Sözel Edebi Zeka
Yüklə 12,83 Kb.
|
|
Sözel Edebi Zeka Bence insan iki kere doğar. Birincisinde doğum bedensel bir tarzda insana armağan edilir. Bu doğum türü isteğe bağlı değildir. Doğumun şartları ve çevresel faktörleri, doğacak ve doğumu gerçekleştirecek kişilerin seçiminden bağımsızdır. İkinci doğum ise benim zihinsel doğum adını verdiğim, kişinin seçimine bağlı bir doğum türüdür. Bu doğumun gerçekleşmesi için insan düşünsel ve duygusal şifrelerini çözebilmelidir. İşte tam bu noktada, varoluşun şifrelerini çözmeye çalışacak kişi başkaları ile sürekli bir paylaşım içerisinde olmaya ihtiyaç hissedecektir. Bu başkaları yaşıyor veya yaşamıyor olabilir. Duygu ve düşünceleri zamana hükmetmiş kişilerdir bunlar. Bu paylaşımın ne boyutta gerçekleşeceğinin cevabı ise kişinin sözel edebi zekası ile yakından ilgilidir. Bedensel doğum sonrası insanı zihinsel doğuma hazırlayan en önemli etmenlerden birisidir sözel edebi zeka. Konfüçyüs’ün bir sözünü çok beğenirim. “Kelimelerin gücünü anlamadan insanların gücünü anlayamazsınız” der Konfüçyüs. Bedensel doğum sonrasında doğduğumuz çevrede kullanılan bir dil vardır. Bu dilin kişiye sağlayacağı en önemli avantajlardan birisi de kelime bilgisidir. Evde, okulda, üniversitede ve iş dünyasında insanların kaç kelime ile konuştuğu ve yazdığı önemlidir. Duyguların ve düşüncelerin tam olarak ifade edilmesinin neden mümkün olmadığını geçen haftaki yazılarımda sizlerle paylaşmıştım. Kelimeler duygu ve düşüncelerin tam olarak ifade edilmesinde çaresizlik yaşarlar. Kişinin konuştuğu dilin kelime haznesi ne kadar zenginse kelimelerin bu çaresizliği de o oranda az olacaktır. Ama hiçbir zaman kelimeler duyguları, düşünceleri ve hatta hayalleri tam olarak ifade edemeyeceklerdir. Bir an kendinizi herhangi bir konuda araştırma yapıyor hayal edin. Diyelim ki araştırma yapacağınız konuda kütüphanelerden yararlanacaksınız. Hangi kütüphanenin size daha faydalı olacağı konusunda önemli ilk veri, araştırma yapacağınız konuda kaynak kitap sayısının hangisinde daha fazla olduğudur. Aynı duygu ve düşüncelerin ifadesinde gerek duyulan kelime sayısı gibi. Yine bu noktada yabancı bir lisanı ana dilim gibi biliyorum söylemi aslında bir yanılsamadır. Ana dilde 2000 kelime bilgisine sahip bir kişi için kullandığı yabancı lisanın yeterliliği, anadilinde bildiği 2000 kelimeye o yabancı dilde karşılık gelen kelimelerle karşılık bulacaktır. 2000 kelime ile konuşan, yazan ve düşünen bir insan ancak karşısına Shakespeare gibi 40.000 kelime dağarcığına sahip bir insan çıkınca gerçekle yüzleşebilecektir. Peki siz Türkçe’yi kaç kelime ile konuşuyorsunuz? Bu soruyu hiç kendinize sorma ihtiyacı hissettiniz mi? Cevabı bulmak için tek tek kelimeleri saymanıza gerek yok. İşte size bir öneri. Yaradılışın amacı konulu bir kompozisyon yazmayı deneyin. Bakın bakalım hangi kelimeleri sıklıkla tekrar ediyor, duygu ve düşüncelerinizi ifade etmede ne kadar zorlanıyorsunuz? Aynı zamanda sözel edebi zekanın en büyük göstergelerinden birisi de şiir yazmaktır. Bu nedenle yaradılışın amacı konulu bir de şiir yazmayı deneyin. Tüm bu örneklerden de anlaşılan odur ki özellikle eğitimde öncelik anadilde olmalıdır. Ülkemizin dünya çapındaki gururu olan ve 300 yıllık batı tarihinde en genç yaşta Profesör olma unvanına da sahip olan Sn. Oktay Sinanoğlu’nun, Türkçe’nin korunması, geliştirilmesi ile eğitimde önceliği konusundaki çok değerli ve özverili çalışmaları herkes tarafından bilinmektedir. Sn. Sinanoğlu ile bir paylaşımız esnasında kendisi de bu konuda her zaman söylediği bir ifadesini benimle de paylaşmıştı. Eğitimde matematik, fizik, kimya, biyoloji, edebiyat, tarih gibi temel dersler daima ana dilde öğretilmelidir der Sn. Sinanoğlu. Peki neden? Bence:
Ancak gelişmiş bir ana dil bilgisi üzerine inşa edilen yabancı dil, kişiye global düzeyde de bir ayrıcalık kazandıracaktır. Bildiğiniz yabancı dilin kelime sayısı, yazımın başında da belirttiğim üzere ana dildeki kelime bilginizle sınırlı olacaktır. Yine geçen haftalardaki yazılarımda övgüyle bahsettiğim değişiklik odaklı karakter profilinin gelişiminde ve desteklenmesinde de sözel edebi zeka özellikle kelime haznesi bakımından önemlidir. Benzer kelimler insanları benzer hale getirir. Benzer kelimler, değişik ve benzersiz hayalleri, başkalarının bakış açısında benzerliğe mahkum eder. Başkaları sizi anladığı yanılgısı ile hareket ederken, siz anlaşılamamanın sancısı ile kıvranırsınız adeta. İnsanlar zekalarını başkaları ile karşılaştırılmamalıdırlar. Bu nedenle sözel edebi yeteneğinizi kelime bilgisi anlamında başkaları ile karşılaştırabilseniz bile, bu kelimelerin birlikteliğinden ortaya çıkan duygu ve düşünceleri, ifade şekillerini karşılaştıramazsınız. Sözel edebi zekanın geliştirilmesi için neler yapılabilir derseniz, işte size birkaç öneri:
Yüklə 12,83 Kb. Dostları ilə paylaş:
|