Upowszechnianie nauki
Publikacje Wydawnictwa Instytutu Badań Literackich PAN
1. Ciało i tekst. Feminizm w literaturoznawstwie – antologia szkiców, wyd. II, s. 290, nakł. 500, wyd. zwarte, jęz. polski.
2. „Rocznik Mazowiecki” t. 21 – 2009, s. 340, nakł. 300, wyd. ciągłe, jęz. polski.
3. J. Leociak, Doświadczenia graniczne. Studia o dwudziestowiecznych formach reprezentacji s. 400, nakł. 500, wyd. zwarte, jęz. polski. W koedycji z Fundacją Akademia Humanistyczna.
4. N. Żmichowska, Listy t. IV. Rozmowy z Julią. s. 880, nakł. 500, wyd. zwarte, jęz. polski. W koedycji z Fundacją Akademia Humanistyczna.
5. M. Lenart, Miles pius et iustus. Żołnierz chrześcijański katolickiej wiary w kulturze i piśmiennictwie dawnej Rzeczypospolitej. Seria Seria „Studia Staropolskie Series Nova”, t. XXI , s.368, nakł. 500, wyd. zwarte, jęz. polski . W koedycji ze Stowarzyszeniem „Pro Cultura Litteraria”.
6. A. Naruszewicz, Poezje zebrane t. 2, ed. B. Wolska, seria „Biblioteka Pisarzy Polskiego Oświecenia”, s. 350, nakł. 500, wyd. zwarte, jęz. polski. W koedycji z Fundacją Akademia Humanistyczna.
7. E. Rot, Bukoliczna księga znaczeń. Problemy interpretacji iedycji „Sielanek” Jana Gawińskiego. Seria Seria „Studia Staropolskie Series Nova”, t. XXII, s.196, nakł. 500, wyd. zwarte, jęz. polski . W koedycji ze Stowarzyszeniem „Pro Cultura Litteraria”.
8. Słownik polszczyzny XVI w. t. XXXIII, s. 600, nakł. 400, wyd. zwarte, jęz. polski.
9. M. Kazańczuk, O „Historyjach świeżych i niezwyczajnych Michała Jurkowskiego”, s. 120, nakł. 400, wyd. zwarte, jęz. polski . W koedycji ze Stowarzyszeniem „Pro Cultura Litteraria”.
10. M. Rej, Kupiec, ed. E. Kochan. s. 460, nakł. 400, wyd. zwarte, jęz. polski. Seria „Biblioteka Pisarzy Staropolskich”. W koedycji ze Stowarzyszeniem „Pro Cultura Litteraria”.
11. Onus Athlanteum. Studia nad Kroniką biskupa Wincentego. Praca zbiorowa pod red. A. Dąbrówki i W. Wojtowicza. Seria „Studia Staropolskie Series Nova”, t. XXV, s. 450, nakł. 500, wyd. zwarte, jęz. polski. W koedycji ze Stowarzyszeniem „Pro Cultura Litteraria”.
12 J. Krauze-Karpińska, „Wirydarz poetycki” Jakuba Teodora Trembeckiego. Studium filologiczne. Seria „Studia Staropolskie Series Nova”, t. XXIII, s. 420, nakł. 500, wyd. zwarte, jęz. polski. W koedycji ze Stowarzyszeniem „Pro Cultura Litteraria”.
13. M. Piskała, Boże miłości i wstydliwe dowcipy. Studia nad epigramatyczną twórczością M. K. Sarbiewskiego i Alberta Inesa. Seria „Studia Staropolskie Series Nova”, t. XXIV , s. 360, nakł. 500, wyd. zwarte, jęz. polski. W koedycji ze Stowarzyszeniem „Pro Cultura Litteraria.
14. „Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza” t. XLIV. 2009, s. 290, nakł. 400, wyd. ciągłe, jęz. polski (koedycja z Towarzystwem Literackim im. A. Mickiewicza)
15. M. Juniewicz, Refleksyje duchowne, ed. J. Pieczyński, s. 280, nakł 500, wyd. zwarte, jęz. polski. Seria „Biblioteka Pisarzy Staropolskich”. W koedycji ze Stowarzyszeniem „Pro Cultura Litteraria”.
Czasopisma –
„Teksty Drugie”, dwumiesięcznik, (koedycja ze Stowarzyszeniem „Pro Cultura Litteraria”), 6 numerów w tym 1 podwójny (nakład razem 3000 egz.), jęz. polski, wyd. periodyczne.
„Pamiętnik Literacki”, kwartalnik, (koedycja z Fundacją Akademia Humanistyczna) 4 numery (razem 2400 egz.), jęz. polski, wyd. periodyczne.
