Sözcükte ve Söz Obeklerinde Anlam "Sözcük" Nedir?



Yüklə 2,47 Mb.
səhifə10/16
tarix31.05.2018
ölçüsü2,47 Mb.
#52236
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   16

Hunlar: Avrupa Hun Devleti Avrupa'da kurulan ilk Türk devletidir. Kavimler göçü ile Avrupa'ya gelen Hunların kurmuş olduğu devletin ilk hükümdarı Balamir'dir.

(Cevap E)



14. İslamiyet'ten önceki Türk Devletlerinde hükümdarın egemenlik hakkı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine inanılırdı? (2000 DMS)

  1. Halk tarafından verildiğine

  2. Kurultay tarafından verildiğine

  3. Büyük devletler tarafından verildiğine

  4. Başkalarından zorla alındığına

E) Tanrı tarafından verildiğine


12. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyetten önceki Türk Devletlerinin dini inanışları arasında yer almaz? (99 DMS L)

A) B) C) D)

E)

Göktanrı'ya inanılması



Ölümden sonra yaşama inanılması

Dinsel inançlara saygı gösterilmesi

Kendilerinden olmayanlardan cizye vergisi

alınması


Ölen kişinin mezarının yanına, öldürdüğü

düşman sayısı kadar balbal (heykel) dikilmesi

Verilen seçeneklerden D seçeneği dışındakiler İslamiyet öncesi Türk Devletleri'nin dini inanışları arasında yer alır. Cizye vergisi, Müslüman olmayanlardan askerlik yapmadıkları için alınan vergidir.

(Cevap D)

Eski Türk topluluklarının dini inanışlarına göre Gök-tanrı, tek yaratıcı olarak görülmektedir. Bütün Türk toplumlarında kurban sunulan varlıkların başında ve hepsinin üstünde Göktanrı vardır. Hükümdar Göktanrı tarafından görevlendirilir ve dünyayı yönetirdi.

(Cevap E)



15. Aşağıdakilerden hangisi Orhun Kitabeleri'nin tarihi açısından önemini belirleyen özelliklerden biri değildir? (2000 DMS)

  1. Türk adının geçmesi ve Türkçe yazılmış olması

  2. Hun tarihi ile ilgili ayrıntılı bilgi vermesi

  3. Türk yazısının en eski alfabesi ile yazılması

  4. Siyasi bir beyanname olması

E) VIII. yüzyılda yazılmış olması

-TARIH-

63



Türk tarihi aydınlatan ilk yazılı kaynaklar VIII. yy.'da Göktürk alfabesiyle yazılan Orhun yazıtları'dır. 727'de Göktürklerin büyük veziri Tonyukuk, 732'de Kül Tigin ve 735'te Bilge Kağan adına dikilen bu anıtlar en iyi edebiyat örneklerini oluştururlar. Türk adının geçtiği ilk Türkçe metin olması, Türk devlet adamlarının ulusa hesap vermesi. devlet ve halkın karşılıklı görevlerinin belirtilmesi. Türk uygarlığı ve yasaları hakkında bilgi vermesi bakımından bu anıtlar çok önemlidir. Türklerde sosyal devlet anlayışının ilk ipuçlarını vermesi bakımından da bu anıtlar ayrı önem taşır.

(Cevap B)

16. I. Duvar Resmi


  1. Dokuma

  2. Mimari

Uygurların yukarıdaki sanat alanlarının hangilerinde etkinlik göstermeleri, onların yerleşik hayata geçtiklerine bir kanıt sayılabilir? (2001 KMS)

18. Orhun Kitabeleri için,



  1. Türk edebiyatının ilk yazılı örneği,

  2. En eski yazılı hukuk kuralları,

  3. Türktarihiyle ilgili belge
    nitelemelerinden hangileri geçerlidir?(2003/2)

A) Yalnızl B) Yalnız II

ve II!


C) I ve II D)

E) II ve III

Türk tarihini aydınlatan ilk yazılı kaynaklar Göktürk alfabesiyle yazılan Orhun yazıtlarıdır. 727'de Göktürklerin büyük veziri Tonyukuk, 732'de Kül tigin ve 735'te Bilge Kağan adına dikilen bu anıtlar en iyi edebiyat ömeklerini oluşturur. Türk adının geçtiği ilk Türkçe metin olması, Türk uygarlığı ve yasaları hakkında bilgi vermesi bakımından bu yazıtlar çok önemlidir.

En eski yazılı hukuk kuralları Sümerlere aittir. Dünyanın ilk yazılı yasaları Urukagina yasalarıdır.

(Cevap D)


A) Yalnız I C) Yalnız III E) I- ll-lll

B) Yalnız II D) l-lll



lu

co

a.


A) Yargu D) Oğuş

17.


Verilen sanat alanlarından duvar resmi ve mimari yerleşik yaşama geçişin kanıtıdır. Dokumacılık ise göçebecilikte gelişmiştir.

(Cevap D)



Orta Asya Türk devletlerinde sosyal hayatı düzenleyen ve yazılı olmayan kurallara ne denir? (2002 KPSS)

C)Kün


B) Töre D) Budun

UJ >■

19. Güney Sibirya'da Altay Dağları eteklerinde Pazırık'ta MÖ III. - II. yüzyıllardan kalma kurganda Hunlara ait mumyalanmış ceset, at iskeleti, dört tekerlekli araba ve halı bulunmuştur.



Buna göre Hunlarla ilgili olarak;

i. Ölümden sonra hayatın devam ettiği inancına sahip oldukları,



  1. Yerleşik hayata geçtikleri,

  2. Dokuma eşya kullandıkları

Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri söylenebilir?( 2003/2)

A) Yalnız I B) Yalnız II

C)lvelll D) II ve III


Yargu: Tercüman, elçiler, yargıçlar

Budun: Boylar topluiuğu

Oğuş: Aile

Kün: Halk

Töre: Sosyal hayatı düzenleyen ve yazılı olmayan

kurallara denir.

(Cevap B)

ve

Soruda verilenler göz önüne alındığında



bilgiler Hunlar için söylenebilir.

Yerleşik hayata geçen Türk devleti Uygurlardır.

(Cevap C)

64-

-GENEL YETENEK GENEL KULTUR DERGİSİ-


20. I. Orhun Kitabeleri


  1. Manas Destanı

  2. Karabalgasun Yazıtları
    Yukarıdakilerden hangileri

aittir?(2004 KPSS)

B) Yalnız II D) I ve II

A) Yalnız I C) Yalnız III E) II ve III

Göktürkler'e

22. Uygurlar döneminde ticari ilişkiler kişiler arasında yazılı anlaşmalarla düzenlenirdi.

Bu durum Uygurlarda aşağıdaki hangi sistemin geliştiğini gösterir? (2005 KPSS)


  1. Hukuk

  2. Siyaset

  3. Sanat

  4. Edebiyat

E) Askerlik


Orhun Abideleri: II. Göktürk dönemine aittir.

İslamiyet öncesi Türk tarihinin önemli Türkçe

belgeleridir.

İskitler: Şu Destanı

Hunlar: Oğuz Kağan Destanı

Göktürkler: Ergenekon Destanı, Orhun Kitabeleri

Uygurlar: Türeyiş ve Göç Destanı

Kırgızlar: Manas Destanı

Uygurlar: Karabalgasun Destanı

(Cevap A)

Uygurlarda ticaret hayatının gelişmesi, kişiler arasındaki ilişkilerin kanıtlanabilir olması için yazılı sözleşmeler önem kazanmıştır.Böyiece Uygurlar'la birlikte hukuk daha sağlam ve şekilci bir nitelik kazanmıştır.

(Cevap A)




21. I.Toy

II. Kurultay



Yukarıdakilerden hangileri İslamiyet'ten önce •—

ekonomik, bağlandığı

kurulan Türk devletlerinde siyasi, kültürel işlerin görüşülüp karara meclistir? (2004 KPSS)

A) Yalnız I C) Yalnız III E) I, II ve III

B) Yalnız II D) I, II




İslamiyetten önceki Türk devletlerinde Türk meclislerine Toy, Kurultay veya Kengeş denilirdi. Kurultay; Devletin önemli kararlarının alındığı meclise verilen addır. Kurultay danışma meclisi idi. İl; İslâmiyet öncesi Türk devletlerinde siyasi örgütlenmenin en üst kademesi "il" ya da "devlet" tir. Mete devrinden başlayarak, devlet işleri ve dini törenlerle ilgili olarak üç ayrı toplantıdan bahsedilmiştir. Bunlar arasında ilkbaharda yapılan en önemlisidir. Bu toplantıda hükümdarlıklar tasdik edilir veya yeni tanhu seçimi yapılır. Gerektiğinde idareye geniş icrai yetkiler verilir ve bütün ülke meseleleri üzerine umumi müzakereler açılarak görüşülüp karara bağlanırdı. Bu meclise toy, meclise katılma yetkisine salip olanlara toygun adı verilmiştir. (Kafesoğlu, İbrahim, Türk Milli Kültürü, İstanbul, 1996, sf: 246-253)

(Cevap D)

23. İslamiyet'ten önceki Türkler farklı inanışlardaki insanlarla birlikte yaşamışlardır.

Bu durum Türklerin hangi özelliğini gösterir? (2005 KPSS)


  1. Kararların alındığı bir meclislerinin olduğunun

  2. Ülkeyi iki koldan yönetmelerinîn

  3. Hoşgörülü olmalarının

  4. Yerleşik hayata geçtiklerinin

E) Birçok devlet kurduklarının

İslamiyet'ten önceki Türkler farklı inanışlardaki insanlarla birlikte yaşamışlardir. Bu durum Türklerin hoşgörülü olduğu gösterir.

(Cevap C)

-TARIH-

65


24. Aşağıdakilerden hangisi ilk Türk İslam devletlerinde toprak yönetimi ile ilgili bir kavram değildir? (2005 KPSS)

A) ikta C) Zeamet E) Ulak

B)Has D) Ocaklık



Ulak: Türk İslam devletlerinde bugünkü postacının
karşılığı olarak haberci, haber veren kimse
anlamında "ulak" terimi kullanılmıştır.
İkta: Ordu görevlilerine ve devlet memurlarına
hizmet ve maaşiarına karşılık verilen toprağın
geliridir. İkta sahipleri getirlerin bir kısmını
kendilerine ayınrlar geri kalanıyla da "sipahi" denilen
atlı asker beslemek zorundaydı.
Has arazisi: Geliri hükümdara ayrılan topraklardır.
Hükümdar bu toprakları yakınlarına verebiliyordu.
Zeamet: Yıllık geliri 20 bin ile 100 bin akçe
arasındaki topraklardır. Eyalet merkezlerinde
bulunan hazine ve tımar defterini tutanlara,
sancaklardaki alay beylerine, kaie komutanlarına,
divan katiplerine, eyalet askerlerinin subaylarına ve
kadı gibi ikinci derece memurlara verilirdi.
Ocaklık: Gelirleri kale muhafızları ve tersane -g
giderterine ayrılan topraklardı. g

Q

(CevapE)

a.

o

ÜJ



66

-COGRAFYA-








DEPREM


COĞRAFYA | Coğrafi Konum

COĞRAFİ KONUM

Herhangi bir yerin Dünya üzerind9 bulunduğu alana coğrafi konum denir.

COĞRAFİ KONUM

Matenıatik Konum

itibaren birer derece aralıklarla çizilir.

1 Enlem Derecesi

Ekvator

Paralel çizgisi


tnienı Boylam Kara ve Denizlere Jeopolilik Yerşekillerı ve Yüksekliğe

Göre Konunı Konum Göre Konum



A. ÖZEL KONUM

Herhangi bir yeri diğer yerlerden ayıran, sahip olduğu kendine has özelliklerin tümüne özel konum denir. Özel konum bir çok konuyu kapsamaktadır. Bunlara kısaca. değinirsek:



a) Denize göre konum: Dünya üzerindeki bir yerin q
çevresindeki deniz ya da denizlere göre konumudur. w
Deniz etkisinde bulunan yerlerde; yıllık ortalama sıcaklık S
yüksek, sıcaklık farkları az ve yağış miktarı fazladır. -~

Bunun sonucunda tarım ürünleri daha fazla çeşitli, nüfus :5


yoğun, ticaret canlı ve ormanlık arazi fazladır. >-

  1. Jeopolitik konum: Dünya üzerindeki herhangi bir
    noktanın ekonomik, siyasi, askeri, ticari ve kültürel
    etkilerini ortaya koyan özelliklerine denir.

  2. Yerşekilleri ve Yüksekliğe Göre Konum: Bir yerin
    yerşekillerine ve yükseltiye göre konumu; iklimini, bitki
    örtüsünü, tarımsal faaliyetlerini, beşeri ve ekonomik
    özelliklerini etkiler.

B. MATEMATİK KONUM

Dünya üzerindeki herhangi bir noktanın, enlem ve boylam dereceleriyle belirtilmesine matematik konum denir.



PARALEL

iği varsayılan hayali

Ekvator'a paralel olarak çemberlere paralel denir.

Paralellerin Özellikleri

» Ekvator'un 90 kuzeyinde, 90 da güneyinde olmak

üzere, toplam 180 paralel bulunur. » Başlangıç paraleli Ekvator'dur. » En büyük paralel dairesi Ekvator'dur. Ekvator'dan

» Ekvator'dan kutuplara doğru gidildikçe paralellerin boyları kısalır. Buna karşılık paralei numaraları büyür.

» Matematik konumu daha ayrıntılı olarak belirleyebilmek için, her paralel dairesi 60 dakikaya, her dakika 60 saniyeye bölünmüştür.

» 90° paralelleri nokta halindedir. Bunun nedeni; Dünya'nın şeklinin geoid olmasıdır.

» Paraleller birbirleriyle kesişmezler, birieşmezler. Paraleller doğu - batı doğrultusunda uzanırlar.

» Ardışık iki paralel arası uzaklık yaklaşık olarak 111 km'dir. Paralellerin bu özelliğinden yararlanarak kuzey güney doğrultusunda ve aynı meridyen üzerinde bulunan iki nokta arasındaki uzunluk hesaplanabilir.



Paraleller arası uzunluk işlemlerinde şu yol takip edilir:

  1. Aralarında uzaklığı sorulan noktalar arasındaki
    enlem farkı bulunur. İstenilen merkezlerin her ikisi de
    aynı yarım kürede ise, numarası büyük paralelden
    küçük parale! çıkarılır. Farklı yarım küredeler ise
    paraleller toplanır.

  2. Bulunan paralel farkı sabit uzaklık olan 111 ile
    çarpılır. (Ardışık iki paralel arası 111 km olduğu için)

ENLEM

Paralel çemberlerinin (Boylamların), Başlangıç paraleline (Ekvator) olan uzaklığının açı cinsinden değerine enlem denir.



Alçak Enlemler; ekvator ile dönenceler arasında kalan enlemlere denir.

Orta Enlemler; dönenceler ile kutup daireleri arasında kalan enlemlere denir.

Yüksek Enlemler; kutup daireleri ile kutup noktaları arasında kalan enlemlere denir.

-COGRAFYA-

67




İki paralel arası uzaklığa bir enlem derecesi denir. Enlem Derecesil



ENLEMİN ETKILERİ

» Dünyanın dönüş hızı enleme bağlı olarak değişir. Kutuplara gidildikçe dönüş hızı azalır. (Çizgisel hız en fazla ekvatordadır.)

» Güneş ışınlarının düşme açısı, sıcaklıklar ve iklim özellilikleri anlamlere göre değişir. Buna bağlı olarak;


  1. Bitki örtüsü

  2. Tarım ürünleri

  3. Toprak yapısı

  4. Hayvan türleri

  5. Akarsu rejimleri değişiklik gösterir.
    » Atmosferin kalınlığı anleme göre değişir.

» Ekvator'dan kutuplara doğru gidildikçe yerçekimi artar. (Dünyanın merkezine yaklaşıldığı için)

>> Gece-gündüz süreleri enleme göre değişir. Ekvatorda bütün süreler birbirine eşittir. Kutuplara yaklaştıkça gece ve gündüz süreieri daha fazla uzayıp kısalır.

» Deniz ve okyanusların sıcaklık ve tuzluluğu kutuplara gidildikçe azatır.

» Cisimlerin gölge boyları enleme göre değişir. Kutuplara gidildikçe artar.

» Kuzey yarımküre'de güneyden, Güney yarımkürede kuzeyden esen rüzgarlar sıcaklığı artırır.

» Yerlaşma özellikleri ve yaşam biçimleri eniemlere göre değişir.

* Kısaca enlem; yerel saat va yer altı kaynakları dışında, dünyadaki hemen haman her şeye etki eder.

MERİDYEN

Bir kutuptan diğer kutba ulaşan, paralalleri dik açıyla kesen hayali yarım çemberlere meridyen denir.



Meridyenlerin Özellikleri

» Başlangıç meridyeninin 180 doğusunda, 180 de batısında olmak üzere, toplam 360 meridyen yayı vardır. Başlangıç meridyeni İngiltere'nin başkentindeki Greenwich istasyonundan geçen

meridyendir.

Koordinatlarla bir yeri daha iyi belirleyebilmek için, her meridyan derecesi 60 dakikaya: her dakika 60 saniyeye bölünmüştür.

Kuzey Kutbu

Ekvator


Başlangıç Meridyeni

Güney Kutbu

» Ekvator üzarinde iki meridyen arası uzaklık 111 km' dir. Kutuplara doğru gidiidikçe bu uzaklık azalır. Bütün meridyenlerin boyları birbirine eşittir.

» Aynı maridyen üzerinde bulunan bütün noktaların (Güneş karşısından aynı anda geçtiklerinden) yerel saatleri aynıdır.

» Meridyen deraceleri Greenvvich'ten doğuya ve batıya gidildikçe büyür. Meridyenler kuzey - güney doğrultusunda uzanır. Bütün meridyenler kutuplarda birleşirler.

» Meridyenler bir paralel boyunca birbirlerinden eşit uzaklıkta bulunurlar.

» Ardışık iki maridyan arasındaki yeral saat farkı 4 dakikadır. (Bu durum açısai hızın her yerde aynı olduğunu gösterir.)

BOYLAM

Meridyenlerin, başlangıç maridyenina (Greenvvich) olan uzaklığının açı cinsinden değerine boylam denir. Meridyen ve boylam birbirlarinin yerine kullanılırlar. İki meridyen arası uzaklığa bir boylam derecesi denir.

Başlangıç Meridyeni

Kuzey Kutbu

Ekvator

Meridyen


Boylam Dereceleri

Güney Kutbu



Boylamın Etkileri

Boylamın Dünya üzerindeki en belirgin etkisi, yerel saat farklarını oluşturmasıdır.



YEREL SAAT

Aynı boylam üzerindeki noktalar ekinoks durumunda güneşin önünden aynı zamanda geçerler. Bu nadenle her



68-

-GENEL YETENEK GENEL KULTUR DERGISI-




meridyenin kendine özgü bir saati vardır. Buna yerel saat denir.

Yerel saat farkları, meridyenlerden faydalanılarak hesaplanır. Yerel saat hesaplarını yapabilmek için şunları öğrenmekte fayda vardır:

Aynı meridyen üzerinde bulunan bütün noktaların öğle vakitleri aynı anda olur ve yerel saatleri birbirine eşittir. Aynı meridyen üzerinde bulunan noktaların yerel saatleri birbirine eşit olmasına rağmen (21 Mart ve 23 Eylül tarihleri hariç) Güneş'in doğma ve batma saatleri farklıdır. Bunun nedeni, Dünya ekseninin 23° 27' eğik olmasıdır.

YEREL SAAT PROBLEMLERİ

Yerel saat problemlerinde şu yol takip edilir:

a. İstenilen merkezlerin her ikisi de Greenvvich'in
batısında ya da doğusunda ise, boylam numarası büyük
olandan küçük olan çıkarılır. istenilen merkezlerden birisi
Greenvvich'in doğusunda diğeri batısında ise boylamlar
toplanır.

Buna göre; Boylam farkı bulunur. Bulunan boylam farkı sabit zaman farkı olan 4' ile çarpılarak yerel saat farkı hesaplanır.

b. Dünya batıdan doğuya doğru döner. Bu nedenle,
doğuda yerel saat batıya göre daima ileridir. Batıda ise
yerel saat doğuya göre daima geridir.

Buna göre; Batıdaki bir noktanın yerel saati verilecek, ıu

doğudaki bir noktanın yerel saati sorulacak olursa, g

doğuda yerel saat daima ileri olacağından aradaki yerel îi

saat farkı toplanır, Doğudaki bir noktanın yerel saati S

verilir, batıdaki bir noktanın yerel saati sorulursa, batı ^


daima geri kalacağından aradaki yerel saat farkı çıkarılır.

GÜNEŞ PROBLEMLERI

Güneş'in doğma ve batma saati ile ilgili problemlerde şu yol takip edilir:

a. Yerel saat problemlerinde anlatıldığı gibi iki nokta arasındaki yerel saat farkı bulunur.

b. Dünya, batıdan doğuya doğru döndüğü için, doğuda Güneş batıya göre daima erken doğar. erken batar. Batıda ise Güneş, doğuya göre daima geç doğar, geç batar.

Buna göre; Batıdaki bir noktada Güneş'in doğma saati verilir, doğudaki bir noktada Güneş'in doğma saati sorulursa, doğuda Güneş erken doğacağından aradaki yerel saat farkı çıkarılır. Eğer tersi sorulursa, batıda Güneş geç doğacağından aradaki yerel saat farkı toplanır.

TARİH DEĞİŞTİRME ÇİZGİSİ

Dünya'nın doğu ve batı yarıım kürelerinin uç noktaları arasında bir günlük zaman farkı vardır. Bu nedenle,

Başlangıç meridyeninin devamı olan 180° meridyeni, tarih değiştirme çizgisi olarak kabul edilmiştir.

