Çek; niteliği yönünden bir havaledir.Poliçeye benzer ancak kural olarak vade yoktur. Ticari hayatta en çok kullanılan kıymetli evraklardan biridir.Kural olarak vade olmadığından görüldüğünde ödenmesi gereklidir.Ancak Türk ticari yaşamında teamül gereği uzun zaman sonrasında ödenecek çek düzenlemek yaygındır.Bu şekli ile yine ibraz edildiği zaman ödeme tarihine bakılmaksızın ifa edilmesi yasa gereğidir.Çekin yazılış biçimi aşağıdaki gibidir.
Çek; niteliği yönünden bir havaledir.Poliçeye benzer ancak kural olarak vade yoktur. Ticari hayatta en çok kullanılan kıymetli evraklardan biridir.Kural olarak vade olmadığından görüldüğünde ödenmesi gereklidir.Ancak Türk ticari yaşamında teamül gereği uzun zaman sonrasında ödenecek çek düzenlemek yaygındır.Bu şekli ile yine ibraz edildiği zaman ödeme tarihine bakılmaksızın ifa edilmesi yasa gereğidir.Çekin yazılış biçimi aşağıdaki gibidir.
İşbu çek karşılığında hamiline veya…………..’ya veya emrine 100.000.000 TL ödeyiniz.
Keşideci
hesap no Şirket Ünvanı (Ad ve soy ad)
Vergi No (TC kimlik no) imza
Deniz Ticaret Hukukunun konusunu gemi ile denizlerde yolcu ve yük taşıma işleri ile ilgili konular oluşturur.Yalnızca Ticaret kanunda gemi ile yapılan ulaştırma işleri düzenlenmiştir.kanunda geminin tanımı şöyledir;”tahsis edildiği gayeye uygun olarak kullanılması,denizde hareket etmesine imkanına bağlı olan ve küçük olmayan her tekne gemi sayılır”.Bu gemiler arasında sadece ticari amaç taşıyan gemiler önemlidir.denizde kazanç elde temek için tahsis edilen veya fiilen bu maksat için kullanılan her türlü gemi ticaret gemisidir.gemisini kendi yararına deniz ticaretinde kullanan kimseye donatan denir.Bu kimse tüzel kişi veya gerçek kişi olabilir.Gemiyi sevk ve idare eden kişiye de kaptan denir.Kaptan donatan veya temsilcisi tarafından tayin olunur.
Ticaret Kanunun düzenlediği sigorta isteğe bağlı ve sözleşme ile düzenlenir.Bununla sigorta yapan prim karşılığında ,bir kişinin para ile ölçülebilir bir menfaatini zarara uğratan tehlikenin meydana gelmesi halinde,tazminat vermeyi ve sair edaları yerine getirmeyi üzerine alır.Sigorta sözleşmesi yazılı olarak yapılır fakat şekle bağlı olup olmadığı tartışmalıdır.Tarafların hak ve borçlarını gösteren ve sigortacı tarafından sigorta edilene imzaları nedeni ile verilen belgeye sigorta poliçesi denir.Ticaret kanununa göre malvarlığı sigortası ve hayat sigortası veya hayat için önemli sayılan unsurlar için sigorta yapılabilir.
Ticaret Kanunun düzenlediği sigorta isteğe bağlı ve sözleşme ile düzenlenir.Bununla sigorta yapan prim karşılığında ,bir kişinin para ile ölçülebilir bir menfaatini zarara uğratan tehlikenin meydana gelmesi halinde,tazminat vermeyi ve sair edaları yerine getirmeyi üzerine alır.Sigorta sözleşmesi yazılı olarak yapılır fakat şekle bağlı olup olmadığı tartışmalıdır.Tarafların hak ve borçlarını gösteren ve sigortacı tarafından sigorta edilene imzaları nedeni ile verilen belgeye sigorta poliçesi denir.Ticaret kanununa göre malvarlığı sigortası ve hayat sigortası veya hayat için önemli sayılan unsurlar için sigorta yapılabilir.
Ayrıca zorunlu sigorta türü de vardır.Buna sosyal sigorta denir ve iş hukuku konusuna girer.Bağ-Kur ve Emekli sandığı gibi kurumlarda sigorta kurumlarıdır.
Denizlerde olduğu gibi hava taşımacılığınında artması sonucu hava ticareti doğmuştur.Devletlerin deniz ve kara ülkeleri üzerine tesadüf eden havadaki egemenlik haklarının niteli,ği ve genişliği ile ilgili bulunmasından dolayı Kamu Hukuku alanına da giren hava hukuku henüz yeni bir hukuk dalıdır.
Günümüzde yaşanan teknolojik gelişmeler sonucu bilimsel eserler,sanat eserleri ve buluşlar gibi yaratıcılık unsuru taşıyan değerler herkesce ulaşılabilir olmuştur.Bu durum hem iyi hemde kötü gelişmelere neden olmaktadır.Emek harcanarak yaratılan şeylerin taklit edilmek veya alıntı yapılarak yaratan veya bulan kişiye zarar verecek o kişinin ekonomik kazancını engelleyecek şekilde çoğaltılmasının önüne geçilmek için daha önce var olan kuralların çerçevesinin genişletilmesi ile başka bir takım hukuk kurallarına ihtiyaç doğmuştur.
Fikir ve sanat eserleri bilim,edebiyat eserleri,bilgisayar yazılımları,müzik,güzel sanatlar ve sinema eserleri sahiplerinin haklarının korunmasını ve kullanılmasını düzenleyen hukuk dalıdır.Ülkemizde olduğu gibi dünyada da gelişim halinde bulunan bir hukuk dalıdır.Fikir ve sanat eseri üzerindeki haklar maddi olarak görülebilir ve tesbit edilebilir haklar olmadığından gayrımaddi mal olarak yorumlanır ve üzerindeki haklara da mutlak haklar veya telif hakları denir.Bu hukuk dalı sözkonusu bu haklar ile ilgilidir.
Sınai Mülkiyet Hakları Hukuku ;teknolojinin geliştiği ve bundan yararlanarak ticari hayatın hız kazandığı günümüzde yaratıcılığın teşviki ve korunması için büyük önem taşımaktadır.Başlıca sınai mülkiyete konu olan haklar,patent,marka ve endüstriyel tasarımdır.
"Sınai Mülkiyet" kavramı genel tanımı ile, sanayide ve tarımdaki buluşların, yeniliklerin, yeni tasarımların ve özgün çalışmaların ilk uygulayıcıları adına veya ticaret alanında üretilen ve satılan malların üzerlerindeki üreticisinin veya satıcısının ayırdedilmesini sağlayacak işaretlerin sahipleri adına kayıt edilmesini ve böylece ilk uygulayıcıların ürünü üretme ve satma hakkına belirli bir süre sahip olmalarını sağlayan gayri maddi bir hakkın tanımıdır. Sınai Mülkiyet hakları aşağıda tanımlanan konuları kapsamaktadır:
PATENT NEDİR ?
Buluş Nedir?, Patent Nedir?
Buluş, "tarım dahil, sanayideki herhangi bir spesifik sorunun çözümü" olarak tanımlanır.
Patent, buluş sahibinin buluş konusu ürünü belirli bir süre üretme, kullanma, satma veya ithal etme hakkıdır. Bu hakkı gösteren belgeye de patent denir. Geleneksel terminoloji ile sınai mülkiyet haklarının içinde önemli bir yer tutan "patent hakkı", özellikle teknoloji transferinin aracı olması bakımından gelişmekte olan ülkeleri daha çok ilgilendiren maddi olmayan bir mala ilişkin haktır.
4- Araştırma geliştirme sonuçlarının açıklanarak, teknik bilginin yaygınlaştırılması.
Bu amaçlara ulaşmak üzere geliştirilen patent sistemi, buluş sahiplerinin buluşlarını, başkalarının kolayca anlayabileceği ve bundan yararlanarak daha iyi çalışmalar yapabileceği biçimde ayrıntılı olarak açıklamaları karşılığında kendilerine, buluş konusu ürünü üretme, kullanma ve satma konusunda belirli bir süre ayrıcalık veren bir sitemdir. Buluş sahibinin ödüllendirilerek buluş yapmanın özendirilmesi ve buluşlarla ilgili bilginin ortaya koyulması, bu bilgiler ışığında yeni kişilerin yeni buluşlar yapabilmelerini ve bu buluşların sanayiye uygulanmasını sağlamakta ve böylece ülkedeki ekonomik gelişmeye büyük katkı sağlanmaktadır.
Yenilik, başvuru yapılmadan önce başkaları tarafından yazılı, sözlü ya da uygulanarak açıklanmamış olmak anlamında mutlak yeniliktir. Tekniğin bilinen durumunun aşılması kriteri ise "konuda uzman bir kişinin kolayca düşünüp uygulamaya koyamayacağı" nitelik anlamındadır. Sanayiye uygulanabilirlik, buluşun tümüyle kuramsal olmak yerine pratiğe uygulanabilir özellik taşıması demektir.
Türkiye’de biri incelemesiz; diğeri incelemeli olmak üzere iki çeşit patent sistemi vardır. İncelemesiz sistemde, ülkemizde mali kaynakları kısıtlı olan buluş sahiplerine ucuz, süratli, ancak süresi nisbeten kısıtlı, 7 yıllık bir koruma sağlanmaktadır. İncelemeli sistemde işlemler daha uzun sürmekte, ancak incelemeli patent, başvurunun patentlenebilirlik kriterlerine sahip olup olmadığını gösteren bir inceleme raporuna dayanarak verildiği için daha sağlam ve daha uzun bir koruma elde edilmektedir. İncelemesiz patent, gerekli şartlar yerine getirilmek ve incelenmek şartıyla incelemeli patente dönüştürülebilmektedir.
Türkiye’de biri incelemesiz; diğeri incelemeli olmak üzere iki çeşit patent sistemi vardır. İncelemesiz sistemde, ülkemizde mali kaynakları kısıtlı olan buluş sahiplerine ucuz, süratli, ancak süresi nisbeten kısıtlı, 7 yıllık bir koruma sağlanmaktadır. İncelemeli sistemde işlemler daha uzun sürmekte, ancak incelemeli patent, başvurunun patentlenebilirlik kriterlerine sahip olup olmadığını gösteren bir inceleme raporuna dayanarak verildiği için daha sağlam ve daha uzun bir koruma elde edilmektedir. İncelemesiz patent, gerekli şartlar yerine getirilmek ve incelenmek şartıyla incelemeli patente dönüştürülebilmektedir.
1.İncelemesiz Patent Verme Usulü ile tanınan koruma süresi 7 senedir.Uzatılamaz.
2.İncelemeli Patent verme Usulü ile tanınan koruma süresi 20 yıl olup uzatılması mümkün değildir.
Türkiye'de ve dünyada yeni olan ve sanayiye uygulanabilen buluşların sahiplerine belirli bir süre (10 yıl), bu buluş konusu ürünü üretme ve pazarlama hakkının tanınmasıdır.
Türkiye'de ve dünyada yeni olan ve sanayiye uygulanabilen buluşların sahiplerine belirli bir süre (10 yıl), bu buluş konusu ürünü üretme ve pazarlama hakkının tanınmasıdır.
Faydalı model belgesi verilmesi işlemleri, patent verilmesine oranla, hem zaman hem de masraf açısından daha elverişlidir. Faydalı model koruması elde etme işlemlerinin basit ve ucuz olmasının, özellikle küçük ve orta ölçekli sanayicilerimizin ve araştırma kuruluşlarımızın buluş yapmalarını ve bunları sanayiye uygulamalarını özendireceği düşünülmüştür. Diğer taraftan, özellikle günümüzde, küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin gerçekleştirdiği yeniliklerin, rakiplerce hemen hemen aynısının yapılarak taklit edilmesi tehlikesi mevcuttur. Küçük ve orta büyüklükteki bu işletmelerin, mütevazi de olsa, bu buluşlarını faydalı model belgesi vererek korumak, onların ekonomik varlıklarının idamesine hizmet edecektir. Başka bir deyişle, faydalı model koruması, tecavüz fiillerine karşı, patent korumasına oranla daha çabuk ve seri bir işlev görecek şekilde düzenlenmiştir
Birinci grupta; patent hakkı sahibi olarak belirtilmesi gereken kimlik bildiriminin gerçeğe aykırı olarak yapılması; patent koruması olan bir eşya veya ambalajı üzerine konulmuş, patent koruması olduğunu belirten işaretin, yetkisi olmadan kaldırılması; bir kişinin kendisini haksız olarak patent başvurusu veya patent hakkı sahibi olarak göstermesi durumları tanımlanmış ve bu durumda suçlular hakkında üçyüz milyon liradan altıyüz milyon liraya(*) kadar ağır para cezası ve bir yıldan iki yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür.
İkinci grupta ise; mevcut olmadığını veya üzerinde tasarruf yetkisi bulunmadığını bildiği veya bilmesi gerektiği halde, patent korumasına ilişkin mevzuatın devir ve intikal, rehin ve haciz ile ilgili maddelerinde yazılı haklardan birini veya bu haklarla ilgili lisansı, başkasına devretme veya verme veya rehnetme veya bu haklar üzerinde herhangi bir tasarrufta bulunulması, korunan bir patent hakkının sahibi olmadığı veya koruma süresi bittiği veya herhangi bir sebeple patent hakkının hükümsüzlüğü veya patent korumasından doğan hakkının sona ermesi durumlarında; kendisinin veya başkasının imal ettiği veya satışa çıkardığı eşyaya veya ambalajlarına veya ticari evrakına veya ilanlarına, hukuken korunan bir patent hakkı ile ilgili olduğu kanısını uyandıracak şekilde, işaretler koyma veya bu amaçla yazılı ve görsel basındaki ilan ve reklamlarda, bu tarzda yazı, işaret veya ifadelerin kullanılması durumları tanımlanmış ve bu durumda suçlular hakkında altı yüz milyon liradan bir milyar liraya(*) kadar ağır para cezası ve iki yıldan üç yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür.
İkinci grupta ise; mevcut olmadığını veya üzerinde tasarruf yetkisi bulunmadığını bildiği veya bilmesi gerektiği halde, patent korumasına ilişkin mevzuatın devir ve intikal, rehin ve haciz ile ilgili maddelerinde yazılı haklardan birini veya bu haklarla ilgili lisansı, başkasına devretme veya verme veya rehnetme veya bu haklar üzerinde herhangi bir tasarrufta bulunulması, korunan bir patent hakkının sahibi olmadığı veya koruma süresi bittiği veya herhangi bir sebeple patent hakkının hükümsüzlüğü veya patent korumasından doğan hakkının sona ermesi durumlarında; kendisinin veya başkasının imal ettiği veya satışa çıkardığı eşyaya veya ambalajlarına veya ticari evrakına veya ilanlarına, hukuken korunan bir patent hakkı ile ilgili olduğu kanısını uyandıracak şekilde, işaretler koyma veya bu amaçla yazılı ve görsel basındaki ilan ve reklamlarda, bu tarzda yazı, işaret veya ifadelerin kullanılması durumları tanımlanmış ve bu durumda suçlular hakkında altı yüz milyon liradan bir milyar liraya(*) kadar ağır para cezası ve iki yıldan üç yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür.
Üçüncü grupta ise patent haklarına tecavüz sayılan fiillerden birini işleyenler hakkında, altı yüz milyon liradan bir milyar liraya(*) kadar para cezası ve iki yıldan dört yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür. Ayrıca, haklarında bu tür suçlardan dolayı cezalara hükmolunanların, varsa işyerlerinin bir yıldan az olmamak üzere kapatılması ve aynı süre ticaretten men edilmeleri hüküm altına alınmıştır.
Bilgisayar programları ve yarı iletkenlerin topografyalari hariç olmak üzere, endüstriyel yolla veya elle üretilen herhangi bir nesnenin yanısıra bileşik bir sistem veya bunu oluşturan parçaları, setler, takımlar, ambalajlar gibi nesneleri, birden çok nesnenin veya sunuşun birarada algılanabilen bileşimleri, grafik sembolleri ve tipografik karakterleri içine alan ürün yelpazesinde yer alan ürünlerin kendilerinin veya bir parçasının yenilik ve ayırt edici niteliğe sahip olmak şartıyla dış görünümlerinin koruma kapsamı altına alınmasıdır.
Başvuru sahibi, tasarımı veya tasarımın uygulandığı ürünün tescilini 4 defa yenilemek suretiyle 25 yıla kadar üretme hakkına sahip olacaktır.
Aşağıda yazılı fiiller tasarım hakkına tecavüz sayılır:
Aşağıda yazılı fiiller tasarım hakkına tecavüz sayılır:
1. Tasarım hakkı sahibinin izni olmaksızın tasarımın aynını veya belirgin bir şekilde benzerini yapmak, üretmek, piyasaya sunmak, satmak, sözleşme akdi için icabda bulunmak, kullanmak, ithal etmek ve bu amaçlarla depolama, elde bulundurmak.
2. Tasarım belgesi sahibi tarafından sözleşmeye dayalı lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devir etmek,
3. Yukarıda bahsedilen fıillere iştirak veya yardım veya bunları teşvik etmek veya hangi şekil ve şartlarda olursa olsun bu fiillerin yapılmasını kolaylaştırmak,
4. Kendisinde bulunan ve haksız olarak üretilen veya ticaret alanına çıkarılan eşyanın nereden alındığını veya nasıl sağlandığını bildirmekten kaçınmak.
5. Gasp.
Tasarım başvurusu bu konudaki Kanun Hükmünde Kararnamenin 34 üncü maddesine göre yayımlandığı takdirde, başvuru sahibi, tasarıma vaki tecavüzlerden dolayı hukuk ve ceza davası açmaya yetkilidir. Tecavüz eden, başvurudan veya kapsamından haberdar edilmiş ise, başvurunun yayımlanmış olmasına bakılmaz. Tecavüz edenin kötü niyetli olduğuna mahkeme tarafından hükmolunursa, yayından önce de tecavüzün varlığı kabul edilir.
koruma kapsamındaki tasarımın tescilli olduğuna ilişkin kaydın ürün, ambalaj veya fatura üzerine konulmamış olması, eylemi tecavüz olmaktan çıkarmaz.
Tescil işaretleri kusurun değerlendirilmesi sırasında dikkate alınır.
Bir Ülkede Tescil Edilen Endüstriyel Tasarımın,markanın,patentin,faydalı modelin Tüm Dünyada Geçerli Olacağı Düşüncesi Kamuoyunda Yaygındır? Bu Doğru Mudur?
Bir ülkede tescil edilen sınai mülkiyert hakının tüm dünyada geçerli olacağı düşüncesi tamamen yanlıştır. Türkiye'de başvurusu yapılan ve tescil edilen bir sınai mülkiyet hakkının sadece Türkiye sınırları içinde söz konusu kanunun getirdiği koruma hakkından yararlanır. Bu nedenle, ayrıca koruması istenilen her ülkede, o ülkenin mevzuatına göre başvuruda bulunularak tescil ettirme imkanı vardır.
Lahey anlaşmasına katılım sonucunda sınai mülkiyet haklarının Uluslararası Tescilinin WIPO aracılığıyla yapılması sonucunda birden fazla ülkede tek bir ücretle, tek bir büro vasıtasıyla koruma sağlanabilecektir.