„Teksty Drugie”
I
Przygotowanie do druku i wydanie sześciu tematycznych numerów pisma (w pięciu zeszytach).
1-2 2009
Widziane rzeczy
Numer poświęcony rozmaitym sposobom wizualizacji doświadczenia w sztuce, literaturze, kulturze. W zeszycie m.in. szkice: M. Leśniakowskiej, E. Balcerzana, Z. Łapińskiego, J Tokarskiej-Bakir, A. Wieczorkiewicz, M. Popiel.
Prezentacja tekstu B. Latoura (francuskiego filozofa i antropologa, twórcy nabierającej coraz większego znaczenia w naukach humanistycznych teorii aktora-sieci); wśród polemik artykuły W. Boleckiego i Z. Mitosek.
3 2009
Janowi Błońskiemu. Niewcześni nowocześni
Zeszyt dedykowany, zmarłemu w 2009 roku, wybitnemu historykowi literatury J. Błońskiemu, zawierający szkice z rozmaitych epok i nurtów nauki o literaturze, m.in. M. Siwiec, M. Zadęckiej, W. Bałusa, K. A. Grimstada.
Jako przekład – fragment najnowszej książki amerykańskiego filozofa B. Langa, zajmującego się etyką i estetyką badań nad Holokaustem. Wśród polemik głos B. Shallcross. Także w numerze archiwalny tekst Jana Błońskiego o twórczości W. Gombrowicza.
4 2009
Narracje i profanacje
Numer poświęcony diarystyce i doświadczeniu Zagłady. Szkice m.in. P. Rodaka, M. Czermińskiej, J. Kowalskiej-Leder, A. Goldberga, P. Czaplińskiego. Jako prezentowany przekład – artykuł amerykańskiego badacza piśmiennictwa biograficznego, J. P. Eakina. W numerze także rozmowa z francuskim antropologiem i badaczem literatury D. Fabre.
5 2009
Siła obrazu
Zeszyt poświęcony sztukom wizualnym, zawierający komentarze historyków literatury, historyków sztuki, filozofów. Wśród artykułów teksty: J. Vojvodika, Z. Klocha, Z. Baumana. Jako prezentowany przekład: tekst holenderskiego literaturoznawcy E. van Alphena, specjalisty w dziedzinie wizualizacji doświadczenia i literatury Holokaustu.
W dziale archiwaliów niepublikowane dotąd fragmenty prozy W. Szałamowa.
6 2009
Przekłady, zwroty, porównania (oraz inne badania)
Zeszyt poświęcony komparatystyce i przekładoznawstwu – zarówno w dziedzinie literatury, jak i kultury w ogóle. W numerze teksty m.in. E. Balcerzana, A. Hejmeja, E. Grossman, N. Cohena, S. Ronen. Jako przekład – szkic angielskiej komparatystki, S. Bassnett. W dziale archiwaliów – niepublikowane dotąd opowiadanie A. Wata w opracowaniu znawcy jego twórczości, A. Dziadka.
II
W kolejnym, 2010 roku planowane są numery tematyczne, poświęcone najnowszym kierunkom w naukach o literaturze, filozofii, antropologii kultury. Przygotowane są materiały do następującyh do numerów: kognitywistyczno-konstruktywistycznego (szkice Schmidta, Phillipsa, spośród polskich znawców tych dziedzin: E. Kuźmy, A. Skrendo, G. Gorchowskiego, A. Pajdzińskiej; darwinistycznego: tu artykuły B. Boyda, R. Koziołka, Z. Łapińskiego; numeru neurolingwistycznego, z artykułami J. Kordysa, W. Grajewskiego, A. Wierzbickiej; antropologiczno-kulturowego z artykułami E. Rewers, R. Felski, L. Koczanowicza, A. Zeidler-Janiszewskiej. Ponadto planowany jest blok tekstów dotyczących polityki historycznej z artykułami, m.in. R. Traby, E. Janickiej. E. Domańskiej i J. Leociaka.
III
W roku 2009 zaplanowane zostały także tomy Biblioteki Tekstów2, którą Redakcja zamierza wznowić we współpracy z Wydawnictwem IBL PAN. Tomy stanowią wybór artykułów z poszczególnych numerów, ułożonych w bloki o następującej tematyce: najnowsze kierunki badań teoretycznoliterackich, wybór tekstów z historii literatury i krytyki literackiej, studia postkolonialne i gender, studia nad literaturą Holokaustu i inne.
IV
W roku 2010 redakcja zamierza uruchomić dawno planowaną, profesjonalną witrynę internetową, która umożliwi dostęp do numerów archiwalnych, pozwoli zintensyfikować współpracę z internetową biblioteką CEEOL, ułatwi ubieganie się o dofinansowanie pisma ze źródeł tak krajowych, jak i zagranicznych.
