Sport gimnastikasi

Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika unversitet boshlangʻich talim fakulteti jismoniy madaniyat yo’nalishi 101 gurux
talabasi Majidov Husan
Sport gimnastikasi
Kirish
Sport gimnastikasi, atletizmning bir turi sifatida, ko'pgina harakatlar va mexanizmlar orqali tinchlik, koordinatsiya va kuch-quvvatni rivojlantiruvchi bir tur idman turi hisoblanadi. Bu sport turi tarixiy ravishda yangi Rumin va Yunoniston tufayli keng tarqalgan, va 19-va 20-asarlarda modern chorakli gimnastikasi rivojlandi. Gimnastikada ko'p turdagi harakatlar, qo'llanmalar, sallang'lar va boshqa ko'rsatkichlar ishlatiladi. Bu sport yozyovchilarning fizikaviy tayyorgarlik va maskanlarning ko'payishi uchun juda foydali bo'lib, qattiq bandibonlik, shnurlar va kuch-quvvatni talab qiladi. Gumnastrlar, ta'lim olish, natijalarni oshirish va davlatlararo va hududlararosidagi musobaqalarda ishtirok etish orqali sportda yuqori natijalarga erishishlari mumkin. Sport gimnastikasi, estetik, kuch-quvvat, aniqlik va kuchli bandibonlikni talab qiladi.
Sport . Sportchilar muayyan murabbiylar, shuningdek, bepul mashqlar va tayorlashlar bilan raqobatlashadilar. Gimnastika artilleriya qobig'ining turlari:
taglik mashqlari,
otlar,
uzuklar,
sakrashlar,
barlar,
gumbaz va loglar.
Sport gimnastikasi, akrobatika va badiiy gimnastika. Sport gimnastika-sportning olimpiada turi xisoblanadi. (1896) yildan beri. Akrobatika va badiiy gimnastika musobaqalarning oliy formasi-jahon birinchiliklaridir.
Akrobatika mashqlari akrobatik sakrashlar va statik holatlarni ham o`z ichiga olgan muvozanat saqlash mashqlarini birlashtiradi. Ular turli kontingentlar bilan o`tkaziladigan mashg`ulotlarda kuch, chaqqonlik, epchillikni, reaktsiya tezligini, fazoda mo`ljal olishni rivojlantirish uchun, shuningdek, vestibulyar apparatni mashq qildirish uchun keng qo`llaniladi.
Sport gimnastikasi - sportning asosiy turlaridan biri. Ayollar va erkaklarning maxsus gimnastika anjomlari (snaryadlari)da va erkin mashqlar bo‘yicha o‘tkaziluvchi musobaqalarni o‘z ichiga oladi.
Katta jismoniy kuch, chaqqonlik, qo‘rqmaslik, harakatlarni muvofiqlashtirishda aniqlikni talab etadi. Zamonaviy sport gimnastikasiga 19-asr boshida nemis mutaxassisi F.L.Yan (F.L.Jahn) asos solgan.
1973 yil Xalqaro olimpiada qo‘mitasi tasdiqlagan zamonaviy sport gimnastikasi dasturiga erkaklar o‘rtasida (erkin mashqlar, otda, halqalarda bajariladigan mashqlar, tayanib sakrash, muvoziy (parallel) qo‘shpoyada va yakkacho‘pda bajariluvchi mashklar) hamda ayollar o‘rtasida (tayanib sakrash, xodada, har xil balandlikdagi qo‘shpoyada bajariladigan va erkin mashqlar) o‘tkaziladigan shaxsiy va jamoa birinchiliklari kiradi.
Har bir mashqda majburiy (Xalqaro Sport gimnastikasi federatsiyasi tomonidan belgilanadigan) va erkin (rasmiy talablarni inobatga olib sportchilarning o‘zlari tuzadigan) kompozitsiya bo‘ladi. Mashqlarning bajarilishi 10 balli tizim asosida baholanadi.
Xalqaro Sport gimnastikasi federatsiyasi FIJ (1881 yil tuzilgan)ga 100 dan ortiq mamlakat a’zo. 1896 yildan Olimpiada o‘yinlari dasturiga kiritilgan, 1903 yildan jahon chempionatlari o‘tkazib kelinadi.
O‘zbekistonda sport gimnastikasi keng rivojlanib bormoqda. Respublikada mazkur sport turiga ixtisoslashgan 7 ta bolalar va o‘smirlar sport maktablari mavjud bo‘lib, ularda 70 nafardan ziyod murabbiy 1000 dan ortiq o‘g‘il qizga ustozlik qiladi.
Xalqaro toifadagi sport ustalari O.Chusovshpina, A.Gordeyeva 2004 yili Afinada bo‘lib o‘tadigan 28 yozgi Olimpiada o‘yinlarida ishtirok etish uchun yo‘llanmani qo‘lga kiritdilar.
Xalqaro toifadagi sport ustalari A.Fokin, A.Markelov, O‘zbekiston sport ustalari F.Xo‘jayev, A.Ninkova, B.Gayfulina, N.Jalilova, S.Akopyans, K.Hasanov, I.Rahmatov, R.Osimov, I.Ponamarev va boshqa mamlakatimiz hamda xorijda o‘tkazilayotgan yirik musobaqalarda muvaffaqiyatli qatnashib keldilar.
Xulosa
Sport gimnastikasi, insanning fizikini rivojlantirish, tinchlikni oshirish, koordinatsiyani yaxshilash va ko'p qismlilikni rivojlantirishga yordam beruvchi intensiv bir idman turidir. Bu sport, ko'pgina turdagi harakatlar, sallang'lar, qo'llanmalar va boshqa ko'rsatkichlarni o'z ichiga oladi.
Gimnastika tariyxi insan tufayli juda keng ko'lamli va 19-20 asrlarda modern chorakli gimnastika shakllanib, bugungi kunda gimnastika eng mashhur va ma'qul idman shakllari orasida hisoblanadi. Bu sport turi qattiq ko'z tashqi koordinatsiyani talab qiladi va shaxsga eng juda ma'qul ko'p qismlilik va aniqlikni rivojlantiradi.
Gimnastikada har bir aylanish uchun raqobat hisoblanadi. Sportchi barcha harakatlarini ekstrim buyuklik bilan bajarishi kerak va ko'pgina ko'rsatkichlar sportchining kuch-quvvatini namoyish etadi. Bulardan tashqari, estetik va san'at ko'rsatkichlariga ham e'tibor qaratiladi.
Adabiyotlar
Gimnastika. A.M. Shlemin, A.T. Brikinlar tahriri. 1982 yil, Toshkent.
www.ziyonet.uz
www.wiki.arxiv.uz