SöZCÜk türleri İSİmler

6. SINIF

TÜRKÇE DERSİ ÇALIŞMA KÂĞIDI

“SÖZCÜK TÜRLERİ – İSİMLER”

ADI:

SOYADI:

A.İSİMLER(ADLAR)
Varlık ve kavramları karşılayan sözcüklere ad(isim) denir.

İsimler kendi içlerinde şu şekilde incelenir:

1. Varlıklara Verilişine Göre İsimler: Aynı türden varlıkların ortak adı olan isimlere cins isim; tek olan ve benzeri bulunmayan varlıkları karşılayan isimlere özel isim denir. Örnek:

• 
  Kedi, tahta, insan, araba, kitap vb. cins isimdir.
  

• 
  Ankara, Bolu Dağı, Orhan, Türk vb. özel isimdir.
  

Not: Kişi isimleri, hayvanlara verilen isimler, ülke, şehir, ilçe, köy, mahalle, cadde isimleri, millet, dil, din isimleri özel isimdir.

2. Varlıkların Özelliğine Göre İsimler: Duyu organlarından herhangi biriyle algılanabilen isimlere somut isim; duyu organlarıyla algılanamayan isimlere soyut isim denir. Örnek:

• 
  Masa, kelebek, rüzgâr, parfüm vb. somut isimdir.
  

• 
  Hayal, dostluk, sevinç, rüya vb. soyut isimdir.
  

3. Sayılarına Göre İsimler: Sayıca tek bir varlığı anlatan isimlere tekil isim; sayıca birden çok varlığı anlatan isimlere çoğul isim denir. Çokluk eki almadığı hâlde birden çok varlığı karşılayan isimlere topluluk ismi denir. Örnek:

• 
  Taş, kalem, kitap vb. tekil isimdir.
  

• 
  Taşlar, kalemler, kitaplar vb. çoğul isimdir.
  

• 
  Orman, sürü, düzine vb. topluluk ismidir.
  

AŞAĞIDAKİ UYARILARA DİKKAT EDELİM

1. 
   –lar/-ler eki eklendiği sözcüğe çoğulluktan başka anlamlar da katar:
   

Sınavı kazanınca dünyalar benim oldu.
Bu vatan daha nice Mustafa Kemal’ler yetiştirecek.
Ahmet bir seksen boylarındaydı.
Teyzemler de bize gelecek.
Kaymakam Bey’ler henüz teşrif etmedi.

2. 
   Somut ve soyut anlamlılık cümledeki anlamla belirlenir. İlk anlamıyla soyut bir ad somut anlam; somut bir ad da soyut bir anlam kazanabilir:
   

Evin duvarları oldukça renkliydi.
Aramızda bir duvar var sanki birbirimizi anlamıyoruz.
Işıkları söndürdü ve derin bir uykuya daldı.
Gözlerindeki ışıkla herkese neşe veriyor.

3. 
   İsimlerde küçültme –cik, -ceğiz, -cek ekleriyle yapılır. Bu ekler isme küçüklük, miniklik anlamlarının yanında sevgi, acıma gibi anlamlar da katabilir:
   

Adamcağız çok yorulmuş.
Yavrucak hemen uyuyakaldı.
Yağmurdan yollarda derecikler oluştu.
Bu oyuncak sadece bir liracık mı?
Böylelerine yazar değil, yazarcık denir.

B. İSİMLER – KISA CEVAPLI SORULAR

1. 
   Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerin taşıdığı özellikleri tablodaki boşluklara yazın.
   

Cümle	Özel – Cins	Tekil – Çoğul Topluluk	Somut – Soyut
Sınıfça bu hafta müzeleri gezdik.
Erzurum’un dağları karlıdır, geçilmez.

2. 
   Aşağıdaki paragrafta altı çizili sözcükleri özelliğine göre uygun yere yazın.
   

Soyut İsimler

Somut İsimler

Ne büyük bir şans olmuştu o bir günlük işi kabul etmesi. Ertesi gün hava kararmaya başlayınca çok yorulmuş olmasına rağmen biraz para kazanmanın sevinciyle evinin yolunu tutmuştu. Aldığı gündeliği biriktirip belki küçük bir servete sahip olabileceği hayali ile dalgın bir şekilde yürürken aralarından geçmeye çalıştığı insan kalabalığını fark etmemişti bile.

3. 
   Aşağıdaki paragrafta altı çizili sözcükleri özelliğine uygun yere yazın.
   

Çoğul İsimler

Tekil İsimler

Şehir meydanında büyük bir kalabalık vardı. Bütün şehir halkı, küçüğünden büyüğüne, İpek Yolu kervanını karşılayacaktı. Kervanın her gelişinde İstanbul halkı için heyecanlanır, alacakları eşyaların hayalini kurardı. Çünkü bu eşyalar Uzakdoğu’dan İstanbul’a kadar uzanan farklı kültürlerin etkisiyle ortaya konan ürünlerdi. İstanbul, İpek Yolu’nun önemli geçiş noktalarından biriydi.



Topluluk İsimleri

4. 
   Aşağıdaki paragrafta altı çizili sözcükleri özelliğine uygun yere yazın.
   

Cins İsimler

Özel İsimler

Abdülhak Şinasi Hisar, 1883 – 1936 yılları arasında yaşamıştır. İstanbul’da bir yalıda doğduğu için Soyadı Kanunu’ndan sonra adına Hisar’ı eklemiştir. Yemeklerini lüks lokantalarda yiyen yazarımızın en önemli özelliği titiz oluşudur. Mikrop korkusu yüzünden tramvay ve otobüse binmezmiş. Meyve yemez, meyveden nefret edermiş. Sebebi ise meyvelerin çiğ olmasıymış.