V
Od roku 2010 planowane jest także systematyczne publikowanie raz w roku angielskojęzycznego wyboru reprezentatywnych artykułów w postaci dodatkowego (poza numeracją) zeszytu.
VI
Redakcja „Tekstów Drugich” przyjęła propozycję nowej redaktor naczelnej „New Literary History”, prof. Rity Felski – nawiązania współpracy o charakterze organizacyjnym. W roku 2010 polegać ona będzie na przygotowaniu wyboru prac z NLH oraz sprawowaniu pieczy redakcyjnej nad tłumaczeniem i wydaniem tomu. Koszty przekładów i praw autorskich pokrywać ma NLH; koszty wydania – Wydawnictwo IBL PAN, które wyraziło zainteresowanie tą inicjatywą.
„Pamiętnik Literacki”
Jak co roku wyszły cztery zeszyty „Pamiętnika Literackiego”, zawierające rozprawy, materiały i notatki, dział recenzji oraz teksty drobne. Starano się zachować równowagę między monograficznym układem treści poszczególnych zeszytów a możliwością szybkiej publikacji artykułów dobrych i bardzo dobrych. W większym stopniu uwzględniono dział tłumaczeń, przekładając kilka tekstów z języka angielskiego i francuskiego. Redakcja „PL” wyszła też z kilkoma nowymi inicjatywami, takimi jak wszczęcie polemiki na temat edukacji polonistycznej w szkole.
Zeszyt 1 – staropolski, odnosił się do różnych zjawisk literatury dawnej, głównie renesansowo-barokowej;
Zeszyt 2 – to tzw. zeszyt polityczny, poświęcony w znacznym stopniu krytyce literackiej, związkom literatury z ideologią (komunizm, socrealizm, itd.) oraz toczącym się w gorącej atmosferze dialogom wielkich twórców (Herbert i Miłosz);
Zeszyt 3 – został oddany w ręce badaczy romantyzmu i Słowackiego, który – jako jubilat – był głównym bohaterem zamieszczonych artykułów;
Zeszyt 4 – poświęcony został powieści realistycznej i współczesnym sposobom czytania klasycznej powieści.
Konferencje zorganizowane i współorganizowane przez IBL PAN
w 2009 roku
-
Spotkanie poświęcone wspomnieniom o prof. Zbigniewie Golińskim, Warszawa, 29.01.2009, Pracownia Literatury Oświecenia IBL PAN, krajowa, liczba uczestników – 170.
-
Zapisy cierpienia, Warszawa 15-16.04.2009, Pracownia Komunikacji Literackiej w okresie PRL IBL PAN, Komisja Historii Kultury Komitetu Nauk Historycznych PAN, międzynarodowa, liczba uczestników z zagranicy 1, z kraju 25.
-
XX Spotkania Mediewistyczne Kategoria teatralności w mediewistyce (I), Warszawa 29.04.2009, Pracownia Literatury Średniowiecza IBL PAN, krajowa, liczba uczestników – 40.
-
Przyjemność w kulturze epoki rozumu, Warszawa 5-6.05.2009, Pracownia Literatury Oświecenia IBL PAN, Polskie Towarzystwo Badań nad Wiekiem Osiemnastym, krajowa, liczba uczestników 50.
-
„Oto ksiąg jestem niesyty...” (Petrarka, Epistole Familiares III, 18) – konferencja naukowa poświęcona pamięci Ewy J. Głębickiej, Warszawa 8.05.2009, Pracownia Literatury Renesansu i Baroku IBL PAN, międzynarodowa, liczba uczestników z zagranicy 2, z kraju 50.
-
Umysły zniewolone. Literatury pod presją, Konstancin 27-29.05.2009, Zespół Badań Obszarów Trzecich Literatury IBL PAN, Pracownia Literatury II poł. XIX w. IBL PAN, Wydział Polonistyki UW, Warszawska Wyższa Szkoła Humanistyczna, Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, Towarzystwa Literackie im. A. Mickiewicza, krajowa, liczba uczestników 50.
-
„Blog to... blog?” Teksty i e-teksty, Warszawa 17.06.2009, Pracownia Literatury Współczesnej IBL PAN, Polskie Badania Internetu, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, TOK FM, Pierwsze Radio Informacyjne BLOK, krajowa, liczba uczestników 70.
-
Galicyjskie spotkania 2009, Przemyśl 26.06.2009, Pracownia Komunikacji Literackiej w okresie PRL IBL PAN, międzynarodowa, liczba uczestników z zagranicy 4, z kraju 14.
-
70 lat badań nad „Psałterzem floriańskim”, Warszawa 21.09.2009, Pracownia Literatury Średniowiecza IBL PAN, krajowa, liczba uczestników z zagranicy 1, z kraju 15.
-
Europejski kanon literacki. Edycje XXI wieku, Warszawa 19-21.10.2009, Uniwersytet Warszawski, Zespół Europeistyki Literackiej IBL PAN, Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń, międzynarodowa, liczba uczestników z zagranicy 13, z kraju 48.
-
XXI Spotkania Mediewistyczne Kategorie teatralności w mediewistyce (II), Warszawa 28.10.2009, Pracownia Literatury Średniowiecza, międzynarodowa, liczba uczestników z zagranicy 1, z kraju 20.
-
Humanizm. Idee, nurty i paradygmaty humanistyczne w kulturze polskiej. Humanizm i filologia, Warszawa 3-4.11.2009, Pracownia Literatury Renesansu i Baroku IBL PAN, Instytut Badań Interdyscyplinarnych UW, Zespół Kultury Staropolskiej UW, Instytut Języka Polskiego UW, krajowa, liczba uczestników 80.
-
Geografia Słowackiego, Warszawa 7-8.12.2009, Pracownia Literatury Romantycznej IBL PAN, międzynarodowa, liczba uczestników z zagranicy 3, z kraju 31.
-
Literatura i socjalizm, Warszawa 10-11.12.2009, Zespół „Literatura i Konteksty” IBL PAN, Stowarzyszenie „Pro Cultura Litteraria”, międzynarodowa, liczba uczestników z zagranicy 1, z kraju 80.
-
XXXVII Konferencja teoretycznoliteracka Kultura w stanie przekładu: translatologia – komparatystyka – trans kulturowość, Słubice k. Poznania, wrzesień 2009, organizatorzy PPH IBL PAN + Zakład Teorii Literatury UAM, uczestnicy ok. 60 osób, międzynarodowa.
Konferencja była podsumowaniem projektu badawczego, którego celem było zaproponowanie nowych obszarów badawczych i koncepcji metodologicznych współczesnej humanistyki w zakresie translatologii i komparatystyki. Efektem projektu będzie zbiorowa monografia tego tematu.
Ogółem w konferencjach organizowanych i współorganizowanych przez Instytut wzięło udział około 800 osób.
Konferencja „Zapisy cierpienia” dała okazję przyjrzenia się zjawisku cierpienia w różnorodnych konfiguracjach. Skupiła badaczy z wielu ośrodków akademickich Polski. Pozwoliła zwłaszcza młodym adeptom nauki na zaprezentowanie swych pierwszych wyników badań i wymianę poglądów z reprezentantami różnych dyscyplin naukowych. Dyskusja była bardzo żywa i to ją właśnie ocenić należy jako udany przejaw potrzeby wymiany myśli w środowisku humanistycznym.
„Galicyjskie spotkania” – to kolejna konferencja z cyklu corocznych spotkań organizowanych pod tym samym tytułem przez IBL wspólnie z Fundacją Dziedzictwo od 2004 r. Wzięli w niej udział badacze z Ukrainy i ośrodków naukowych z całej Polski interesujący się dziejami Galicji. Referenci zaprezentowali nie tylko różne sposoby naukowego pisarstwa, ale i szeroki wachlarz badawczych zainteresowań. Motywem łączącym wszystkie wystąpienia była Galicja z jednej strony jako przedmiot badań, z drugiej jako miejsce urodzenia czy działalności wybitnych mieszkańców tych ziem.
W konferencji „Przyjemność w kulturze epoki rozumu” uczestniczyło ok. 50 osób z bardzo wielu ośrodków badawczych w kraju. Przedstawiono 21 referatów przygotowanych przez badaczy różnych dyscyplin: historyków, historyków literatury, historyków sztuki. Przedmiotem analizy referentów stało się zarówno samo pojęcie przyjemności i jego miejsce w refleksji filozofów, pisarzy, ale i pedagogów oświecenia, jak różnorodne formy działania, twórczości, rozrywki uznawane za przyjemność samą w sobie lub za źródło przyjemności. Imponująca była różnorodność obszarów badawczych spenetrowanych przez autorów tekstów. Przedstawiono zarówno wystąpienia poświęcone różnorodnym aspektom przyjemności oferowanych przez kulturę wysoką, jak przyjemności dnia codziennego. Niemniej ważne było połączenie w jednym szerszej refleksji teoretycznej z opartymi na rzetelnej kwerendzie źródłowej szczegółowymi analizami konkretnych problemów. Obradom towarzyszyła żywa dyskusja. Tom pokonferencyjny znajduje się już w wydawnictwie.