» 180° boylamının batısına doğru gidildiğinde, Doğu Yarım Küre'ye geçildiği için, tarih bir gün ileridir.

» 180° boylamının doğusuna doğru gidildiğinde, Batı Yarım Küre'ye geçüdiği için, tarih bir gün geridir.

» Tarih değiştirme çizgisi denizlerden geçirilmiştir. Hiçbir karanın üzerinden geçmemektedir. (Tarih ve saatlerde yanlışlık olmaması için) Bu yüzden diğer meridyenler gibi yanlı değil, yamuktur.



TÜRKİYE'NİN COĞRAFİ KONUMU

Türkiye'nin Dünya Üzerindeki Konumu Türkiye'nin Özel Konumu ve Sonuçları

» Üç tarafı denizlerle çevrilidir, bunun sonucunda iklim çeşitliliği, dolayısıyla bitki örtüsü, tarım ürünleri, turizm faaliyetleri de çeşitlenmiştir.

» İstanbul ve Çanakkale boğazları vasıtasıyia Karadeniz'i Akdeniz' e bağlayan yollar Türkiye'nin kontrolü altındadır.

» Petrol ülkeleri ile sanayileşmiş ülkeler arasında yer alır.

» Eğim ve engebenin fazla olması gerçek alanıyla iz düşüm alanı arasındaki farklılığı arttırmıştır.

» Türkiye'de dağların doğu-batı yönünde uzanması denizsel iklimin iç bölgelere sokulmasını engellemiş (Ege Bölgesi hariç), ulaşımı doğu batı yönünde kolaylaştırmış, kuzey ve güney yönünde zorlaştırmıştır.

» Türkiye, Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının birbirine en çok yaklaştığı yerde bulunur.

» Farklı kültürlerin kurulduğu, Dünya'nın en eski

-COGRAFYA-

69


kültür hazinelerine sahiptir.

» Türkiye'nin ortalama yükseltisi fazladır. (Yaklaşık 1132 m.) Ayrıca yükselti genel olarak batıdan doğuya doğru artmaktadır. Bunun sonucunda doğuya doğru gidildikçe sıcaklık azalır.

» Zengin yeraltı kaynaklarına sahiptir. Türkiye'nin Matematik Konumu ve Sonuçiarı

» Türkiye, 36° - 42° Kuzey paralelleri ile 26° 45° Doğu meridyenleri arasında yer alır. Diğer bir ifadeyle, Türkiye Ekvator'un kuzeyinde ve Greenvvich'in doğusunda buiunan bir ülkedir. Türkiye'nin matematik konumunun sonuçları şöylece sıralanabilir:

» Aynı anda tek ortak saat kullanılır. Çünkü doğu -batı yönünde fazla geniş değildir.

» Güneş ışınları hiçbir zaman dik açıyla gelmez. (Dönencelerin dışında kaldığı için)

» İki meridyen arası uzaklık yaklaşık olarak 85 - 86 km dir.

» Kuzey Yarımküre'nin Orta kuşağında yer alır. » Dört mevsim belirgin olarak görülür. » Kışın cephesel yağışlar fazladır.

» Güneyden kuzeye gidildikçe güneş ışınlarının geliş açısı küçülür. Bunun sonucunda: Kuzeye gidildikçe sıcaklıklar azalır, gölge boyları uzar, deniz sularının tuzluluğu azalır, güneşlenme gün süresi azalır.

» Güneyden kuzeye gidildikçe cisimlerin gölge boyu uzar.

» Güneyden kuzeye gidildikçe gece - gündüz süreleri arasındaki fark artar. (Ekinoks tarihleri hariç)

» Kuzeyden esen rüzgârîar sıcaklığı düşürürken, güneyden esen rüzgârlar sıcaklığı yükseltir.

» Dağların güney yamaçları daha sıcaktır. Buna bağlı olarak güney yamaçlarda yerleşmeier fazladır.

» Bir cismin öğle vakti gölgesi daima kuzeydedir. » Batı rüzgarları kuşağında yer alır.

» Haziranda yaz dönümü, Aralıkta kış dönümü yaşanır.

» Başiangıç meridyeninin doğusunda yer alır.

» Türkiye'nin doğusuyla batısı arasında 45° - 26°= 19 boylam, 19.4' = 76 dakikalık zaman farkı bulunur.

» 2. (30° Doğu) ve 3. (45° Doğu) saat dilimleri ortak saat olarak kullanılır.



Yüklə 2,47 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   16




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin