Sosial ekologiya

) torpaq qoruyucu tәdbirlәr;

E) torpaqların rekultivasiyası;

369. Milli Park nәdir?

A) mühafizә olunan tәbii kompleksә malik әrazi olmaqla ekoturizmә icazә verilәn sahәdir 

D) doğru cavab yoxdur

B) Ekskursiya obyektidir

C) iqtisadi baxımdan gәlir gәtirmәyәn qoruq sahәsidir

E) tәsәrrüfata yararlı mühafizә olunan әrazidir

370. Qoruq nәdir?

A) bütün tәbiәt kompleksilәrinin tәbii vәziyyәtdә saxlanılan әrazidir

B) doğru cavab yoxdur

C) canlıların orqanizmlәrinin bәrpa olunduğu sahәdir

D) tәbii komplekslәrin qorunduğu vә tәsәrrüfat fәaliyyәtinә icazә verilәn әrazidi

E) mühafizә zolaqları olmayan әrazilәrdir

371. Demoqrafiq böhran nәdir?

1. 
   işçi qüvvәsi çatışmır
   
2. 
   urbanizasiya zәifdi
   
3. 
   әhali sıxdır
   
4. 
   işçi qüvvәsi artıqdır
   
5. 
   yaşlı әhali üstündür
   

372. Azәrbaycan әrazisindә Kür çayını çirklәndirәn şәhәrlәr:

A) Gәncә, Mingәçevir, Yevlax

B) Kürdәmir, Şәmkir, Şirvan

C) Şirvan, Göyçay ,Ucar

D) Gәncә, Zәrdab, İmişli

E) Mingәçevir, Salyan, Qazax

373. Xәzәrә әn çox çirkab gәtirәn çay:

A) Kür çayı; 

B) Lәnkәran çayı;

C) Samur çayı;

D) Volqa çayı;

E) Terek çayı;

374. Xәzәrin sәviyyә tәrәddüdünün başlıca sәbәblәri:

A) tektonik proseslәr vә çirklәnmә;

B) çirklәnmә

C) zәlzәlәlәr;

D) sürüşmәlәr;

E) iqlim vә tektonik proseslәr ;

375. Xәzәrin çirklәnmәsinin yaratdığı ekoloji problem

1. 
   bioloji resursların azalması;
   
2. 
   sahil torpaqlarının şoranlaşması;
   
3. 
   doğru cavab yoxdur
   
4. 
   mineral resursların hasilatında çәtinlik;
   
5. 
   su nәqliyyatında çәtinliklәr;
   

376. Daxili çayları daha çox çirklәndirir:

A) mәişәt vә yünqül sәnaye çirkabları;

B) kimya vә yeyinti sәnaye çirkabları;

C) qara vә әlvan metallurqiya çirkab suları;

D) dağmәdәn vә mәişәt çirkabları;

E) yeyinti vә sәnaye çirkabları;

377. Xәzәrin çirklәnmәsinin mәnfi ekoloji nәticәlәri:

A) neft hasilatınadır;

B) su bitkilәrinәdir;

C) molyuskalardır;

D) balıq ehtiyatlarındadır;

E) duz ehtiyatlarınadır;

378. Xәzәrin ekoloji problemlәrinә dair birinci Beynәlxalq Konfrans çağrılmışdır:

A) 1995-ci ildә;

B) 1990-cı ildә;

C) 1991-ci ildә

D) 1992-ci ildә;

E) 1993-cü ildә;

379. Çirklәnmiş çayların mәnfi ekoloji nәticәlәri:

A) insan sağlamlığı vә torpaq sahәlәrindәdir;

B) sәnaye qurğularınadır;

C) otlaq sәhәlәrinәdir;

D) sәnaye vә heyvandarlığadır

E) heyvandarlıq vә uzumçülüyәdir

389. Depopulyasiya prosesi nәdir?

1. 
   әhalinin getdikcә azalması
   
2. 
   Әhalinin tәbii artımı
   
3. 
   әhalinin yerdәyişmәsi
   
4. 
   әhalinin artması
   
5. 
   әhalinin hәrәkәti
   

390. Ümumi çirklәndiricilәrin neçә faizi avtomobil nәqliyyatının payına düşür?

A) 60-70%

B) 10-20%

C) 20-25%

D) 40-50%

E) 30-35%

391. Smoq hadisәsinin çox yarandığı mәkan haradır?

A) şәhәr atmosferi

B) yerin üst hissәsi

C) sәhralaşma prosesi

D) kәnd tәsәrrüfatı regionları

E) meşә zonası

392. Birinci tip ölkәlәrdә tәbii artımın vәziyyәti:

1. 
   tәbii artım getmir
   
2. 
   1-ci tipә xas deyil
   
3. 
   tәbii artım azdır
   
4. 
   tәbii artım yüksәkdir
   
5. 
   artım gәlmәlәr hesabınadır
   

393. Әhalinin sayının artımı nәdәn asılıdır?