Szczególny charakter miała konferencja „Oto ksiąg jestem niesyty...” poświęcona pamięci zmarłej w sierpniu 2008 r. doc. dr hab. Ewy Jolanty Głębickiej. Konferencję zorganizowały wspólnie IBL PAN i Biblioteka Uniwersytecka. Uczestniczyło w niej ponad 50 osób – literaturoznawców, historyków i neofilologów, także z zagranicy. Wygłoszono 19 referatów. Konferencji towarzyszyła wystawa zdjęć wykonany przez Ewę J. Głębicką. Materiały z sesji zostaną opublikowane w książce zbiorowej w pierwszej połowie 2010 roku w Wydawnictwie IBL, pod red. A. Masłowskiej-Nowak i J. Partyki.
W maju 2009 roku odbyła się interdyscyplinarna konferencja naukowy „Umysły zniewolone. Literatura pod presją”, którą zorganizowała Pracownia Literatury Okolicznościowej i Użytkowej Instytutu Literatury Polskiej Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Zespół Badań Obszarów Trzecich Literatury i Pracownia Literatury Drugiej Połowy XIX Wieku Instytutu Badań Literackich PAN, Warszawska Wyższa Szkoła Humanistyczna im. Bolesława Prusa, Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, a także Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza. Miejscem obrad był Dom Pracy Twórczej im. Bolesława Prusa w Konstancinie-Oborach.
Konferencję otworzył prof. dr hab. Janusz Maciejewski, a pierwszą część, poświęconą literaturze staropolskiej, prowadził doc. dr hab. Krzysztof Mrowcewicz. Obejmowała ona cztery referaty, których tematyka dotyczyła obrazu plebejusza tworzonego przez szlachciców. Na część popołudniową, której przewodniczyła prof. dr hab. Gabriela Matuszek, składało się pięć referatów, omawiających problematykę publicystyki i poezji okolicznościowej okresu Oświecenia, cenzurowania epistolografii więźniów politycznych owego czasu oraz autocenzurowaniu własnych utworów przez poetów i wpływowi, jaki na ich życie i twórczość miała konieczność borykania się z presją kontroli politycznej.
Następny dzień konferencji, poświęcony był w przeważającej mierze epoce XIX wieku. Część przedpołudniową, prowadzoną przez prof. dr. hab. Jerzego Bralczyka, rozpoczął referat dr hab. Gabrieli Matuszek na temat dramatów Ibsena (Upiorne zniewolenie – odkryte i ukryte w dramatach Ibsena). Wygłoszono wówczas również referaty na temat zaostrzonych norm zachowania i celów powstawania podręczników bon tonu, a także powieści Gabrieli Zapolskiej. Następne wystąpienia poświęcono kwestiom przemilczanym lub ukrytym w twórczości Goszczyńskiego, Bartusówny oraz Daniłowskiego.
Część popołudniową prowadziła prof. dr hab. Grażyna Borkowska, a wypełniły ją referaty dra hab. Ryszarda Nowickiego (Druki okolicznościowe świadectwem walki z uciskiem narodowym), dra Mariana Płacheckiego (Przyczyny sporu „młodej” i „starej” prasy), dr Elżbiety Stoch (Literatury i teatr pod presją cenzury w XIX wieku – na przykładzie życia kulturalnego Lublina) oraz dr Anny Małgorzaty Pyckiej (Dyskurs totalny w polskiej dramaturgii doby realizmu socjalistycznego), doc. dra hab. Marka Pąkcińskiego (Imperium kontratakuje: Staniwław Lem pod presją społecznych uwarunkowań) i dr Kamili Budrowskiej (Kilka słów o PRL-owskim cenzorze: próba portretu), których wystąpienia dotyczyły już literatury dwudziestowiecznej.
Obradom towarzyszyła wystawa poradników dobrego wychowania z prywatnej kolekcji prof. dra hab. Jerzego Bralczyka oraz prezentacja publikacji wydawnictwa DiG (28 maja 2009).
We wrześniu 2009 r. w Instytucie Badań Literackich PAN odbyła się ogólnopolska konferencja poświęcona postępom w badaniach Psałterza floriańskiego. Zamiarem organizatorów konferencji było uzyskanie odpowiedzi na najważniejsze pytania związane z genezą Psałterza floriańskiego, czy istnieją jakieś nowe przesłanki historyczne i językowe, które mogą ujawnić miejsce, czas i cel powstania owej księgi. Udało się ten plan zrealizować tylko w części. Na skutek choroby nie mogli, niestety, przyjechać zapowiadani wcześniej językoznawcy: prof. dr hab. Marek Cybulski, który miał wygłosić referat „Perspektywy badań językoznawczych nad Psałterzem floriańskim” oraz dr Tomasz Mika z referatem „O interpunkcji w rękopisie Psałterza floriańskiego”.
W trakcie konferencji wygłoszono następujące referaty:
-
prof. dr Anna Adamska (Utrecht), Królewska lektura. Uwagi o sposobach obcowania z Psałterzem w średniowiecznej Europie;
-
prof. dr hab. Ewa Śnieżyńska-Stolot (Kraków), Psałterz Floriański a nurt devotio moderna na dworze Jadwigi i Jagiełły;
-
dr Marcin Kuźmicki (Poznań), czy kwestia genezy Psałterza floriańskiego jest już zamknięta?
-
dr hab. Wojciech Mrozowicz (Wrocław), Klasztor Kanoników Regularnych św. Augustyna w Kłodzku jako ośrodek kultury pisma. Do genezy Psałterza floriańskiego;
-
doc. dr hab. Mieczysław Mejor (Warszawa), Łacińska część Psałterza floriańskiego – rekonesans badawczy;
-
prof. dr hab. Wacław Twardzik (Kraków), dr Jan Petrow (Łódź), Imiesłowy nieodmienne w funkcji podmiotu w Psałterzu floriańskim;
-
prof. dr hab. Krzysztof Obremski (Toruń), Wersety i stychy Psałterza floriańskiego a polski asylabizm. Rekonesans.
Przebieg dyskusji był nagrywany w celu ewentualnego wykorzystania przy publikacji materiałów z konferencji.
Konferencja „Europejski kanon literacki. Edycje XXI wieku” odbyła się w dniach 19-21 października w Warszawie. Została zorganizowana przez Instytut Polonistyki Stosowanej UW we współpracy z Zespołem Europeistyki Literackiej IBL PAN oraz Warszawskim Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń. Obrady odbywały się w Sali Senatu w Pałacu Kazimierzowskim (pierwsze dwa dni) oraz w Sali Lustrzanej Pałacu Potockich (trzeci dzień). W uroczystości otwarcia konferencji udział wzięli m.in. prorektor UW, prof. Włodzimierz Lengauer, minister Michał Boni, wiceprezydent m. St. Warszawy Włodzimierz Paszyński, ambasador Republiki Węgierskiej Róbert Kiss oraz Andrzej Wajda. Spotkanie z Wajdą – gościem honorowym konferencji – stanowiło pierwszy punkt programu, po czym rozpoczęła się pierwsza sesja Wokół kanonu – od literatur narodowych do wspólnej Europy. Obrady popołudniowe skupiały się na zagadnieniach roli przekładu we współczesnej kulturze (Wokół przekładu. Tłumacz współautorem), a pierwszy dzień zakończył się dyskusją o książce pt. Literatura Europy. Historia literatury europejskiej w związku z jej polskim wydaniem. W debacie udział wzięli m.in. red. naukowy książki Guy Fontaine oraz Rolands Lapukke, ambasador Łotwy w Hiszpanii, członek Grupy Refleksji nad Przyszłością Unii Europejskiej. Obaj wzięli udział w konferencji również w roli referentów.
Temat pierwszej sesji drugiego dnia brzmiał Kanon a media. Literatura wobec innych sztuk, a kolejnej: Kanon kulturowy a kształtowanie wspólnej świadomości europejskiej. Od wczesnego popołudnia dominowała problematyka edytorska (Wokół tekstologii i edytorstwa XXI wieku oraz Wokół przekazu. Od archiwum do biblioteki cyfrowej). Ostatni dzień konferencji został poświęcony problemom edukacji literackiej (Kanon europejski w szkole).
Zgodnie z intencją organizatorów konferencja była wspólnym otwartym panelem dyskusyjnym, w którego trakcie zostały sformułowane kluczowe tezy dotyczące europejskiego wymiaru literatury i kultury literackiej. Instytut Badań Literackich PAN był reprezentowany przez pięcioro pracowników (w tym dwóch członków Zespołu Europeistyki Literackiej).
Ogólnopolska konferencja naukowa zatytułowana „Humanizm i filologia” stanowiła część zadania badawczego: „Twórca – dzieło – tekst jako przedmiot filologiczny”, które zespół IBL PAN pod kierownictwem prof. dra hab. Adama Karpińskiego przygotowuje w obrębie ogólnopolskiego grantu zamawianego „Humanizm. Idee, nurty i paradygmaty w kulturze polskiej”.
Na konferencji przedstawiono trzynaście referatów (wśród referentów byli zarówno pracownicy naukowi IBL PAN, jak i badacze z innych ośrodków), które zostały poddane dyskusji. Do dyskusji zostali zaproszeni badacze z całej Polski, kierownicy i uczestnicy pozostałych zadań w obrębie grantu „Humanizm”, a także osoby niezaangażowane bezpośrednio w projekt, których zainteresowania naukowe pozostają w orbicie zagadnień filologicznych.
Przedstawione referaty zainspirowały słuchaczy do niezwykle interesującej i owocnej – również dla samych referentów – dyskusji.
Teksty odczytów złożą się na planowany tom prac zbiorowych, zatytułowany: „Humanizm i filologia”. Jego powstanie to drugi (po konferencji) cel zadania realizowanego przez zespół IBL PAN w obrębie grantu „Humanizm”.
Otwarte, międzynarodowe i interdyscyplinarne spotkanie naukowe „Geografia Słowackiego” (IBL PAN, 7-8 grudnia 2009), zorganizowane przez Pracownię Literatury Romantycznej IBL, zgromadziło uznanych badaczy z polskich i zagranicznych ośrodków akademickich: Gdańska, Poznania, Krakowa, Katowic, Moskwy, Torunia, Białegostoku, Słupska, Łodzi, Zurychu, Turynu, Olsztyna i Warszawy – w tym licznych reprezentantów Instytutu Badań Literackich. Sympozjum miało charakter roboczy – jego głównym celem było wypracowanie szczegółów realizacji projektu Atlas polskiego romantyzmu. Polska-Europa-Świat (tworzonego pod kierunkiem doc. dra hab. Marka Bieńczyka). Organizatorzy – otwierając się na pomysły zaproszonych referentów, dyskutantów i słuchaczy – próbowali stworzyć metodologiczną bazę, której zastosowaniem ma być atlas.
Pomimo znacznej różnorodności zainteresowań naukowych uczestników i podejmowanej przez nich w codziennych badaniach wielości perspektyw, jednogłośnie – w żywych i gorących dyskusjach – dali oni wyraz przekonaniu, że sympozjum pozwoliło otworzyć zupełnie nowe drogi w badaniu nie tylko twórczości Juliusza Słowackiego, ale i całej literatury pierwszej połowy XIX wieku, a może nawet dało podstawy do wypracowania bardziej ogólnej metodologii badań literackich. Okazało się bowiem, że teksty autora Beniowskiego, również te najbardziej klasyczne, zdawać by się mogło – doskonale zrozumiane i opracowane, odsłaniają nieobecny dotąd potencjał interpretacyjny, jeśli tylko spojrzeć na nie z punktu widzenia geografii i świadomości przestrzennej; w konsekwencji zaś, zupełnie niespodziewanie, otwierają się na niedostatecznie wyeksplorowane wcześniej kategorie badawcze z obszaru historii kulturowej, socjologii, antropologii czy nawet gender studies. W rezultacie, spotkanie dowiodło, że swoje badawcze miejsce mogą tu znaleźć przedstawiciele różnorodnych dyscyplin, zarówno w obrębie literaturoznawstwa, jak i poza nim.
Za szczególnie nowatorskie uznane zostały odczytania, do których, jako interpretacyjny klucz, użyte zostały specjalnie przygotowane mapy. Stały się one doskonałym świadectwem, że na styku miejsc i autorskich wyobrażeń o miejscach oraz ich literackich reprezentacji dokonywała się, wcześniej niedostrzegalna, praca wyobraźni i pamięci, prowadząca do całkowicie nowego, ujętego w literacki tekst, zilustrowania zastanej wiedzy o charakterze socjologicznym, niekiedy wręcz do jej przekształcenia bądź zakwestionowania. Pozwoliło to jednocześnie uczestnikom konferencji na odmienny od dotychczasowego ogląd tak twórczości, jak i biografii poety z Krzemieńca. Właśnie dlatego uczestnicy panelu deklarowali chęć kontynuowania prac nad podejściem geograficznym, a także wyrażali zainteresowanie udziałem w projekcie Atlasu polskiego romantyzmu.
Należy dodać, że już teraz rozpoczęły się prace nad tomem pokonferencyjnym, którego nieskrywanym zamierzeniem jest przetarcie szlaku dla badań – w polskim literaturoznawstwie praktycznie nieobecnych – nad stykiem literatury i geografii, pisania i wyobraźni przestrzennej.
Program sympozjum Geografia Słowackiego
Pejzaż miejsca - 7.12. 2009, g. 10.30
- Grzegorz Marzec (Warszawa): Krzemieniec - doświadczenie miejsca
- Jarosław Ławski (Białystok): Aleksandria - Asuan - nieskończoność
- Izabela Jarosińska (Warszawa): Plac Bankowy i okolice
- German Ritz (Zurych): Juliusz Słowacki w Szwajcarii
- Marta Piwińska (Warszawa): Zante
- Aleksander Nawarecki (Katowice): Z pokładu
Udział w dyskusji:
Jacek Leociak (Warszawa): Ulica Elektoralna
Wiktor Choriew (Moskwa): Sybir w "Anhellim" Słowackiego i u rosyjskich poetów-dekabrystów
Alina Kowalczykowa (Warszawa): Miejsca ogniste
Alessandro Ajres (Turyn): Juliusz Słowacki. Przestrzeń poetycka a florenckie cmentarze
Mapy Słowackiego -7.12.2009, g. 15. 30
- Zbigniew Majchrowski (Gdańsk): Książka i mapa
- Dorota Siwicka (Warszawa): Świat widziany z Warszawy
- Teresa Rączka (Katowice): Zlewisko Morza Czarnego
Udział w dyskusji:
Elżbieta Rybicka (Kraków): Literatura, geografia: w stronę "zwrotu topograficznego"
Danuta Zawadzka (Białystok): Geografia w Wilnie
Marek Troszyński (Warszawa): Juliusza Słowackiego zeszyt do geografii Mikołaj Sokołowski (Warszawa): Strony świata Słowackiego
Dramaty miejsca - 8.12.2009, g. 9.30
- Marta Zielińska (Warszawa): Warszawska przestrzeń rewolucji
- Katarzyna Czeczot (Warszawa): Szpital Bonifratrów
- Kwiryna Ziemba (Gdańsk): Kościół Świętego Piotra w Rzymie
- Monika Rudaś-Grodzka (Warszawa): Miejsca narodzin narodu
- Kazimiera Szczuka (Warszawa): Miejsca przemocy
Udział w dyskusji:
Jan Kieniewicz (Warszawa): Miejsca mówiące Juliusza Słowackiego
Ewa Nawrocka (Gdańsk): Spotkania wrocławskie Słowackiego
Ryszard Koziołek (Katowice): Znakowanie trawy
Andrzej Kotliński (Olsztyn): Pola bitew
Miejsca zanikające - 8.12.2009, g. 14.30
- Marek Bieńczyk (Warszawa): Topografia zanikania
- Maria Kalinowska (Toruń): Grecja - miejsca zachowane i przemienione
- Jerzy Borowczyk (Poznań): Mogiły, ruiny, pustkowia. Fragment rzymskiej (i nie tylko) topografii w twórczości przedmistycznej i genezyjskiej
Udział w dyskusji:
Jacek Brzozowski (Łódź): Szukanie grobu
Leszek Zwierzyński (Katowice): Metamorfozy Ladawy
Magdalena Saganiak (Warszawa): Pornic. Topografia doświadczenia wewnętrznego
Ewa Graczyk (Gdańsk): Pomiędzy Słowackim a Mickiewiczem (wykorzystując Girarda )
Kwiryna Ziemba (Gdańsk): Sicz i przestrzeń Kozaczyzny
Konferencję „Literatura i socjalizm” zorganizował Zespół Literatura i Konteksty IBL PAN oraz Stowarzyszenie „Pro Cultura Litteraria”. W skład komitetu organizacyjnego konferencji wchodzili: prof. dr hab. Michał Głowiński, dr Grzegorz Grochowski, prof. dr hab. Adam Karpiński, dr Dorota Krawczyńska (sekretarz), dr hab. Andrzej Skrendo (Uniwersytet Szczeciński), dr Grzegorz Wołowiec (przewodniczący).
Konferencja odbyła się w dniach 10-11 grudnia 2009 r. w Warszawie (Pałac Staszica).
W konferencji wzięło udział 21 referentów z Polski, 1 referentka z Uniwersytetu w Salzburgu (Austria) oraz 5 uczestników panelu.
Przedmiotem konferencji były, najogólniej mówiąc, literackie, krytycznoliterackie i literaturoznawcze artykulacje postawy socjalistycznej (rozumianej jako lewica niekomunistyczna) – zarówno minione, należące do porządku historii, jak i współczesne. Na program konferencji złożyły się następujące bloki tematyczne:
-
blok teoretyczno-filozoficzny, w obrębie którego stawiano pytania o socjalistyczne projekty kultury, socjalistyczną recepcję marksizmu czy lewicowy (socjalistyczny) wymiar klasycznych i najnowszych programów teoretycznoliterackich;
-
blok historycznoliteracki, odsłaniający – w trybie przypomnienia, odkrycia czy rewindykacji – wydarzenia, postaci, dzieła składające się na dzieje socjalistycznej lewicy literackiej i artystycznej;
-
blok dotyczący najnowszych polskich i zagranicznych literackich manifestacji postawy lewicowej.
Uzupełnieniem konferencji był panel pt. „Co robić”, w którym dyskutowano na temat aktualnej sytuacji i przyszłości lewicowej myśli i kultury w Polsce.
W roku 2009 pracownicy Instytutu Badań Literackich PAN wygłosili ogółem w kraju i zagranicą 177 referatów i wykładów (w tym część w językach obcych).
Dostları ilə paylaş: |