqligi aniqlanadi. So’ngra O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilangan amaldagi soliq stavkalar va Soliq Kodeksining 261-moddasiga muvofiq suv resurslaridan foydalanganlik uchun to’lanadigan soliq bo’yicha imtiyozlarning to’g’ri qo’llanilishi tekshiriladi. Auditor suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq summasini hisoblab chiqarish tartibi va hisob-kitoblarni soliq organlariga taqdim etish va soliqni to’lash muddatlariga rioya qilinishiga alohida e’tibor qaratishi lozim.
Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq yuridik shaxslar tomonidan tasdiqlangan stavkalar bo’yicha soliq solinmaydigan suv xajmlarini hisobga olgan holda, olingan suvning xajmidan kelib chiqib hisoblanadi. . Soliq bo’yicha hisob-kitoblar yil boshidan o’sib boruvchi yakunga hisobot oyidan keyingi oyning 15-kuniga qadar to’lanadi. Yilning choragi davomida suv resurslaridan foydalanganlik uchun to’laydigan solig’ining umumiy summasi eng kam ish haqining ellik baravaridan kam bo’lgan yuridik shaxslar soliqni yilning xar choragida bir marta, yil choraklari bo’yicha moliyaviy hisobotlarni topshirish uchun belgilangan muddatlarda to’laydilar. Soliq to’lovchilar (o’ishloo’ xo’jalik korxonalaridan tasho’ari) joriy yilning 15 yanvariga o’adar suvdan foydalanayotgan joydagi davlat soliq xizmati organlariga soliq to’lagani hao’idagi bildirishnomani xar oyda yoki yilning xar choragida o’rnatilgan limitdan kelib chio’ib yohud suvni yetkazib berish bo’yicha shartnomaga muvofio’ ravishda yuboradilar. O’ishloo’ xo’jalik korxonalari suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq ni bir yilda bir marta — joriy yilning 15 dekabriga o’adar to’laydilar. Yuridik shaxslarning suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq bo’yicha byudjet bilan hisob-kitoblarining buxgalterlik hisobi byudjetga qarzlar bo’yicha to’lovlar (turlari bo’yicha) schyotida olib boriladi.
Hisoblangan soliq summasi o’uyidagicha aks ettiriladi:
9400-«davr xarajatlari hisobi» schyotining debeti;
6410- «byudjetga qarzlar bo’yicha to’lovlar hisobi» schyotining krediti.
Byudjetga oid o’tkaziladigan soliq summasi o’uyidagicha aks ettiriladi:
6410- «byudjetga qarzlar bo’yicha to’lovlar hisobi» schyotining krediti;
5110- «pul vositalarining hisob» schyoti krediti.
Byudjet bilan hisob-kitoblar turlari bo’yicha alohida analitik hisob registrlarida aks ettirilib boriladi. Tekshirish natijalari auditorlik hisoboti va xulosasiga kiritiladi.

5.