SosiologiYA. Sosial psiXologiYA. Sİyasət sociology social pshychology politics 2022 Cild 2, n 3

SOSĠOLOGĠYA. SOSĠAL PSĠXOLOGĠYA. SĠYASƏT
SOCIOLOGY. SOCIAL PSHYCHOLOGY. POLITICS 2022 Cild 2, N 3 
65-73 
 

---

~ 68 ~ 
yerine Ebû Cafer geçti. Yeni tahta çıkmış Ebû Cafer 759 yılında el-Cezîre, Azerbaycan ve 
Ermeniyye‘ye vali olarak Yezîd bin Useyd es-Süleni‘yi tayin etti. X. Yüzyıldan başlayarak bu 
bölgelerde üretim arttı. Bunun sonucunda önemli bir kent olan Bakü, büyük bir ticaret merkezi 
haline geldi. Yapılan arkeolojik çalışmalar sonucunda Bakü‘de bulunan Abbâsi sikkeleri kentin 
önemli bir ticaret merkezi olduğunun da kanıtıdır [2, s.72]. 
Çarlık Rusya‘sının döneminde Bakü‘ye baktığımızdaysa, kent ekonomik anlamda oldukça 
gelişti. İlk kez petrol kuyusu kazıldı ve ilk kez Bakü topraklarından petrol çıkartıldı. 19. yüzyılın 
başlarında Çarlık Rusyası'nın Güney Kafkasya'ya yaptığı büyük çaplı saldırı sonucunda Kuzey 
Azerbaycan hanlıkları birbiri ardına yıkıldı. Bakü Hanlığı'nın 6 Ekim 1806'da işgali sonucunda 
Bakü, Rus İmparatorluğu'nun denetimine girdi. O zamanlar Bakü, İçeri Şehir ve kale duvarlarının 
dışında inşa edilmiş birkaç binadan oluşuyordu. 1807'de Bakü'nün 500 hanesi ve 3.000 nüfusu 
vardı, ancak nüfus arttıkça şehir kale duvarlarının ötesine genişledi. 1813 Gülistan barışına göre, 
Bakü de dahil olmak üzere Kuzey Azerbaycan'ın Rus İmparatorluğu'na ilhakı onaylandı. 1849 
yılında şehirdeki hane sayısı 1.600'e, nüfus ise 8.120'ye ulaşmıştır. Yirminci yüzyılın başlarında, 
Bakü sadece büyük bir ekonomik merkez değil, aynı zamanda Rus İmparatorluğu'nun hayatında 
önemli bir siyasi ve kültürel merkezdi [8, s.55-56]. 
SSCB dönemine baktığımızdaysa, kentin teknolojik, ekonomik ve petrol alanlarında oldukça 
ilerlediğini görmekteyiz. Azerbaycan Halk Cumhuriyeti'nin dağılmasından sonra, iktidar 
Azerbaycan Askeri-Devrimci Komitesi'nin eline geçti. Nisan 1920'de Bakü, Azerbaycan Sovyet 
Sosyalist Cumhuriyeti'nin - Azerbaycan SSC'nin başkenti oldu. 1921-1925'te Bakü'de petrol üretimi 
neredeyse iki katına çıktı. 1926-1927'de Bakü'de birçok fabrika, vb. yeni sanayi kuruluşları açıldı. 
Temmuz 1926'da Bakü'yü Balakhanı, Sabunçu ve Surakhanı maden bölgelerine bağlayan demiryolu 
yapıldı. Bakü'de 10 yeni petrol rafinerisi inşa edildi. Petrol sahaları yeni ekipmanlarla donatıldı. 
Bakü'nün brüt sanayi üretimi 2,2 kat, petrol üretimi 3 kat arttı. Teknolojideki gelişmeler sanayiye 
uygulandı. 1970-1980'de Bakü'nün ekonomisi ve kültürü daha da gelişti. Hem Azerbaycan'da 
üretilen hem de diğer müttefik cumhuriyetlerden ithal edilen ham petrolün işlendiği Bakü'de 
modern teknolojilere dayalı yeni petrol arıtma tesisleri (YBNZ ELOU-AVT) kuruldu. Radyo 
mühendisliği ve diğer yeni endüstriler ortaya çıktı. Bakü'de bir klima fabrikası, birkaç modern dikiş 
ve ayakkabı fabrikası, bir şampanya fabrikası inşa edildi ve faaliyete geçti, petrol rafinerilerinde bir 
dizi cihaz otomatikleştirildi, yeni bir metro hattı yapıldı vb. gelişmeler oldu [27].