1. 
   onun hәyat şәraitindәn
   
2. 
   tәbii şәraitdәn
   
3. 
   әhalinin yerlәşmәsindәn
   
4. 
   dövlәtin qanunlarından
   
5. 
   sayının dәyişmәsindә
   

394. Tolerant qanunu nә vaxt vә kim tәrәfindәn irәli sürülmüşdür?

1. 
   1910-cu ildә V.Şelferd
   
2. 
   1967-ci ildә K.Mrakov
   
3. 
   1980-cı ildә A.Monçadski
   
4. 
   1840-cı ildә U.Libex
   
5. 
   1958ci ildә V.Pimenta
   

395. Rusiya ekoloqu A.S.Danilevski ekologiyaya hansı anlamı verir?

1. 
   ekoloji sistemdә struktur vә funksiya
   
2. 
   ekoloji tәnzimlәmә
   
3. 
   ekoloji qanunauyğunluğu
   
4. 
   ekoloji dәyәrlәr
   
5. 
   ekoloji faktormar
   

396. İnsanlar özlәri üçün gәrәkli olan mәhsulları nәyin hesabına әldә edirlәr

1. 
   tәbiәtin
   
2. 
   istehsalın
   
3. 
   atmosferin
   
4. 
   cәmiyyәtin
   
5. 
   istehlakın
   

397. Nüvә elektotexnikası nә vaxt inkişaf etmәyә başlamışdır?

1. 
   ağır element nüvәlәrin bölünmәsi kәşf edildikdәn sonra
   
2. 
   inkişaf etmәmişdir
   
3. 
   elektrotexnikanın inkişafından sonar
   
4. 
   ETT inkişafından sonar
   
5. 
   alimlәrin yeni ixtirasından sona
   

398. Suburbanizasiya nәdir?

1. 
   şәhәr aqlomerasiyası
   
2. 
   urbanizasiya
   
3. 
   iri şәhәrlәr
   
4. 
   kәnd yaşayış mәskәnlәri
   
5. 
   kәnd vә qәsәbәlәr
   

399. İctimai fәaliyyәt zonasına daxil deyil:

A) elmi -tәdqiqat

B) ticarәt

C) kәnd tәsәrrüfatı

D) tәhsil

E) maliyyә iş mәrkәzlәri

400. Ekoloji siyasәtin prioritet istiqamәtlәrindәn biridir:

A) sağlam ekoloji mühitin yaranması

B) әhalinin işlә tәmin olunması

C) yeni texnologiyaların mәnimsәnilmәsi

D) ETT nәaliiyәtlәrinә yiyәlәnmәk]

E) biri deyil

401. Çirklәndirici mәnbәlәrinin monitorinqi dedikdә başa düşülür:

A) müәyyәn bir sahәnin

B) yerini dәyişmәyәn mәnbәyin monitorinqi

C) yerini dәyişmәyәn, bir nöqtәdә yerlәşәn mәnbәyin, hәrәkәtdә olan nәqliyyat 

vasitәlәrinin vә müәyyәn bir sahәnin

D) Hәrәkәtdә olan nәqliyyat vasitәlәrinin

E) bir nöqtәdә yerlәşәn mәnbәnin

402. Qlobal monitorinq sistemi nәdir?

A) cavabların hamısı doğrudur.

B) dünyada baş verәn proseslәrә vә yer kürәsinin biosferindә bütün ekoloji kom-ponentlәrә nәzarәtlә yanaşı ekstremal vәziyyәtlәrin yaranacağı barәdә xәbәrdarlıq etmәk.

C) yer kürәsinin atmosferindә baş verәn proseslәrә nәzarәt etmәk.

D) litosfer qatında baş verәn proseslәrә nәzarәt etmәk.

E) materiklәrin su hövzәlәrindә baş verәn proseslәrә nәzarәt etmәk.

403. Fotokimyәvi smoqun yaranma sәbәbi nәdir?

A) zәrәrli maddәlәrin konsentrasiyasından

B) bәrk maddәlәrlә kristalların qarşılıqlı tәsiri

C) kimyәvi reaksiya ilә havanın tәkrar çirklәnmәsi

D) fotokimyәvi smoq әmәlә gәlmir

E) nәqliyyat vasitәlәrinin tәsirindәn

404. әrzaq problemi hansı sәbәbdәn yaranır?

A) әhalinin sayının çox olması

B) tәminatın lazımi sәviyyәdә olmaması

C) sәhralaşma prosesinin aktivliyi

D) әhali sıxlığının azlığı

E) dünya torpaqlarının yararsız olması

405. әhalinin şәhәrlәrdә mәskunlaşması nә adlanır?

A) urbanizasiya

B) aqlomerasiya

C) miqrasiya

D) meqalopolis

E) yalançı urbanizasiya

406. Ekologiyanın әsas vәzifәsinә nә daxildir?

A) mühitin çirklәnmәsinin qarşısını almaq

B) ekosistemlәrin quruluşu

C) әrazilәrin mәnimsәnilmәsi

D) ekologiya sahәsindә araşdırmalar aparmaq

E) enerji vә materiyanın qarşılıqlı tәsirinin açılması

407. 1869-cu ildә Ekologiyanı elmlәr sırasına daxil edәn kim olmuşdur?

A) Ernest Hekkel

B) A.A.Qriqoryev

C) A.S.Danilevski

D) Ç.Darvin

E) V.İ.Vernadski

408. İnsanlar özlәri üçün gәrәkli olan mәhsulları nәyin hesabına әldә edirlәr?

A) tәbiәtin

B) cәmiyyәtin

C) atmosferin

D) istehlakın

E) istehsalın

409. Ekologiya elmi nәyi öyrәnir?

A) canlı orqanizmlәr ilә mühit arasındakı әlaqәlәri

B) canlı orqanizmlәrlә resurslar arasındakı әlaqәni

C) canlı alәmin vәziyyәtini

D) mühitin çirklәnmәsini

E) tәbii resursların yerlәşmәsini

410. Ekologiyanın әsas tәdqiqat obyekti nәdir?

A) ekoloji sistem

B) flora vә fauna

C) atmosfer

D) ekoloji marketinq

E) ekoloji lizinq

411. BMT-nin ştabı hansı şəhərdədir? 

1. 
   Nyu-York
   
2. 
   Paris 
   
3. 
   Moskva
   
4. 
   Vaşinqton
   
5. 
   London
   

412. Ekoloji qanun pozuntularına görə vətəndaşlara və hüquqi şəxslərə hansı 

cəzalar tətbiq olunur? 

1. 
   cərimə olunma, işdən çıxarılma, məsuliyyətə cəlb olunma
   
2. 
   inzibati, administrativ, hüquqi cəzalar
   
3. 
   inzibati, maddi cəzalanma, işdən çıxarılma
   
4. 
   administrativ, hüquqi, maddi cəzalanma
   
5. 
   məsuliyyətə cəlb olunma,administrativ, hüquqi cəzalar 
   

413. Əhalini  elm hansıdır? 

1. 
   demoqrafiya;
   
2. 
   biologiya öyrənən ;
   
3. 
   iqtisadi coğrafiya;
   
4. 
   əhali və sosial ekologiya;
   
5. 
   ekologiya;
   

414. Dünyada suvarmaya işlәdilәn suyun әn çoxu hansı ölkәlәrin payına düşür?

1. 
   Çinin, Hindistanın, Pakistanın
   
2. 
   Rusiyanın, Özbәkistanın, Fransanın
   
3. 
   Braziliyanın, ABŞ-ın, Kanadanın
   
4. 
   Misirin, Argentinanın, İranın
   
5. 
   Türkiyәnin, Azәrbaycanın, Türkmәnistanı
   

415. Dünya əhalisinin orta sıxlığı hər km²-ə neçə nəfərdir? 

A) 41

1. 
   58
   
2. 
   44
   
3. 
   27
   

E) 36

416. Dünyanın ən çoxmillətli ölkəsi hansıdır? 

1. 
   Hindistan
   
2. 
   RF
   
3. 
   Çin 
   
4. 
   Argentina
   
5. 
   Iran
   

417. Əhali sayının getdikcə azalması necə adlanır? 

1. 
   demoqrafik böhran
   
2. 
   demoqrafik partlayış;
   
3. 
   depopulyasiya;
   
4. 
   immiqrasiya;
   
5. 
   miqrasiya;
   

418. Biosferin noosferә çevrilmәsi tәlimini hansı alim irәli sürmüşdü?

A) V.İ.Vernadski

B) D.P.Marş

C) fransız alimlәri

D) A.P.Vinoqradov

E) alman alimlәri

419. Ekologiya sözü hansı mәşәlidir?

A) yunan

B) türk

C) alman

D) rus

E) ingilis

420. әhali artımının yaratdığı problemlәrә aid deyil:

A) tәhsil

B) xammal

C) enerji

D) ekoloji

E) әrzaq

421. әhalinin sayının artıb azalması hansı siyasәtdә tәnzimlәnir?

A) dövlәtin demoqrafik siyasәti ilә

B) dövlәtin iqtisadi siyasәti ilә

C) ölkәnin әhaliyә münasibәti ilә

D) әhalinin elmi sәviyyәsi ilә

E) demoqrafik partlayışda

422. İri şәhәrlәrdә çirklәnmә dәrәcәsini artıran sәbәblәrdәn hesab edilir:

A) nәqliyyat vasitәlәri

B) istirahәt zonaları

C) transmilli otellәr

D) şosse yolları

E) mәdәni abidәlәr

423. Şәhәr mühitini çirklәndirәn mәnbәlәrdәn biridir: