So‘z yasalishi (derivatsiya). So‘z yasalishi haqida ma’lumot reja


-oq): bezak, taroq, o‘roq, ko‘rik, bezak, yutuq; -indi



Yüklə 26,75 Kb.
səhifə2/5
tarix05.10.2023
ölçüsü26,75 Kb.
#129710
1   2   3   4   5
Derivatsiya

-oq): bezak, taroq, o‘roq, ko‘rik, bezak, yutuq; -indi: qirindi, chiqindi, oqindi va
shu kabi.
3. O‘rin-joy otini yasovchi qo‘shimchalar: -loq: toshloq, qumloq, toshloq;
-iston: guliston, O‘zbekiston, Turkiston; -goh: sayilgoh, oromgoh, janggoh; -zor: 
gulzor, tokzor, anjirzor kabi.
4. Mavhum ot yasovchi qo‘shimchalar: -lik: go‘zallik, yaxshilik, yomonlik
eskilik; -chilik: pishiqchilik, arzonchilik, kamchilik; -garchilik: xafagarchilik, 
sharmandagarchilik, serogarchilik; -ch: quvonch, ishonch, ovunch kabi.
II. Sifat yasovchi qo‘shimchalarga quyidagilar kiradi. -li: aqlli, unumli, 
hashamatli; -siz: kuchsiz, bilmisiz, uquvsiz; -gi (-ki, -qi): yozgi, kuzgi, ichki, 
tashqi; -gin (-kin, -qin, -g‘in): g‘amgin, keskin, so‘lg‘in, jo‘shqin; -gir (-kir,-qir,-
g‘ir): sezgir, keskir, olg‘ir, chopqir; -q (-oq, -iq, -uk): qoloq, yaltiroq, siniq, yetuk;
-iy, -viy: zamnaviy, mafkuraviy, ilmiy, ommaviy; -chan: harakatchan, ishchan, 

uyatchan; -qoq, -g‘oq: urishqoq, yopishqoq, toyg‘oq; -simon: tuxumsimon, 
oltinsimon, odamsimon; -aki: qalbaki, yuzaki, zo‘raki: -ag‘on: bilag‘on, opag‘on, 
yotag‘on; -kor, -gar: fidokor, isyonkor, javobgar, da’vogar; -cha: o‘zbekcha, 
inglizcha, xitoycha; -don: qadrdon, bilimdon, gapdon; -dor: puldor, dimog‘dor, 
salmoqdor kabi.
Ta’kidlash kerakki, faqat sifat so‘z turkumida old qo‘shimchalar uchraydi.
Masalan: bo+obro‘, no+mard, be+hayo, ba+savlat kabi.
III. Fe’l yasovchi qo‘shimchalar quyidagilar: -la: yaxshila, yomonla, ishla, 
sekinla; -lan: otlanmoq, ajablanmoq, taajjublanmoq; -lash: birlashmoq, 
o‘rtoqlashmoq, salomlashmoq: -(a)r: yasharmoq, oqarmoq, qisqarmoq; -(a)y: 
qoraymoq, ozaymoq, ko‘paymoq; -a: sanamoq, yashamoq, qonamoq; -sira: 
xavfsiramoq, 
gumonsiramoq, 
sensiramoq; 

Yüklə 26,75 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin